Vừa qua, cơ quan quản lý đã mở cửa cho phép các doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện sản xuất vàng miếng, cũng như được nhập vàng nguyên liệu… nhưng vì sao giá vàng miếng trong nước vẫn cao hơn nhiều so với giá quốc tế, thưa ông?
Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng được Chính phủ ban hành ngày 26/8/2025 cần có thời gian để thẩm thấu vào thị trường. Nghị định chỉ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 10/10 tới, nên phải chờ thời điểm đó để xem thị trường phản ứng ra sao. Việc xóa bỏ độc quyền vàng miếng, cấp phép sản xuất vàng miếng cho các ngân hàng có vốn điều lệ trên 50.000 tỷ đồng và một số doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh vàng có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên, hay cấp quota nhập khẩu vàng… chắc chắn là bước cải thiện tích cực so với Nghị định 24/2012/NĐ-CP. Tuy nhiên, trước sức nóng của giá vàng thế giới, giá vàng trong nước khó có thể đứng yên.
 |
Vàng trong nước vẫn đắt hơn thế giới cả chục triệu đồng/lượng |
Vậy theo ông, khi nào có thể thực sự được nhập khẩu vàng nguyên liệu?
Như đã biết, cả Nghị định 232/2025/NĐ-CP và thông tư hướng dẫn dự kiến cùng có hiệu lực vào ngày 10/10/2025, cho thấy quyết tâm của cơ quan quản lý trong việc giải quyết những bất cập kéo dài của thị trường vàng. Trong bối cảnh giá vàng miếng SJC đã tăng lên gần 140 triệu đồng/lượng, cao hơn giá thế giới khoảng 15 triệu đồng/lượng, người dân vẫn xếp hàng mua vàng tại các doanh nghiệp lớn. Ngân hàng Nhà nước vừa công bố lấy ý kiến dự thảo Thông tư hướng dẫn Nghị định 24/2012/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 232/2025/NĐ-CP).
Dự thảo có đề cập hoạt động nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Dự thảo cũng nêu rõ: chậm nhất ngày 15/11 hằng năm, các đơn vị được cấp phép phải gửi hồ sơ đăng ký nhu cầu hạn mức xuất - nhập vàng lên Ngân hàng Nhà nước. Cơ quan này sẽ cấp hạn mức nhập khẩu vàng hằng năm dựa trên mục tiêu chính sách tiền tệ, cung - cầu thị trường và quy mô dự trữ ngoại hối. Các doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện sẽ được phân bổ hạn mức trước ngày 15/12 hằng năm.
Theo Nghị định 232/2025/NĐ-CP, để được nhập khẩu vàng, doanh nghiệp kinh doanh hoặc sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng. Ngân hàng thương mại tham gia nhập khẩu vàng phải có vốn điều lệ tối thiểu 50.000 tỷ đồng. Đồng thời, các ngân hàng đủ điều kiện sẽ phải đầu tư thêm hệ thống máy móc, xây dựng thương hiệu và tính toán chiến lược quảng bá để có thể cạnh tranh với SJC.
Cho nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, tăng cung - liệu giá có giảm?
Giải pháp căn cơ trước mắt là tăng nguồn cung để thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế.
Việc cấp quota nhập khẩu vàng nguyên liệu không thể hoàn thành trong “một sớm một chiều”, vì còn phụ thuộc thủ tục, hồ sơ… nhưng hy vọng đến cuối năm nay, các doanh nghiệp sẽ được nhập vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Trong đó, SJC là đơn vị có đầy đủ điều kiện và sẵn sàng xin nhập khẩu vàng nguyên liệu để đưa ra thị trường.
Với sản lượng sản xuất vàng miếng khoảng 5.000 lượng/ngày hiện nay, nếu được nhập khẩu vàng nguyên liệu, nguồn cung sẽ bổ sung đáng kể, từ đó chênh lệch giá giữa thị trường trong nước và quốc tế sẽ dần thu hẹp, thay vì đang cao hơn khoảng 15 triệu đồng/lượng như hiện nay. Bên cạnh đó, các ngân hàng đủ điều kiện cũng sẽ được sản xuất - kinh doanh vàng miếng, góp phần tăng thêm nguồn hàng. Tuy nhiên, thực tế người dân vẫn chuộng vàng miếng SJC, kể cả từ trước Nghị định 24/2012/NĐ-CP. Do đó, vàng miếng của các đơn vị khác khi ra thị trường cần có tính cạnh tranh mới thu hút được người tiêu dùng.
Còn phương án thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia, theo ông, kịch bản nào sẽ hiệu quả nhất?
Ngân hàng Nhà nước cho biết, cơ quan này đang nghiên cứu 3 phương án quản lý thị trường vàng: thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia, cho phép giao dịch vàng trên Sở giao dịch hàng hóa hoặc lập sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam. Trước đó, thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Thông báo kết luận số 211-TB/VPTW, Ngân hàng Nhà nước đang tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất mô hình phù hợp.
Khi có sàn giao dịch vàng quốc gia, người dân có thể sử dụng chứng chỉ vàng để giao dịch, trao đổi, hoặc mang đến sàn rút vàng nếu có nhu cầu. Khi đó, mọi giao dịch sẽ minh bạch về người mua - người bán, cung - cầu. Đặc biệt, cầu vàng vật chất sẽ giảm mạnh, vì nhiều người mua vàng để đầu tư nhưng không có nhu cầu giữ vàng tại nhà.
Theo tôi, việc thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia chính là mấu chốt trong cải cách quản lý thị trường vàng. Sau đó, chúng ta có thể phát triển thêm công cụ phái sinh vàng (hợp đồng tương lai, quyền chọn…). Sàn giao dịch vàng quốc gia sẽ giúp liên thông giá vàng trong nước và quốc tế, tránh chênh lệch lớn, tăng thanh khoản, đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư, đồng thời đẩy lùi hoạt động xuất - nhập khẩu vàng lậu.
Sàn giao dịch vàng ra đời có giúp huy động nguồn lực vàng trong dân không, thưa ông?
Sàn giao dịch vàng không chỉ giúp giảm giao dịch vàng vật chất, huy động nguồn vàng trong dân, mà còn góp phần tăng dự trữ vàng quốc gia, giảm thanh toán bằng tiền mặt, tăng nguồn thu thuế cho Nhà nước và loại bỏ các sàn vàng “chui”. Hiện Việt Nam đang triển khai Trung tâm tài chính quốc tế, trong đó có sàn giao dịch hàng hóa; nếu vàng được đưa lên sàn thì hoàn toàn phù hợp thông lệ quốc tế.
Tuy nhiên, cả ngắn hạn và dài hạn, điều kiện tiên quyết để thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia là đảm bảo cung - cầu ổn định. Nếu lập sàn mà nguồn cung không đủ thì khó đạt hiệu quả. Vì vậy, phải tăng cấp phép nhập khẩu vàng, đa dạng hóa nguồn cung bên cạnh SJC; khi có nhiều thương hiệu vàng, người dân có thêm lựa chọn, giá mới có thể kéo về gần với giá thế giới.
Theo ông, việc đánh thuế giao dịch vàng có giúp hạn chế đầu cơ?
Vàng là một kênh đầu tư. Nếu bất động sản, chứng khoán bị đánh thuế mà vàng không chịu thuế thu nhập cá nhân thì là bất bình đẳng. Tuy nhiên, vàng cũng có đặc thù riêng. Theo tôi, nên xem xét đánh thuế trên giá trị giao dịch ở mức hợp lý (0,5 - 1%) và các doanh nghiệp kinh doanh vàng phải trừ phần thuế này vào giao dịch mua - bán của khách hàng. Còn nếu đánh thuế trên lợi nhuận thì khó khả thi, vì nhiều người mua vàng từ lâu với giá thấp - nay bán ra chênh lệch lớn, đánh thuế lợi nhuận sẽ gây bức xúc.
Ngoài ra, nếu đánh thuế để hạn chế đầu cơ thì cũng cần phân loại rõ loại vàng nào. Vàng nhẫn, vàng chỉ, vàng làm của hồi môn, cưới hỏi… nên được xem xét khác với vàng đầu tư có giá trị giao dịch lớn. Giải pháp căn cơ trước mắt vẫn là tăng nguồn cung để thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế. Khoảng chênh lệch 15 triệu đồng/lượng hiện nay chính là nguyên nhân dẫn tới tình trạng buôn lậu vàng thời gian qua.
Ông dự báo thế nào về giá vàng quốc tế trong những tháng còn lại của năm nay?
Nhiều dự báo đều cho rằng, giá vàng quốc tế sẽ tiếp tục tăng trong quý IV. Thực tế, giá vàng thế giới đã lên 3.865 USD/ounce, nên mốc 4.000 USD/ounce không còn xa. Nhu cầu vàng vật chất thường tăng mạnh vào các dịp lễ, hội, Tết cuối năm. Căng thẳng địa chính trị trên thế giới dự kiến kéo dài, trong khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã nối lại chu kỳ giảm lãi suất từ tháng 9 vừa qua và dự kiến còn hai lần giảm nữa từ nay đến cuối năm. Các ngân hàng trung ương toàn cầu vẫn tiếp tục mua vàng dự trữ. Những yếu tố này sẽ hỗ trợ giá vàng quốc tế đi lên - kéo theo giá vàng trong nước, đặc biệt là vàng miếng SJC, tiếp tục neo ở mức cao.
