Sau bị Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trả lời câu hỏi của Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) về đánh giá tình hình thị trường bất động sản, những vướng mắc khó khăn mà thị trường đang gặp phải, cũng như giải pháp, phương hướng khắc phục, với vai trò điều hành phiên chất vấn, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trả lời bổ sung về thực trạng tiếp cận vốn tín dụng và giải pháp cho vay trong thời gian tới để xây dựng, mua, thuê nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.
Phát biểu làm rõ nội dung chất vấn trên, qua lắng nghe ý kiến của các đại biểu và phát biểu của Bộ trưởng Bộ Xây dựng đánh giá về thị trường bất động sản trong quý III/2022 có nguyên nhân từ kiểm soát tín dụng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu ý kiến như sau:
Thứ nhất, có thể nói rằng thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh có một vai trò rất quan trọng đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, góp phần phát triển và thay đổi diện mạo đô thị, góp phần phát triển nhà ở xã hội để đảm bảo an sinh xã hội.
Thứ hai, thị trường bất động sản phát triển cần huy động nhiều nguồn lực từ các kênh, ví dụ như nguồn vốn từ đầu tư trực tiếp, nguồn vốn từ thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, từ ngân sách nhà nước, vốn tự có của doanh nghiệp và người dân. Vốn tín dụng chỉ là một trong các kênh vốn để phát triển thị trường bất động sản.
Thứ ba là việc điều hành tín dụng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải lấy mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ, đó là góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống, cũng như đảm bảo ổn định được thị trường tiền tệ và ngoại hối.
Chẳng hạn, trong điều kiện ưu tiên kiểm soát lạm phát, ưu tiên đảm bảo an toàn hệ thống thì việc mở rộng tín dụng cho thị trường bất động sản sẽ gây khó khăn cho Ngân hàng Nhà nước trong việc đạt được mục tiêu chính sách tiền tệ, chưa nói là sẽ đi ngược lại mục tiêu của chính sách tiền tệ. Chính vì vậy, điều hành tín dụng cũng cần phải cân nhắc hết sức thận trọng.
Trong điều kiện ưu tiên kiểm soát lạm phát và an toàn hệ thống, việc mở rộng tín dụng bất động sản là đi ngược mục tiêu của chính sách tiền tệ.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng
Thứ tư, sự an toàn hoạt động của hệ thống các tổ chức tín dụng rất quan trọng. Chúng tôi xét thấy tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản là lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, không phải là rủi ro tín dụng, kể cả một dự án hoạt động có hiệu quả, có đủ điều kiện vay vốn, nhưng vì yêu cầu về tín dụng đối với bất động sản thường dài hạn và với số tiền lớn.
Với đặc tính huy động vốn của các tổ chức tín dụng thường là ngắn hạn, cho nên khi cấp tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản, các tổ chức tín dụng nếu không kiểm soát tốt thì sẽ đối mặt với những rủi ro về thanh khoản, khi người dân đến thì các tổ chức tín dụng sẽ khó khăn về chi trả.
Chính vì vậy, trong quá trình kiểm soát thì Ngân hàng Nhà nước đã không kiểm soát bằng các biện pháp trực tiếp mà chúng tôi kiểm soát bằng các biện pháp gián tiếp. Các văn bản quy định của Ngân hàng Nhà nước quy định theo hướng kiểm soát rủi ro, ví dụ những khoản cho vay đối với kinh doanh bất động sản thì chúng tôi áp dụng hệ số điều chỉnh rủi ro là 200% và đối với những khoản cho vay mua nhà nếu như với giá trị trên 4 tỷ đồng thì sẽ áp dụng một hệ số rủi ro là 150%. Trong khi đó, đối với những khoản cho vay nhà ở xã hội nếu khoản vay dưới 1,5 tỷ đồng thì áp dụng hệ số rủi ro dưới 50%. Như vậy, chính sách của Ngân hàng Nhà nước hướng đến ưu tiên đối với cấp tín dụng những khoản cho vay đối với các nhà ở phân khúc thấp.
Ý kiến thứ năm, đối với tín dụng cho nhà ở xã hội, hiện nay Chính phủ cũng quan tâm và đã có Nghị định 100 ban hành năm 2015 và năm 2021 thì đã sửa bằng Nghị định 49, trong đó có giao cho Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện cho vay nhà ở xã hội và giao cho các tổ chức tín dụng được chỉ định.
Đối với Ngân hàng Chính sách xã hội là đơn vị được thực hiện theo Nghị định thì đến nay đã giải ngân với doanh số là 10.584 tỷ đồng và dư nợ đến 30/9 là 9.147 tỷ đồng. Đối với các tổ chức tín dụng được chỉ định trong Nghị định này thì hiện nay chưa giải ngân được là bởi vì tiền cấp bù lãi suất cũng chưa được bố trí cho các tổ chức tín dụng, cho nên các tổ chức tín dụng cũng chưa thực hiện cho vay đối với chương trình theo Nghị định 100 này.
Thống đốc cho biết thêm, trong thời gian tới, chính sách điều hành tín dụng của Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ nằm trong khuôn khổ điều hành chính sách tiền tệ để kiên định đối với mục tiêu góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội cũng như đảm bảo an toàn hệ thống. Đối với các công cụ, giải pháp của tín dụng thì chúng tôi sẽ cân nhắc vào trong tổng thể các công cụ, giải pháp khác để làm sao đạt được mục tiêu của chính sách tiền tệ.
