Bỏ room tín dụng: Nhà băng phải tự xác định “điểm an toàn”

0:00 / 0:00
0:00
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước thí điểm bỏ room tín dụng từ năm 2026. Tuy vậy, kể cả khi bỏ “room”, các ngân hàng thương mại cũng phải tự dựng “barie” để ngăn rủi ro cho chính mình.
Agribank chủ động triển khai đồng bộ nhiều công cụ để quản lý hạn mức tín dụng và chất lượng tín dụng. Ảnh: Đức Thanh

Agribank chủ động triển khai đồng bộ nhiều công cụ để quản lý hạn mức tín dụng và chất lượng tín dụng. Ảnh: Đức Thanh

Mỏng vốn, ngân hàng phải thận trọng nếu được bỏ room tín dụng

Trong công điện ban hành tuần qua, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khẩn trương xây dựng lộ trình và thí điểm việc gỡ bỏ biện pháp giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng (room tín dụng) để thực hiện từ năm 2026. Việc bỏ cơ chế điều hành tín dụng bằng “room” để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của nền kinh tế trong thời gian tới là cần thiết.

Tuy nhiên, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho hay, lâu nay, hạn mức tín dụng được các ngân hàng coi là “điểm tựa an toàn”. Vì vậy, tới đây, khi bỏ room tín dụng, nhiều ngân hàng có thể sẽ thấy lúng túng khi đưa ra mức tăng trưởng tín dụng phù hợp.

Hiện các ngân hàng thương mại rất mong được bỏ room tín dụng để chủ động hơn trong xây dựng kế hoạch tăng trưởng tín dụng hằng năm, song cũng thừa nhận, việc tự xây dựng “room” tín dụng buộc nhà băng phải tăng khả năng chịu trách nhiệm trước cổ đông và cơ quan quản lý trong việc tự xác định “điểm an toàn” của chính mình. Theo đó, xác định room tín dụng không chỉ phụ thuộc vào tiềm lực vốn, mà còn phụ thuộc vào năng lực quản trị rủi ro của mỗi ngân hàng.

Ông Nguyễn Quang Ngọc, Phó trưởng ban Chính sách tín dụng (Agribank) cho biết, một khi gỡ bỏ room tín dụng, nếu không cẩn thận, sẽ rơi vào chu kỳ mở rộng quá nóng. Do đó, Agribank chủ động triển khai đồng bộ nhiều công cụ để quản lý hạn mức tín dụng và chất lượng tín dụng. Ngoài tuân thủ các quy định về Tỷ lệ An toàn vốn (CAR) do NHNN ban hành, Agribank còn xây dựng các kịch bản tăng trưởng, phân bổ tín dụng theo ngành, lĩnh vực ưu tiên; xây dựng hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ, hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ khách hàng…

Tính đến cuối năm 2024, CAR của các ngân hàng thương mại cổ phần trong nước là hơn 12% (riêng nhóm ngân hàng thương mại nhà nước là trên 10%), chỉ bằng một nửa so với hệ số của nhóm ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam và thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực (20 - 30%)...

Nói cách khác, hệ thống ngân hàng Việt vẫn chưa thoát khỏi “căn bệnh” mỏng vốn trầm kha nhiều năm nay. Điều này khiến hệ thống dễ bị tổn thương khi xảy ra biến động trên thị trường. Trong bối cảnh đó, để tăng khả năng chống chịu và tận dụng tốt hơn cơ hội khi bỏ room tín dụng, bản thân các ngân hàng, ngoài việc nâng cao năng lực quản trị, phải tăng cường làm dày bộ đệm tài chính, đủ để ứng phó với các cú sốc tài chính từ bên trong và bên ngoài.

Bước đệm để bỏ room tín dụng

Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, những năm gần đây, công cụ quản trị rủi ro tín dụng đã có sự phát triển mạnh mẽ, từ việc xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, đến việc áp dụng các tiêu chuẩn quản trị tiên tiến theo Basel II, Basel III.

Cụ thể, để đảm bảo an toàn hệ thống và đáp ứng các tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế, NHNN đã ban hành nhiều quy định liên quan đến hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, gần đây nhất là Thông tư số 14/2025/TT-NHNN, ngày 30/6/2025 quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (Thông tư 14). Thông tư này đã đưa ra quy định về các bộ đệm vốn, gồm bộ đệm bảo toàn vốn, bộ đệm vốn phản chu kỳ và bộ đệm vốn cho các ngân hàng thương mại có tầm quan trọng hệ thống. Đây là tiền đề quan trọng cho lộ trình xóa bỏ cơ chế phân bổ hạn mức tín dụng.

Để thực hiện Thông tư 14, các ngân hàng đang khẩn trương xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ phục vụ mục đích tính vốn, hướng đến việc áp dụng phương pháp xếp hạng nội bộ theo chuẩn mực quản lý rủi ro Basel III trong tính toán vốn cho rủi ro tín dụng.

Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đánh giá, một số tổ chức tín dụng đã cơ bản đáp ứng quy định của Thông tư 14, song cũng còn nhiều tổ chức tín dụng cần thêm thời gian nâng cấp hoặc xây dựng mới để đáp ứng yêu cầu tính vốn theo phương pháp xếp hạng nội bộ.

Ông Lê Thanh Tùng, Thành viên HĐQT VietinBank cho biết, các quy định, chính sách về quản trị rủi ro đang được NHNN nghiên cứu chỉnh sửa và nâng cấp theo chuẩn mực Basel III. Đó là bước tiến rất lớn, buộc các ngân hàng phải tăng cường nguồn vốn huy động và vốn tự có tương ứng với dư nợ tín dụng có thể cung ứng ra nền kinh tế, nhằm đảm bảo sự an toàn và ổn định của hệ thống ngân hàng, hỗ trợ việc bỏ room tín dụng.

Ngoài ra, theo Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, cần phát triển mạnh mẽ thị trường vốn để đáp ứng nhu cầu vốn trung và dài hạn, từ đó giảm áp lực lên nguồn vốn ngắn hạn của hệ thống ngân hàng, đảm bảo tăng trưởng bền vững.

Các chuyên gia cho rằng, trong năm 2026, NHNN có thể thí điểm bỏ room tín dụng, nhưng trước mắt, chỉ nên bỏ room với nhóm ngân hàng hoạt động có hiệu quả, lành mạnh, có khả năng quản trị, điều hành tốt, tuân thủ các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng và có chỉ số chất lượng tín dụng an toàn cao.

Thực tế những năm gần đây cho thấy, ngay cả ở các nước phát triển như Mỹ, có những ngân hàng quy mô hàng trăm tỷ USD, áp dụng chuẩn Basel III, hoạt động liên tiếp nhiều năm có lãi, nhưng vẫn rơi vào phá sản. Vì vậy, Basel III không phải là công cụ vạn năng để ngăn ngừa rủi ro cho các ngân hàng.

Tin bài liên quan