Hướng dẫn lập dự phòng giảm giá chứng khoán OTC: Vẫn chờ!

Khoảng trống pháp lý...

Theo Tổng cục Thuế, thời gian qua, đơn vị này đã nhận được một số công văn đề nghị hướng dẫn về trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán OTC của Cục thuế nhiều địa phương và DN. Nội dung công văn đều nêu, các công ty đã trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán OTC theo quy định tại Thông tư số 13/2006/TT-BTC. Tuy nhiên, cơ quan thuế đã không cho DN tính khoản trích lập dự phòng này vào chi phí hợp lý, vì cho rằng chứng khoán OTC chưa được niêm yết chính thức trên sàn giao dịch chứng khoán, nên chưa có quy định pháp lý hướng dẫn xác định giá thực tế trên thị trường, do vậy không có cơ sở để trích lập dự phòng tổn thất đầu tư tài chính.

Chính vì "khoảng trống" pháp lý trên, nên các DN đang rất lúng túng trong trích lập dự phòng chứng khoán OTC. Lãnh đạo một CTCK than phiền: công ty đang sở hữu một lô chứng khoán OTC trị giá hơn 10 tỷ đồng, nên đã trích lập dự phòng giảm giá cho số chứng khoán này gần 4 tỷ đồng. Thế nhưng, trong quá trình quyết toán thuế, Cục thuế địa phương không đồng ý việc đưa khoản trích lập này vào chi phí hợp lý, hợp lệ trừ ra khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp với lý do không có cơ sở xác định giá chứng khoán OTC, nên không thể trích lập dự phòng. Tình trạng trên cũng đang tồn tại phổ biến tại nhiều CTCK.

Ông Nguyễn Hoàng Hải, Tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho biết, cộng đồng DN đang rất nóng lòng chờ đợi văn bản hướng dẫn từ Bộ Tài chính, để có cơ sở pháp lý trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán OTC của năm 2009. Việc xây dựng văn bản hướng dẫn trích lập dự phòng giảm giá loại chứng khoán này không có gì phức tạp, nhưng suốt một thời gian dài các DN liên tục có ý kiến đề nghị Bộ Tài chính sớm có hướng dẫn cụ thể vấn đề trên để gỡ rối cho DN, song đến nay vẫn chưa thấy "mặt mũi" văn bản hướng dẫn đâu. Hệ quả của sự chậm trễ này là giá trị DN không được phản ánh chính xác, ảnh hưởng đến các chỉ tiêu cơ bản như lợi nhuận, nghĩa vụ đóng thuế, các chỉ tiêu chứng khoán của DN...

Giá nào cho OTC lập dự phòng (?)

Để gỡ rối cho tình trạng trên, một số đề xuất về cách xác định giá cổ phiếu để làm căn cứ cho việc trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán OTC đã được gợi ra. Theo đề xuất của VAFI, muốn xác định giá chứng khoán OTC làm căn cứ cho việc trích lập dự phòng, thì nên lấy giá bình quân của cổ phiếu OTC đang giao dịch tại 3 CTCK vào thời điểm trích lập. Đây cũng là cách làm thông dụng trên TTCK thế giới.

Kiến nghị của VAFI đã nhận được sự đồng tình của nhiều DN, thậm chí cả cơ quan quản lý. Một ý kiến ở Tổng cục Thuê cũng đề xuất, ngoài căn cứ vào giá chứng khoán của 3 CTCK, trường hợp cổ phiếu OTC ít có giao dịch, thì sẽ tính giá của hợp đồng chuyển nhượng cuối cùng của cổ phiếu đó trước ngày trích lập dự phòng, nhưng không được lâu hơn 5 ngày. Đối với những cổ phiếu OTC hầu như không có giao dịch, việc xác định giá qua các CTCK là không khả thi, ông Hải gợi ý: "Có thể cho phép các DN căn cứ vào giá trị cổ phiếu trên sổ sách để làm cơ sở cho việc trích lập dự phòng. Điều quan trọng nhất là cần có cơ chế cho các DN được trích lập dự phòng, để vừa tránh tình trạng giấu lỗ, vừa giảm thiểu những rủi ro từ việc không trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán OTC đối với Nhà nước và cổ đông".

Trong khi khẳng định khoản trích lập dự phòng theo đúng quy định pháp luật phải được tính vào chi phí hợp lý, hợp lệ trừ ra khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, một chuyên gia ở Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng, muốn khắc phục vướng mắc trong trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán OTC, cần sửa đổi, bổ sung Thông tư 13/BTC theo hướng tháo gỡ bất cập về giá và thời điểm trích lập giảm giá dự phòng đối với chứng khoán OTC. Việc xác định giá chứng khoán nên vận dụng Điều 17, Quyết định 45/BTC. Theo đó, đối với chứng khoán OTC đang giao dịch tại các CTCK, thì giá của chứng khoán này được xác định là giá trung bình trên cơ sở giá giao dịch cung cấp bởi 3 CTCK không phải là người có liên quan của công ty quản lý quỹ và ngân hàng giám sát.

Theo một quan chức của Bộ Tài chính, hiện văn bản hướng dẫn việc trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán OTC đang được khẩn trương hoàn tất để sớm ban hành. Vấn đề cốt lõi mà các DN quan tâm là căn cứ tính giá chứng khoán OTC để làm cơ sở cho việc trích lập dự phòng chứng khoán OTC đang được tính toán kỹ lưỡng, cụ thể trên cơ sở nhiều phương án đề xuất, để đảm bảo tính khả thi khi có hiệu lực.