Sự kiện “Chuyển đổi số ngành Ngân hàng 2025” vừa qua đã một lần nữa nhấn mạnh vai trò tiên phong của các tổ chức tài chính trong quá trình thực hiện Đề án 06 và xây dựng Chính phủ số.
Trong bức tranh lớn ấy, các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đang đóng vai trò “người bạn đồng hành tin cậy”, góp phần định hình nên tương lai của ngành ngân hàng – tương lai của một nền kinh tế số an toàn, hiệu quả và bền vững.
Chuyển đổi số ngân hàng: Từ quy trình đến toàn diện
Chuyển đổi số trong ngành ngân hàng Việt Nam không còn là xu hướng, mà đã trở thành chiến lược sống còn. Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến năm 2024, hơn 90% ngân hàng thương mại đã và đang triển khai chiến lược chuyển đổi số một cách toàn diện, không chỉ nằm ở việc tinh gọn quy trình vận hành hay tăng tốc xử lý giao dịch, mà còn là tái định nghĩa toàn bộ hành trình trải nghiệm tài chính số.
Điều này thể hiện rõ qua sự phát triển của các mô hình ngân hàng không chi nhánh, ngân hàng tích hợp trong ứng dụng (embedded finance), Open Banking, xu hướng Banking on the Cloud, đang dần thay đổi về cách thức vận hành của các ngân hàng trong quá trình chuyển đổi số và phục vụ khách hàng, hay sự ứng dụng ngày càng sâu rộng của trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và phân tích hành vi người dùng.
Tính đến nay, Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia dẫn đầu ASEAN về tỷ lệ người dân tiếp cận dịch vụ ngân hàng số, với hơn 75% dân số trưởng thành có tài khoản ngân hàng và gần 70% giao dịch thực hiện qua thiết bị di động. Những con số này là minh chứng rõ nét cho sự chuyển biến mạnh mẽ trong hành vi tài chính và khả năng thích nghi công nghệ của người dân.
Sự kiện “Ngày chuyển đổi số ngành Ngân hàng 2025” do Văn phòng Chính phủ và NHNN phối hợp tổ chức ngày 29/5/2025, với sự tham dự và chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng Phạm Minh Chính, đã nhấn mạnh vai trò then chốt của công nghệ trong tiến trình xây dựng xã hội số và kinh tế số của đất nước.
Thủ tướng khẳng định: “Ngành ngân hàng là lực lượng tiên phong trong chuyển đổi số, với vai trò dẫn dắt và lan tỏa mạnh mẽ ra toàn bộ nền kinh tế”.
Cũng trong khuôn khổ sự kiện, các chuyên gia và lãnh đạo ngành ngân hàng đã chỉ rõ yêu cầu cấp thiết về việc xây dựng hệ thống hạ tầng dữ liệu kết nối - từ dữ liệu dân cư đến thông tin tài chính - để phục vụ công tác xác thực điện tử, phòng chống gian lận, rửa tiền và tài trợ khủng bố.
Các giải pháp eKYC, tích hợp dữ liệu sinh trắc học và định danh từ thẻ căn cước (CC), căn cước công dân gắn chip (CCCD), hay VNeID đang được triển khai rộng khắp trong hệ thống ngân hàng, tạo ra một nền tảng an toàn và minh bạch cho các giao dịch tài chính.
Từ góc độ phát triển sản phẩm - dịch vụ, tiến trình chuyển đổi số đã mở ra những hướng đi mới cho các ngân hàng trong việc cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, phát triển các dịch vụ tài chính tích hợp như bảo hiểm, đầu tư, tiết kiệm linh hoạt dựa trên phân tích dữ liệu hành vi và hồ sơ tín dụng.
Đồng thời, chuyển đổi số cũng giúp ngân hàng tối ưu hóa vận hành nội bộ, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng suất lao động.
Có thể nói, chuyển đổi số ngành ngân hàng Việt Nam không chỉ là quá trình ứng dụng công nghệ, mà còn là cuộc cách mạng toàn diện về tư duy, mô hình vận hành và cách thức phục vụ khách hàng. Đây là nền tảng cốt lõi để kiến tạo một hệ sinh thái tài chính thông minh - nhân văn - toàn diện trong kỷ nguyên số.
Xác thực và bảo mật: Trọng tâm của ngân hàng số hiện đại
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của ngân hàng số và tiện ích số là những thách thức ngày càng nghiêm trọng về an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu người dùng. Các hình thức lừa đảo như giả mạo giấy tờ, sử dụng công nghệ deepfake… đang gia tăng nhanh chóng, trở thành mối đe dọa lớn cho hệ thống tài chính.
Theo Trung tâm VNCERT, chỉ riêng trong năm 2023 đã ghi nhận hơn 13.000 vụ tấn công mạng nhắm vào lĩnh vực tài chính, gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng.
Trước tình hình đó, NHNN đã ban hành Thông tư 17/2023/TT-NHNN, Thông tư 18/2024/TT-NHNN và Quyết định 2345/QĐ-NHNN, yêu cầu các tổ chức tín dụng bắt buộc áp dụng các biện pháp xác thực khách hàng bằng sinh trắc học (vân tay, khuôn mặt) đối với các giao dịch có giá trị lớn.
Đồng thời, việc “làm sạch dữ liệu” khách hàng cũng được nhấn mạnh, nhằm nâng cao tính minh bạch, bảo mật và hạn chế gian lận trong hoạt động ngân hàng.
Trong bối cảnh đó, các ngân hàng không chỉ cần triển khai giải pháp xác thực an toàn, mà còn phải xây dựng lộ trình xác thực toàn trình (end-to-end identity verification): từ khi mở tài khoản, đăng nhập, xác minh giao dịch đến chăm sóc khách hàng và quản trị rủi ro.
Việc ứng dụng sâu nền tảng số đồng nghĩa với việc các lỗ hổng bảo mật và nguy cơ bị tấn công tinh vi cũng gia tăng - điển hình là các vụ deepfake, giả mạo eKYC và rửa tiền trực tuyến.
Nhận diện được yêu cầu này, NHNN và Bộ Công an - trong khuôn khổ thực hiện Thông tư 17, Quyết định 2345 và Đề án 06, đã phối hợp chỉ đạo các ngân hàng “làm sạch” dữ liệu khách hàng, triển khai xác thực sinh trắc học toàn diện, đặc biệt đối với giao dịch có giá trị lớn.
Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh: “Các ngân hàng cần tập trung làm sạch và số hóa dữ liệu hiện có, đồng thời ứng dụng công nghệ hiện đại để tạo ra dữ liệu chuẩn, sạch trong suốt quá trình cung cấp dịch vụ”.
Kết quả bước đầu rất khả quan, hơn 42 triệu hồ sơ khách hàng đã được đối soát với dữ liệu dân cư, qua đó loại bỏ hàng loạt tài khoản giả mạo, giảm thiểu đáng kể rủi ro lừa đảo và rủi ro nghiệp vụ.
Thực tế, mô hình xác thực toàn trình hiện nay đang trở thành tiêu chuẩn an toàn và pháp lý mới cho ngành ngân hàng – đảm bảo bảo mật ở mọi điểm chạm của hành trình khách hàng số.
Các công nghệ như định danh và xác thực sử dụng CC/CCCD gắn chip, định danh điện tử qua VNeID, xác thực sinh trắc học, xác thực đa yếu tố (MFA), xác thực mạnh không cần mật khẩu (FIDO) đang đóng vai trò trụ cột trong việc xây dựng hệ thống xác thực hai chiều, giúp người dùng an tâm hơn khi thực hiện các giao dịch tài chính số.
Bảo mật toàn trình - toàn diện: Chìa khoá tạo niềm tin
Trong tiến trình kiến tạo hệ sinh thái ngân hàng số thông minh, toàn dân - toàn trình - toàn diện, bảo mật và định danh khách hàng đang trở thành yếu tố cốt lõi quyết định chất lượng trải nghiệm và sự bền vững của các dịch vụ ngân hàng hiện đại.
Không chỉ còn là lớp bảo vệ cuối cùng, xác thực giờ đây trở thành yếu tố định hình trải nghiệm khách hàng, xuyên suốt từ thời điểm khách hàng bắt đầu đăng ký tài khoản cho tới khi thực hiện các giao dịch cần xác thực, đảm bảo tuân thủ pháp lý và xây dựng niềm tin số giữa ngân hàng và người dùng.
Trước yêu cầu ngày càng khắt khe về xác minh danh tính, bảo mật giao dịch và phòng ngừa gian lận, nhiều ngân hàng tại Việt Nam đã chủ động triển khai các giải pháp xác thực điện tử đa lớp - kết hợp sinh trắc học, dữ liệu dân cư và các tiêu chuẩn bảo mật tiên tiến.
 |
Các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đang đóng vai trò “người bạn đồng hành tin cậy” trong quá trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng. |
Một trong những bước tiến nổi bật là việc tích hợp xác thực sinh trắc học trực tiếp qua thẻ CC/CCCD gắn chip, cho phép đối chiếu dấu vân tay hoặc khuôn mặt ngay tại chip của thẻ mà không cần kết nối tới máy chủ trung tâm.
Những công nghệ này không chỉ giúp rút ngắn quy trình xác minh, giảm thiểu rủi ro rò rỉ dữ liệu, mà còn là nền tảng để ngân hàng cung cấp các dịch vụ tài chính an toàn, liền mạch và cá nhân hóa trong kỷ nguyên ngân hàng mở.
Đây là bước tiến giúp rút ngắn quy trình xác thực, hạn chế rủi ro lộ lọt thông tin và đặc biệt phù hợp với các yêu cầu khắt khe về bảo vệ dữ liệu cá nhân, chống gian lận tinh vi và tuân thủ hàng loạt quy định mới như Luật Giao dịch điện tử, Luật Căn cước sửa đổi, Thông tư 17, Thông tư 18 hay Quyết định 2345/QĐ-NHNN của NHNN.
Ông Bùi Thanh Quang, phụ trách giải pháp ngân hàng số tại MK Group chia sẻ: “Chúng tôi xác định rằng, xác thực chính là cầu nối giữa ngân hàng và khách hàng. Một hệ thống định danh đủ mạnh không chỉ bảo vệ người dùng, mà còn là nền móng cho dịch vụ tài chính phát triển theo hướng thông minh và cá nhân hóa”.
Trong các mô hình ngân hàng số hiện đại, hệ thống xác thực đa lớp bao gồm nhiều tầng giải pháp: Từ xác thực dựa trên mật khẩu một lần (OTP), sinh trắc học vân tay/khuôn mặt, đến chữ ký số từ xa và FIDO. Tất cả đều hướng tới mục tiêu giảm thiểu rủi ro lừa đảo mà vẫn giữ trọn trải nghiệm người dùng số hóa.
Một ví dụ điển hình là giải pháp xác thực tích hợp CC/CCCD gắn chip - nơi người dùng chỉ cần đặt thẻ lên đầu đọc, hệ thống sẽ tự động đối chiếu dữ liệu vân tay hoặc khuôn mặt được lưu trong chip của thẻ, so sánh với dữ liệu thực tế tại thời điểm giao dịch.
Đây là mô hình xác thực an toàn “2 trong 1” vừa đơn giản thao tác, vừa bảo đảm tính chính chủ mà không cần người dùng nhập số CC/CCCD, mã OTP hay tải lên giấy tờ tùy thân.
Song song đó, nhiều ngân hàng cũng đã triển khai các giải pháp OTP, khoá bảo mật chuẩn FIDO dùng trong các giao dịch giá trị cao. Việc ứng dụng các chuẩn xác thực này không chỉ giúp ngân hàng phòng ngừa rủi ro giao dịch mà còn đáp ứng yêu cầu tuân thủ với các dịch vụ ngân hàng mở (AIS, PIS) đang được phát triển rộng rãi.
Không thể không nhắc đến giải pháp ký số từ xa - một công nghệ đã giúp ngân hàng thúc đẩy mạnh mẽ quá trình số hóa toàn trình, từ mở tài khoản trực tuyến đến ký hợp đồng tín dụng và thực hiện các giao dịch pháp lý.
Nhờ tích hợp với nền tảng xác thực định danh từ xa, dịch vụ ký số không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn đảm bảo toàn vẹn pháp lý và chống chối bỏ trong giao dịch số.
Các giải pháp nêu trên hiện đã được tích hợp tại nhiều ngân hàng lớn, triển khai tại quầy giao dịch, hệ thống máy tự phục vụ (kiosk), ứng dụng ngân hàng số và cổng dịch vụ công. Nhiều ngân hàng cũng đã áp dụng mô hình này trong hoạt động xác thực khách hàng doanh nghiệp, giúp giảm thiểu thao tác thủ công và nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro trong quản lý tài khoản thanh toán.
Mỗi giải pháp xác thực được phát triển đều có chung mục đích là bảo vệ người dùng trong môi trường số. Ðiều quan trọng là xây dựng niềm tin số, từ đó tạo nền tảng để ngân hàng phát triển các sản phẩm tài chính thông minh, nhân văn và phục vụ đúng người - đúng nhu cầu - đúng thời điểm.
“Mỗi giải pháp xác thực được phát triển đều có chung mục đích là bảo vệ người dùng trong môi trường số.
Điều quan trọng là xây dựng niềm tin số, từ đó tạo nền tảng để ngân hàng phát triển các sản phẩm tài chính thông minh, nhân văn và phục vụ đúng người - đúng nhu cầu - đúng thời điểm”, ông Quang nhấn mạnh.
Để đạt được điều đó, việc thiết lập một nền tảng xác thực bảo mật đủ tin cậy và linh hoạt không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết. Trong bối cảnh các hình thức tấn công công nghệ cao ngày càng tinh vi, các phương pháp xác thực truyền thống rõ ràng đã không còn đáp ứng đủ.
Thay vào đó, ngân hàng cần bước vào kỷ nguyên xác thực số thông minh: định danh chủ thể qua sinh trắc học, xác minh quyền truy cập thông qua CC/CCCD gắn chip và đảm bảo toàn vẹn giao dịch bằng chữ ký số - mọi lúc, mọi nơi, trên mọi thiết bị.
Nhiều ngân hàng lớn đã nhận ra rằng xác thực không chỉ là công cụ tuân thủ, mà là năng lực cạnh tranh cốt lõi. Một hành trình xác thực liền mạch, an toàn, không làm gián đoạn trải nghiệm sẽ là nền tảng để xây dựng niềm tin số, giữ chân người dùng, đồng thời mở rộng hệ sinh thái dịch vụ tích hợp.
Các công nghệ xác thực phi tiếp xúc, camera AI phát hiện hành vi gian lận, xác thực đa lớp không mật khẩu, token phần cứng đạt chuẩn quốc tế… đang trở thành những “lõi ẩn” phía sau mỗi giao dịch thành công, mỗi lần khách hàng gật đầu đồng thuận số hóa.
Theo ông Quang, hệ sinh thái ngân hàng số trong tương lai không còn gói gọn trong khái niệm “ngân hàng điện tử” với vài giao dịch trực tuyến rời rạc.
Thay vào đó là một hệ sinh thái tài chính thông minh - nơi người dân và doanh nghiệp có thể thực hiện toàn bộ hành trình tài chính một cách liền mạch, an toàn, được cá nhân hóa theo từng điểm chạm - từ xác thực, định danh, mở tài khoản, phê duyệt tín dụng đến ký kết và thanh toán.
“Do đó, các doanh nghiệp công nghệ không chỉ cung cấp giải pháp, mà cần là đối tác đồng hành chiến lược cùng ngân hàng trong hành trình chuyển đổi số, mang các giải pháp xác thực hiện đại đến gần hơn với người dân và toàn xã hội. Mỗi công nghệ xác thực cần hướng đến một trải nghiệm tài chính số an toàn, thuận tiện và đồng bộ, giúp ngân hàng thực hiện cam kết phục vụ cho cả các khách hàng cá nhân cũng như khách hàng doanh nghiệp”, ông Quang khẳng định.
Trải nghiệm số liền mạch: Động lực mới của ngân hàng số Việt Nam
Chuyển đổi số trong ngành ngân hàng Việt Nam giờ đây không còn là một xu hướng công nghệ đơn thuần, mà đã trở thành một chiến lược phát triển mang tính sống còn. Trong bức tranh đó, xác thực và định danh bảo mật đang chuyển mình từ vai trò hỗ trợ sang vị trí trung tâm của hành trình số hóa toàn trình.
 |
Tại điểm giao thoa giữa công nghệ, pháp lý và trải nghiệm người dùng, xác thực số đang xây dựng nên một nền tảng niềm tin mới cho mọi tương tác tài chính. Mỗi giao dịch được bảo vệ, mỗi danh tính được xác minh chính xác, mỗi hành trình số hóa liền mạch không gián đoạn - tất cả đang góp phần kiến tạo “niềm tin số” - yếu tố cốt lõi để ngành ngân hàng Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên tài chính mở.
Đây cũng chính là cách thiết thực để ngân hàng hiện thực hóa vai trò tiên phong trong chuyển đổi số quốc gia, đóng góp vào việc đưa Nghị quyết 57-NQ/TW và Đề án 06 của Chính phủ đi vào cuộc sống.
Thực tế cho thấy, nhiều ngân hàng Việt Nam đã chủ động triển khai các giải pháp tiên tiến như xác thực sinh trắc, nhận diện khuôn mặt, FIDO... Những công nghệ này không chỉ đáp ứng tiêu chuẩn bảo mật quốc tế, mà còn phù hợp với hạ tầng ngân hàng nội địa và có khả năng mở rộng linh hoạt theo nhu cầu thực tiễn.
Đáng chú ý, đằng sau những nền tảng xác thực ấy là sự đóng góp thầm lặng nhưng rất quan trọng của các doanh nghiệp công nghệ trong nước - những đơn vị làm chủ công nghệ lõi và có năng lực phát triển giải pháp “đo ni đóng giày” cho ngành ngân hàng.
Việc nội địa hóa công nghệ không chỉ giúp tối ưu chi phí đầu tư, rút ngắn thời gian triển khai, mà còn tăng cường kiểm soát dữ liệu quốc gia - một yếu tố ngày càng trở nên sống còn trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện.
Khi hệ sinh thái ngân hàng đang dần mở rộng sang các lĩnh vực như y tế, giáo dục, bảo hiểm hay tiêu dùng, thì việc triển khai các giải pháp xác thực liền mạch không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà trở thành nền tảng chiến lược để nâng cao trải nghiệm, giữ chân khách hàng và đơn giản hóa hành trình thu hút người dùng mới.
Những công nghệ xác thực đang đóng vai trò như nhân tố cốt lõi kiến tạo trải nghiệm số liền mạch, góp phần hình thành một hệ sinh thái tài chính thông minh, nhân văn và an toàn. Đó cũng chính là tinh thần mà ngành ngân hàng đang theo đuổi trong kỷ nguyên số – như đã được khẳng định tại Ngày chuyển đổi số ngành ngân hàng 2025.
