Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 236/2025/NĐ-CP về việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, có hiệu lực từ ngày 15/10/2025. Theo ông, quy định này sẽ tác động thế nào đến các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam?
Nghị định này được ban hành nhằm thể chế hóa các nội dung của Nghị quyết số 107/2023/QH15 của Quốc hội, giúp Việt Nam kịp thời thích ứng và đồng bộ chính sách thuế tối thiểu toàn cầu với thông lệ quốc tế. Đến nay, đã có hơn 100 quốc gia áp dụng quy định về thuế tối thiểu toàn cầu.
Hiện Việt Nam có khoảng 120 tập đoàn đa quốc gia cùng hơn 1.000 công ty con trực tiếp đầu tư tại Việt Nam thuộc diện bị tác động bởi chính sách này. Việt Nam vốn là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư quốc tế, với nhiều ưu đãi về thuế, chẳng hạn như miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp phần mềm trong một số năm đầu, áp dụng mức thuế ưu đãi 50% trong các năm tiếp theo và một số ưu đãi thuế khác. Nếu tổng hợp các ưu đãi này, doanh nghiệp chỉ đóng thuế khoảng 12,5%, thấp hơn mức thuế tối thiểu toàn cầu.
Xét về tác động của thuế tối thiểu toàn cầu, tôi thấy có ba điểm chính:
Thứ nhất, các doanh nghiệp FDI có tổng doanh thu hợp nhất từ 750 triệu EUR trở lên sẽ không còn được hưởng ưu đãi thuế như trước đây. Việt Nam sẽ thu phần thuế bổ sung để đảm bảo mức thuế tối thiểu 15%. Do đó, các doanh nghiệp này cần cân nhắc và điều chỉnh kế hoạch tài chính, tuân thủ nghĩa vụ thuế mới.
Thứ hai, những doanh nghiệp coi Việt Nam là điểm đến ưu đãi thuế sẽ phải xem xét lại chiến lược đầu tư, liệu có tiếp tục mở rộng hay chuyển dịch sang quốc gia khác. Tức là, thuế tối thiểu toàn cầu sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định đầu tư và mở rộng kinh doanh của họ.
Thứ ba, việc tham gia chính sách thuế tối thiểu toàn cầu giúp Việt Nam cạnh tranh công bằng với các quốc gia khác, trong bối cảnh nhiều nước vẫn áp dụng mức thuế thấp hoặc có các thiên đường thuế. Chính sách này góp phần tạo dựng môi trường đầu tư minh bạch và công bằng hơn.
 |
Hiện có hơn 1.000 doanh nghiệp FDI tại Việt Nam thu ộc diện chịu thuế tối thiểu toàn cầu |
SBLaw đã tư vấn cho nhiều doanh nghiệp FDI tại Việt Nam. Ông có thể chia sẻ các doanh nghiệp này đón nhận thuế tối thiểu toàn cầu như thế nào? Những vấn đề họ quan tâm là gì?
Các doanh nghiệp đón nhận chính sách này khá thận trọng và không bất ngờ, bởi đây là xu hướng toàn cầu do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) khởi xướng và nhiều quốc gia đã thực hiện. Ở Việt Nam, từ trước khi Nghị định số 236/2025/NĐ-CP được ban hành, các tập đoàn đa quốc gia đã chuẩn bị kỹ lưỡng với đội ngũ tư vấn pháp lý, tư vấn thuế chuyên sâu để đánh giá mức độ ảnh hưởng của thuế tối thiểu toàn cầu.
Các tập đoàn thường có hệ thống công nghệ và chính sách tuân thủ thuế khá nghiêm ngặt. Họ sẽ tiếp tục nghiên cứu kỹ các quy định mới, nếu gặp vướng mắc sẽ phản hồi và yêu cầu cơ quan thuế hướng dẫn rõ ràng để tuân thủ đúng luật. Đồng thời, họ cũng cân nhắc việc nộp thuế tại nước kinh doanh hay chuyển về nước đặt trụ sở công ty mẹ.
Doanh nghiệp thể hiện thái độ tuân thủ nghiêm túc, nhưng cơ quan chức năng, đặc biệt là cơ quan thuế cần chủ động hỗ trợ, hướng dẫn để họ thực hiện đúng quy định.
Ông có thể cho biết những động lực tích cực mà Nghị định 236/2025/NĐ-CP sẽ mang lại cho doanh nghiệp FDI tại Việt Nam?
Trước hết, Nghị định 236/2025/NĐ-CP tạo ra sự công bằng về thuế thu nhập doanh nghiệp cho các nhà đầu tư nước ngoài. Trước đây, một số doanh nghiệp không được hưởng ưu đãi thuế cho rằng có sự thiếu công bằng khi thấy các doanh nghiệp khác được ưu đãi nhiều (mức ưu đãi đầu tư phụ thuộc vào chiến lược phát triển đất nước trong từng thời kỳ). Sắp tới, với mức thuế tối thiểu 15%, sự chênh lệch này được thu hẹp, đồng thời hạn chế hiện tượng chuyển giá và trốn tránh thuế.
Một số tập đoàn đa quốc gia có nhiều chi nhánh trên thế giới thường tận dụng các ưu đãi và chuyển giá để giảm nghĩa vụ thuế, điều này gây thiệt thòi cho những doanh nghiệp không có mạng lưới toàn cầu. Chính sách thuế tối thiểu toàn cầu tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp FDI, góp phần ngăn chặn xói mòn cơ sở thuế.
Việc Việt Nam tham gia chính sách thuế tối thiểu toàn cầu còn giúp nâng cao vị thế của nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.
Theo thống kê của Bộ Tài chính, đến ngày 31/8/2025, thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đạt hơn 20,5 tỷ USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Để tiếp tục thu hút FDI sau khi chính sách thuế tối thiểu toàn cầu có hiệu lực, theo ông, chúng ta cần ưu tiên cải thiện những khâu nào?
Dòng vốn FDI vẫn đang chảy mạnh vào Việt Nam, bởi nước ta là điểm đến hấp dẫn trong khu vực Đông Nam Á với dân số hơn 100 triệu người, nền kinh tế tăng trưởng và chính trị ổn định.
Tuy nhiên, trong thời gian tới, chiến lược thu hút FDI cần tập trung vào các điểm sau:
Thứ nhất, lựa chọn đầu tư chất lượng: Không chạy theo số lượng vốn mà cần ưu tiên các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao, đóng góp tích cực cho phát triển bền vững như công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, năng lượng xanh. Các dự án gây ô nhiễm môi trường cần kiên quyết từ chối.
Thứ hai, phát triển hạ tầng đồng bộ: Cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào cơ sở hạ tầng như các tuyến đường cao tốc, đường sắt tốc độ cao, cũng như hệ thống logistics và đảm bảo năng lượng ổn định để tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất - kinh doanh.
Thứ ba, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Thay đổi nhận thức từ “nhân lực dồi dào, giá rẻ” sang “nguồn nhân lực trẻ, chất lượng cao” để tạo sự tin tưởng cho nhà đầu tư.
Thứ tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính: Cần cải thiện đồng bộ các luật liên quan như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp để đảm bảo sự công bằng giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI, giảm thiểu thủ tục hành chính, đảm bảo thời gian cấp giấy phép đúng hạn.
Chính sách ưu đãi thuế liệu có cần điều chỉnh trong bối cảnh mới?
Tôi cho rằng, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo truyền thống ở một số địa bàn hoặc lĩnh vực đầu tư sẽ không còn phù hợp trong bối cảnh thuế tối thiểu 15% được áp dụng rộng rãi. Việt Nam cần định hướng lại chính sách ưu đãi, hướng tới các hình thức hỗ trợ khác thay vì giảm thuế trực tiếp.
Bên cạnh đó, quá trình triển khai thuế tối thiểu toàn cầu cần có sự hướng dẫn chi tiết từ các cơ quan thuế, tiếp nhận và xử lý phản hồi từ doanh nghiệp một cách kịp thời để tạo sự an tâm, thúc đẩy tuân thủ.
Do chỉ có hơn 1.000 doanh nghiệp FDI thuộc diện chịu thuế tối thiểu toàn cầu, nên việc tập trung hỗ trợ và hướng dẫn nhóm này sẽ góp phần duy trì sự ổn định và tăng trưởng dòng vốn đầu tư nước ngoài.
Ông có thể nói cụ thể những ưu đãi thay thế cho việc giảm thuế trực tiếp là gì?
Tôi nghĩ, ưu đãi nên tập trung vào việc mở cửa thị trường và tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư. Ngoài các cam kết khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), còn nhiều lĩnh vực, ngành nghề chưa có quy định rõ ràng về việc mở cửa, nên cần có hướng dẫn cụ thể về điều kiện kinh doanh, tạo thuận lợi hơn cho nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, có thể ưu tiên hỗ trợ về nguồn nhân lực đã qua đào tạo, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận lao động chất lượng cao. Đồng thời, chính sách hỗ trợ về tiếp cận đất đai cũng rất quan trọng, nhất là khi giá bất động sản trong các khu công nghiệp tăng cao, gây khó khăn cho việc xây dựng nhà máy, kho bãi.
Như vậy, thay vì ưu đãi thuế trực tiếp, việc hỗ trợ về thị trường, nhân lực và cơ sở hạ tầng sẽ tạo điều kiện bền vững, thúc đẩy các dự án đầu tư chất lượng.
Chính sách thuế tối thiểu toàn cầu do OECD khởi xướng sẽ được Việt Nam áp dụng từ ngày 15/10/2025. Theo Nghị định số 236/2025/NĐ-CP, đối tượng chịu thuế là các đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu hợp nhất từ 750 triệu EUR trở lên trong ít nhất 2 năm của 4 năm tài chính liền kề trước đó, không bao gồm các trường hợp loại trừ.
