Đây là nhận định của các chuyên gia và doanh nghiệp đầu ngành tại Tọa đàm chuyên đề với chủ đề: “Mỹ áp thuế - Việt Nam cần tăng tốc” được tổ chức tại TP.HCM ngày 8/8.
Kỳ vọng thị trường Mỹ sẽ ổn định trở lại
Theo ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương), giao thương giữa Việt Nam và Mỹ từ mức kim ngạch chỉ 451 triệu USD vào năm 1995, đến năm 2024, con số này đã tăng gần 300 lần, đạt 132 tỷ USD. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất và đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam.
 |
| Các diễn giả trao đổi tại Tọa đàm. |
Tuy nhiên, bối cảnh thương mại toàn cầu đang có nhiều biến động, với sự gia tăng các hàng rào kỹ thuật, yêu cầu truy xuất nguồn gốc, chuẩn hóa ESG, và đặc biệt là chính sách thuế mới. Việc Mỹ chính thức áp dụng mức thuế đối ứng 20% đối với một số mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam là một tín hiệu rõ ràng cho thấy những thách thức sắp tới sẽ không hề nhỏ.
Ông Phú cho biết thêm, hàng hóa xuất khẩu vào Mỹ trong 6 tháng qua tăng mạnh 28%. Vì thế, hiện lượng hàng tồn kho của doanh nghiệp nhập khẩu rất lớn, nên doanh nghiệp phải xác định trong 6 tháng cuối năm 2025 hoặc đến 6 tháng đầu năm 2026, hàng đồ gỗ, dệt may… xuất khẩu vào Mỹ sẽ chững lại, có thể không đạt được tốc độ tăng như 6 tháng đầu năm.
Đối với ngành dệt may, ông Trần Như Tùng, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công (TCM), Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho biết, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ tăng trưởng ổn định, đơn hàng đều đặn, thậm chí cao hơn mặt bằng chung của toàn ngành.
Cụ thể, 6 tháng đầu năm, ngành dệt may Việt Nam xuất khẩu toàn cầu đạt khoảng 21,8 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ; riêng thị trường Mỹ đạt khoảng 17,5 tỷ USD, tăng 17,3%. Nguyên nhân là nhiều khách hàng đã đẩy mạnh đơn hàng trước thời điểm áp thuế. Xu hướng này giúp tăng trưởng nửa đầu năm tích cực, nhưng kéo theo hệ quả là quý III có thể hụt đơn hàng do tồn kho cao và khách hàng tạm ngưng đặt mới để chờ thông tin thuế rõ ràng.
Ông Tùng kỳ vọng, khi mức thuế chính thức được xác lập ở mức 20%, thị trường Mỹ sẽ ổn định trở lại, giúp đơn hàng quay lại từ quý IV, hỗ trợ mục tiêu xuất khẩu 48 tỷ USD của ngành dệt may năm 2025 - tương đương mức tăng khoảng 10%.
Tiêu chuẩn cao hơn, cạnh tranh cũng gay gắt hơn
Về thách thức, theo ông Tùng, hiện tại, nhiều khách yêu cầu nhà máy phải đạt các tiêu chuẩn xanh và chứng nhận quốc tế. Điều này buộc doanh nghiệp phải đầu tư dây chuyền, công nghệ, khiến chi phí tăng, trong khi giá bán đầu ra không tăng, làm giảm biên lợi nhuận. Tuy nhiên, đây là yêu cầu bắt buộc nếu muốn duy trì thị phần.
Ngoài ra, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đang phải cạnh tranh quốc tế gay gắt hơn. Bên cạnh các nước có chi phí lao động thấp như Bangladesh, Ấn Độ, Indonesia, đối thủ lớn nhất của dệt may Việt Nam vẫn là Trung Quốc - nơi hội tụ đầy đủ lợi thế về quy mô, chuỗi cung ứng khép kín và năng lực sản xuất vượt trội.
Trong khi đó, Mỹ có khả năng sẽ yêu cầu khai báo chi tiết tỷ lệ nguyên liệu của từng quốc gia trong sản phẩm xuất khẩu. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải sớm triển khai hệ thống quản trị ERP, bảo đảm truy xuất chính xác. Nếu không chứng minh được xuất xứ, hàng hóa có thể bị áp mức thuế cao, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp dệt may.
"Các doanh nghiệp dệt may phải chủ động chuẩn bị cả về công nghệ quản trị lẫn chiến lược nguyên liệu, để vừa đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe, vừa duy trì biên lợi nhuận trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt", ông Tùng nhấn mạnh.
Chia sẻ tại buổi Tọa đàm, ông Kris Nguyen - nhà sáng lập Ocean USA, đồng sáng lập nền tảng giao dịch thương mại điện tử B2B VietnamUSA.Arobid.com cũng nhấn mạnh, muốn đi xa ở thị trường Mỹ, doanh nghiệp không thể chỉ nghĩ đến chuyện bán hàng, họ cần một hệ sinh thái để xây dựng năng lực theo chuẩn toàn cầu, từ hồ sơ ESG, khả năng truy xuất, đến hành lang logistics hiệu quả. Điều quan trọng nhất là mọi thứ phải được xác thực và minh bạch.
Trong khi đó, ông Martin Doan - Đại diện Liên minh đầu tư AGCG x High West - cho biết: "Chúng tôi không tìm doanh nghiệp lớn, mà tìm doanh nghiệp chuẩn. Nếu doanh nghiệp Việt chứng minh được năng lực minh bạch, khả năng chuyển đổi số và truy xuất nguồn gốc rõ ràng, chúng tôi sẵn sàng đồng hành chia sẻ giải pháp tiếp cận tài chính linh hoạt, thuận lợi trong thời gian tới".
