Giao dịch cổ phiếu OTC: Nhà đầu tư sẽ phải mở tài khoản

TTCK Việt Nam đã được hình thành từ năm 2000 và đến nay đã thu hút được khoảng 200 doanh nghiệp niêm yết tại hai sàn Hà Nội và TPHCM. Tuy nhiên, con số này hiện còn rất nhỏ nếu so với số lượng doanh nghiệp chưa niêm yết. Việc giao dịch cổ phiếu chưa niêm yết do thiếu cơ chế quản lý và kiểm soát chặt chẽ, cho nên rất dễ gây ra rủi ro cho các bên tham gia giao dịch. Để từng bước đưa thị trường giao dịch chứng khoán tự do vào quản lý, đảm bảo an toàn cho người đầu tư khi mua bán chứng khoán công ty chưa niêm yết, Luật Chứng khoán đã quy định nguyên tắc quản lý nêu trên đối với chứng khoán chưa niêm yết của công ty đại chúng.

Để quản lý được chứng khoán của các công ty đại chúng chưa niêm yết theo Luật Chứng khoán, cần phải có cơ chế quản lý hợp lý. Các nguyên tắc quản lý giao dịch và thanh toán dự kiến áp dụng cho các chứng khoán này?

Để triển khai kế hoạch quản lý công ty đại chúng theo quy định của Luật Chứng khoán, UBCKNN đã chỉ đạo TTLKCK và Trung tâm Giao dịch chứng khoán (TTGDCK) Hà Nội xây dựng phương án quản lý chứng khoán công ty đại chúng và hiện đang trình Bộ Tài chính thông qua.

Theo dự thảo phương án này, trước khi giao dịch, người sở hữu chứng khoán phải làm thủ tục mở tài khoản để lưu ký chứng khoán của mình vào TTLKCK thông qua các thành viên lưu ký. Cơ chế tổ chức giao dịch sẽ được thiết kế linh hoạt cho phép nhà đầu tư có thể tự tìm kiếm đối tác giao dịch mua bán hoặc thông qua công ty chứng khoán. Kết quả giao dịch sẽ chuyển lên TTGDCK Hà Nội để tổng hợp và chuyển qua TTLKCK để thanh toán tập trung. Nhằm tránh rủi ro cho các bên tham gia giao dịch, việc thanh toán giao dịch sẽ được áp dụng theo nguyên tắc có đảm bảo, tức là người bán và mua phải có đủ chứng khoán và tiền để thanh toán.

Điểm mấu chốt để “quy hoạch” thị trường OTC là các công ty đại chúng phải đăng ký chứng khoán và hiện nay trên thị trường có hàng ngàn cổ phiếu của doanh nghiệp phải thực hiện đăng ký. Bà có thể cho biết tình hình thực hiện đăng ký của các doanh nghiệp này?

Đến nay, UBCKNN đã nhận hồ sơ đăng ký công ty đại chúng của khoảng 200 doanh nghiệp mặc dù việc đăng ký chứng khoán của công ty đại chúng đã được Luật Chứng khoán quy định và các công ty phải có trách nhiệm thực hiện. Tuy nhiên, do đây là quy định mới, trong khi số lượng các công ty phải đăng ký là rất lớn, cho nên quá trình đăng ký các doanh nghiệp này vẫn đang tiếp tục được thực hiện.

Để phương án này có thể thực hiện được, các bên liên quan là TTLKCK, TTGDCK Hà Nội và các công ty chứng khoán cần phải đảm bảo những điều kiện gì, thưa bà?

Tôi cho rằng để có thể triển khai phương án quản lý chứng khoán của công ty đại chúng trên thực tế có nhiều việc cần phải chuẩn bị, trong đó chủ yếu là sự chuẩn bị về hệ thống công nghệ. Số lượng công ty đại chúng chưa niêm yết dự kiến lớn hơn rất nhiều so với công ty niêm yết, đòi hỏi các hệ thống công nghệ về giao dịch, đăng ký, lưu ký và thanh toán phục vụ cho các hoạt động nghiệp vụ này phải phù hợp về công năng, đáp ứng yêu cầu về quản lý và độ an toàn cao.

Vì vậy, về phía TTLKCK và TTGDCK Hà Nội phải có thời gian chuẩn bị. Về phía các công ty chứng khoán cũng vậy, các đơn vị này phải có kế hoạch chuẩn bị cụ thể về nhân sự, xây dựng quy trình nghiệp vụ tác nghiệp và trang bị hệ thống để có thể phục vụ nhu cầu của nhà đầu tư. Tôi được biết, nhiều công ty chứng khoán đã có các bước chuẩn bị tích cực để sẵn sàng đón lượng hàng lớn từ các doanh nghiệp chưa niêm yết.