Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ đã ra phán quyết rằng tổng thống đã vượt quá thẩm quyền khi viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để đặt ra thuế quan toàn diện đối với nhiều quốc gia.
Tòa án đã ra lệnh dừng vĩnh viễn hầu hết các mức thuế quan của Tổng thống Trump và tiếp tục cấm sửa đổi trong tương lai. Một hội đồng gồm ba thẩm phán đã cho Nhà Trắng 10 ngày để hoàn tất quy trình chính thức dừng áp thuế. Nhưng chính quyền Tổng thống Trump đã nhanh chóng kháng cáo phán quyết.
Trong khi đó, các nhà kinh tế của Goldman Sachs cho biết Nhà Trắng vẫn có một số công cụ có thể đảm bảo phán quyết của tòa án chỉ là vấn đề tạm thời.
Các nhà kinh tế của Goldman Sachs cho biết: "Phán quyết này là một bước lùi đối với các kế hoạch áp thuế quan của chính quyền và làm gia tăng sự không chắc chắn nhưng có thể không thay đổi kết quả cuối cùng đối với hầu hết các đối tác thương mại lớn của Mỹ…Hiện tại, chúng tôi cho rằng chính quyền Tổng thống Trump sẽ tìm ra những cách khác để áp thuế quan".
Các phương án khả thi
Goldman Sachs cho biết phán quyết của toàn án nhằm chặn mức thuế cơ bản 10% do Tổng thống Trump áp dụng đối với hầu hết các hàng hoá nhập khẩu, cũng như các khoản thuế bổ sung đối với Trung Quốc, Canada và Mexico, nhưng không phải các khoản thuế theo ngành, chẳng hạn như các khoản thuế áp dụng đối với thép, nhôm và ô tô.
Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Trump vẫn có các biện pháp pháp lý khác để áp thuế, bao gồm Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, Mục 301 và Mục 338 của Đạo luật Thương mại năm 1930.
Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974 không yêu cầu phải điều tra chính thức và do đó có thể là một trong những cách nhanh nhất để vượt qua rào cản của tòa án.
Theo Goldman Sach, "chính quyền có thể nhanh chóng thay thế mức thuế toàn diện 10% bằng mức thuế tương tự lên tới 15% theo Mục 122". Tuy nhiên, động thái như vậy sẽ chỉ kéo dài tối đa 150 ngày sau đó, luật yêu cầu Quốc hội phải hành động.
Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng có thể nhanh chóng khởi động các cuộc điều tra theo Mục 301 đối với các đối tác thương mại quan trọng của Mỹ, đặt nền tảng quan liêu cho thuế quan, mặc dù Goldman Sachs cho biết quá trình này có thể sẽ mất ít nhất vài tuần.
Thuế quan theo Mục 232 hiện đã áp dụng đối với thép, nhôm và ô tô nhập khẩu, cũng có thể được mở rộng sang các lĩnh vực khác. Luật thương mại này cho phép tổng thống hành động chống lại các mối đe dọa đối với an ninh quốc gia.
Trong khi đó, Mục 338 cho phép tổng thống áp dụng mức thuế lên tới 50% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia phân biệt đối xử với Mỹ. Goldman Sachs lưu ý rằng biện pháp cụ thể này chưa từng được sử dụng trước đây.
Michelle Schulz, nhà sáng lập và đối tác quản lý tại Schulz Trade Law cũng cho rằng chính quyền Tổng thống Trump sẽ tìm cách giải quyết, bao gồm cả việc xem xét các cách Nhà Trắng đã áp dụng thuế quan trong quá khứ.
"Chúng ta đã áp dụng thuế quan theo mục 301 đối với hàng hóa Trung Quốc ngay cả dưới thời chính quyền trước, vốn khá khắc nghiệt. Vì vậy, tôi có thể tưởng tượng rằng chính quyền sẽ xem xét lại các điều khoản này và xem liệu họ có thể sử dụng Mục 232, Mục 301, hoặc một số cơ chế khác để thực thi thuế quan hay không", bà cho biết.
Nhưng thực tế là các mức thuế quan như vậy đòi hỏi phải có quá trình điều tra.
“Tôi nghĩ đó là sự khác biệt ở đây. Tất cả các mức thuế quan mà chúng ta đang nói đến ngày hôm nay với IEEPA đều được ban hành theo sắc lệnh hành pháp và hầu như chỉ do nhánh hành pháp ban hành…Khi xem xét các phần khác, chúng ta sẽ thấy Bộ Thương mại và các cơ quan khác tham gia điều tra xem liệu có thực sự có thiệt hại hay không để biện minh cho hành động áp thuế quan”, bà cho biết thêm.
Các cuộc điều tra như vậy có thể mất nhiều tháng.
Vụ kiện sẽ đưa lên Tòa án Tối cao?
James Ransdell, đối tác tại công ty luật Cassidy Levy Kent cho biết ý kiến của Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ đánh dấu vụ kiện đầu tiên trong số nhiều vụ kiện khác vẫn đang chờ xử lý, và là ý kiến thực chất đầu tiên từ tòa án liên bang “thực sự giải quyết được bản chất về thách thức của nguyên đơn”.
Tốc độ kháng cáo của chính quyền Trump là “rất bất thường” và điều này có nghĩa chính phủ có thể làm việc suốt đêm để chuẩn bị động thái hoãn lệnh khẩn cấp.
Ông James Ransdell cho biết rằng“chắc chắn có khả năng” Tòa án Tối cao có thể đưa ra quyết định cuối cùng.
“Không có nhiều tiền lệ về luật lệ cụ thể này và về các hành động tương tự của tổng thống, vì vậy có thể Tòa án Tối cao quan tâm đến việc giải quyết vấn đề này”, ông cho biết.
Steven Blitz, nhà kinh tế trưởng của Mỹ tại TS Lombard cho biết Tổng thống Trump có mức độ am hiểu rất rộng về cách giải quyết tranh chấp với tòa án để đạt được điều mình muốn về mặt kéo dài thời gian.
“Điều đầu tiên tổng thống có thể làm là kháng cáo khẩn cấp lên Tòa án Tối cao… muốn có được phán quyết từ họ về cơ bản là có thể giữ nguyên các mức thuế quan này trong khi quá trình kháng cáo diễn ra… tại một thời điểm nào đó, sắc lệnh hành pháp là vua cũng sẽ phải ra tòa…Sự khác biệt giữa chế độ quân chủ và dân chủ lập hiến là hệ thống pháp luật”, ông cho biết thêm.
Jordan Rochester, giám đốc chiến lược FICC tại Mizuho EMEA cho biết phản ứng có phần hạn chế của thị trường sau phán quyết của toà án là "vì Tổng thống Trump vẫn còn nhiều lựa chọn để tăng thuế quan".
"Mọi thứ phức tạp hơn nhưng mục tiêu cuối cùng của Tổng thống Trump vẫn như vậy. Trong chính trị, khi có ý định, sẽ có cách", ông cho biết.
