Ổn định thị trường vàng
Trong tuần qua, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Quang Dũng đã chủ trì cuộc họp với các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp kinh doanh vàng để quán triệt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ liên quan đến thị trường vàng và triển khai Nghị định 232/2025/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng).
Một thông điệp mạnh mẽ được lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước đưa ra là, Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, chính quyền các địa phương và các cơ quan liên quan trong công tác thanh, kiểm tra các doanh nghiệp kinh doanh vàng nhằm đảm bảo thị trường vàng vận hành an toàn, lành mạnh, hiệu quả, không để ảnh hưởng đến sự ổn định, an toàn của thị trường tài chính, tiền tệ, ổn định kinh tế vĩ mô.
Đáng chú ý, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo Giám đốc Ngân hàng Nhà nước các khu vực phối hợp với các đơn vị chức năng trên địa bàn triển khai các cuộc thanh tra, kiểm tra đột xuất đối với một số doanh nghiệp kinh doanh mua, bán vàng. Nội dung thanh tra, kiểm tra tập trung vào việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng; các quy định về chế độ kế toán, hóa đơn chứng từ; quy định về phòng, chống rửa tiền cũng như các hành vi thao túng, găm hàng, đẩy giá, buôn lậu, đầu cơ trục lợi, kinh doanh trái phép... Động thái của Ngân hàng Nhà nước, cùng với tác động từ diễn biến giá vàng thế giới (trước áp lực chốt lời) đã giúp giá vàng hạ nhiệt phần nào.
Thời gian qua, giá vàng trong nước tăng mạnh, giá vàng miếng SJC niêm yết tới 135,8 triệu đồng/lượng ở chiều bán ra trong phiên 9/9/2025. Giá vàng trong nước diễn biến cùng chiều với giá vàng thế giới, khi giá vàng thế giới đã vượt mốc 3.600 USD/ounce trước những biến động địa chính trị phức tạp tại nhiều khu vực trên thế giới. Tuy vậy, do chênh lệch cung - cầu, giá vàng trong nước cao hơn so với giá vàng thế giới (quy đổi) khoảng 20 triệu đồng/lượng. Việc tăng cường kiểm soát thị trường vàng, cùng với việc sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng xóa bỏ độc quyền kinh doanh vàng miếng đang củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào việc sẽ giúp thị trường minh bạch, lành mạnh và liên thông với thị trường quốc tế hơn, từ đó rút ngắn khoảng cách giữa giá vàng trong nước và quốc tế.
Tuy vậy, theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, tại Việt Nam, vàng có ý nghĩa như một kênh cất giữ tài sản, nhất là trong bối cảnh lạm phát. Khi nhu cầu vàng tăng cao, Nhà nước có thể phải dùng một lượng ngoại tệ để nhập khẩu vàng và điều này tác động đến tỷ giá.
Nhận định nhu cầu vàng một phần đến từ nhu cầu đầu tư, tích trữ tài sản, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho rằng, để có thể phân tán bớt nhu cầu về vàng, cơ quan quản lý cần khuyến khích, nâng cao tính hấp dẫn của các loại tài sản, các kênh đầu tư khác trên các thị trường như chứng khoán, bất động sản, khởi nghiệp, đầu tư tư nhân; cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư - kinh doanh…. Đồng thời, cần gắn mục tiêu tăng trưởng với ổn định kinh tế vĩ mô, tạo tâm lý yên tâm cho người dân, giảm tâm lý đầu cơ vàng.
Bên cạnh đó, TS. Lực cho rằng, cần đồng bộ hóa các chính sách liên quan nhằm giảm bớt áp lực tỷ giá để Ngân hàng Nhà nước có nhiều dư địa hơn can thiệp vào thị trường vàng. Chẳng hạn, để có thể thu hút được nguồn ngoại tệ doanh nghiệp chuyển về nước và hạn chế tình trạng găm giữ ngoại tệ ngoài hệ thống ngân hàng, nên xem xét thay đổi chính sách lãi suất tiền gửi USD, tăng lên mức 1 - 2%/năm (thay vì 0% như hiện nay) với giá trị tiền gửi lớn (như mức trên 50.000 - 100.000 USD).
… và tỷ giá
Diễn biến trên thị trường cho thấy, sau khi tạm thời hạ nhiệt trong một vài phiên cuối tháng 8, tỷ giá USD/VND có xu hướng tăng trở lại trong giai đoạn đầu tháng 9. VND bị mất giá ngay cả khi USD đang yếu đi (với chỉ số DXY giảm 8,95% kể từ đầu năm do ảnh hưởng của biến động thuế quan) và các đồng tiền khác trong khu vực châu Á tăng giá so với USD.
Nhiều dự báo được đưa ra, đà tăng của tỷ giá USD/VND vẫn tiếp diễn trong các tháng cuối năm, nhưng tốc độ tăng có thể chậm lại so với tháng trước. Theo lãnh đạo cao cấp Ngân hàng BIDV, các yếu tố tác động chính tới tỷ giá USD/VND vẫn nghiêng theo hướng kém thuận lợi hơn.
Thứ nhất, cung - cầu ngoại tệ trong nước dự kiến tiếp tục duy trì trạng thái thâm hụt quanh khoảng 0,8 - 1 tỷ USD, trong bối cảnh cán cân thương mại giảm bớt thặng dư theo chu kỳ và nhu cầu trả nợ vay của Kho bạc Nhà nước có thể gia tăng trong tháng 9. Ngoài ra, động thái bán ròng của các nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán dự báo tiếp diễn dù mức độ có thể giảm bớt. Tâm lý thị trường duy trì thận trọng trong bối cảnh lãi suất USD dù giảm vẫn ở mức cao và tỷ giá trên thị trường tự do tiếp tục tăng khi chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế tiếp tục mở rộng cũng là yếu tố cộng hưởng tạo áp lực lên tỷ giá.
Thứ hai, đà tăng của tỷ giá USD/VND có thể phần nào bị hạn chế do chênh lệch lãi suất kỳ hạn ngắn dự kiến tăng trở lại sau khi giảm sâu trong một vài phiên cuối tháng 8 và Ngân hàng Nhà nước dự kiến sẽ có những giải pháp can thiệp để bình ổn tỷ giá trong những giai đoạn căng thẳng (như bán ngoại tệ kỳ hạn, điều tiết cung tiền thận trọng hơn). Ngoài ra, USD quốc tế cũng dự báo sẽ duy trì ở vùng thấp khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) nhiều khả năng sẽ bắt đầu chu kỳ giảm lãi suất trở lại trong phiên họp vào trung tuần tháng 9 (xác suất theo CME hiện là khoảng 92%).
Dự báo trong tháng 9, vị lãnh đạo BIDV cho rằng, chênh lệch lãi suất VND - USD kỳ hạn 1 tuần vẫn duy trì ở mức cao khi lãi suất USD giảm nhẹ và lãi suất VND liên ngân hàng có thể tăng trở lại lên vùng quanh/trên lãi suất OMO. Lãi suất USD liên ngân hàng dự báo sẽ giảm 0,2 - 0,3%/năm về vùng 4 - 4,2%/năm khi Fed nhiều khả năng giảm lãi suất cơ bản 0,25%/năm trong tháng 9 này.
Đối với lãi suất VND liên ngân hàng, lãnh đạo BIDV cho rằng, sau khi giảm sâu vào cuối tháng 8, lãi suất kỳ hạn ngắn qua đêm đến 1 tuần dự kiến tăng trở lại, lên quanh hoặc trên vùng lãi suất OMO, do Ngân hàng Nhà nước vẫn duy trì định hướng nới lỏng để thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt mục tiêu từ 8,3 - 8,5%, song dư địa điều hành cũng tương đối hạn hẹp trong bối cảnh áp lực tỷ giá đang khá lớn. Theo đó, cùng với các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều tiết các công cụ trên thị trường mở cũng như phối hợp với kênh tiền gửi của Kho bạc Nhà nước một cách linh hoạt để đảm bảo thanh khoản nhưng cũng tránh tạo áp lực với tỷ giá.
Cùng với câu chuyện lãi suất thời điểm cuối năm là vấn đề thanh khoản VND. Theo vị lãnh đạo BIDV, mặc dù được hỗ trợ bởi dòng tiền ngân sách nhà nước giải ngân ra nền kinh tế được kỳ vọng tích cực hơn theo chu kỳ cuối năm nhưng nền tảng thanh khoản VND nhìn chung vẫn kém bền vững, phụ thuộc chủ yếu vào các dòng tiền hỗ trợ với quy mô đáo hạn khá lớn trong tháng này (dự kiến khoảng 180.000 tỷ đồng trên thị trường mở) và có thể được điều tiết thận trọng hơn khi áp lực tỷ giá leo thang.
“Cân đối huy động vốn - tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại dự kiến cải thiện so với tháng 8, song vẫn kém thuận lợi khi tăng trưởng huy động vốn lũy kế dự kiến vẫn thấp hơn khoảng 2,5 - 3% so với tăng trưởng tín dụng”, vị lãnh đạo BIDV nói.
