Cụ thể hơn, ông Nguyễn Thanh Tùng, Tổng giám đốc Vietcombank cho hay, trong tháng 1/2024, tín dụng của ngân hàng này sụt giảm 2,3% so với cuối năm 2023, tương ứng giảm 30.000 tỷ. Trong đó tín dụng bán buôn giảm 19.000 tỷ đồng và tín dụng bán lẻ giảm 11.000 tỷ đồng.
Nguyên nhân là trong tháng 1/2023, tín dụng tiêu dùng bất động sản tiếp tục đà suy giảm từ năm 2023 đến nay. Tình hình kinh tế khó khăn, thu nhập người dân sụt giảm, thị trường bất động sản tiếp tục trầm lắng, các Dự án bất động sản mới được cấp phép trong năm 2023 ít, các vướng mắc pháp lý vẫn còn nhiều… dẫn tới tình trạng trên.
Bối cảnh kinh tế thế giới khó khăn, sức cầu giảm, đơn hàng sụt giảm cũng dẫn tới cầu vốn ngân hàng thấp.
Ngoài ra, tăng trưởng tín dụng tại Vietcombank thấp còn do một số yếu tố đặc thù của ngân hàng này. Cụ thể, dư nợ tín dụng ngắn hạn bán buôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng dư nợ của Vietcombank (70%), dư nợ cho vay phục vụ thanh toán quốc tế, tài trợ thương mại có tính thời vụ, thường tập trung vào trước tháng tết. Cầu của nhóm doanh nghiệp xuất khẩu, doanh nghiệp FDI cũng giảm mạnh trong dịp đầu năm (doanh nghiệp FDI có xu hướng trả nợ vay vào cuối năm để phục vụ nhu cầu quyết toán).
“Dư nợ tín dụng có xu hướng giảm vào tháng 1, tháng 2 hàng năm và sẽ tăng trở lại vào các tháng tới, không có gì bất thường ở đây. Khoảng cuối quý I và đầu quý II/2024, tín dụng của khách hàng doanh nghiệp, cá nhân sẽ tăng trở lại”, ông Nguyễn Thanh Tùng nhận định.
Theo lãnh đạo Vietcombank, hiện lãi suất không còn là vấn đề trở ngại với tăng trưởng tín dụng, do mặt bằng lãi suất cho vay đang ở mức thấp, thậm chí thấp hơn thời điểm Covid 19.
Tương tự, tại BIDV, tín dụng tháng 1/2024 cũng giảm 1,25% so với cuối năm ngoái. Ông Trần Long, Tổng Giám đốc BIDV cho hay, đây là mức giảm như thường lệ của các năm trước.
“Nguyên nhân khiến tín dụng suy giảm tháng đầu năm là do sức hấp thụ vốn của nền kinh tế còn chậm, các động lực tăng trưởng phục hồi chậm, hoạt động của doanh nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn vướng mắc, năng lực tài chính của doanh nghiệp sút giảm…”, ông Long phân tích.
Tại khối ngân hàng TMCP tư nhân, tín dụng cũng sụt giảm. Tại MB, tín dụng tháng 1/2024 giảm 0,7%. Lãnh đạo MB cho biết, dù room tín dụng dồi dào, NHNN cũng có nhiều giải pháp tạo thuận lợi cho ngân hàng thúc đẩy tín dụng song tăng trưởng tín dụng vẫn đi xuống, nguyên nhân là cầu tín dụng thấp, sức hấp thụ vốn kém.
“Vay để làm gì là câu hỏi lớn trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn hiện nay”, lãnh đạo MB lý giải.
Trong bối cảnh tín dụng sụt giảm dù room tín dụng rất dồi dào (năm nay NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng 15% và cấp toàn bộ room tín dụng từ đầu năm), lãnh đạo VietinBank đề nghị Chính phủ cần có chiến lược kích cầu. Đồng thời, các địa phương cần có các tháo gỡ khó khăn, tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý cho các dự án, doanh nghiệp.
Lãnh đạo nhiều ngân hàng thương mại đề nghị NHNN tiếp tục gia hạn Thông tư 02/2023/TT-NHNN thêm 6 đến 12 tháng nữa.
Theo Hiệp hội ngân hàng, thời gian qua, ngành ngân hàng luôn đi đầu trong hỗ trợ doanh nghiệp, nền kinh tế song cần phải khẳng định rằng, tín dụng là nguồn vốn bổ sung, không phải vốn chủ lực của doanh nghiệp, nguồn vốn trung dài hạn cần phải dựa vào thị trường vốn.
 |
Tính đến hết tháng 1/2024, tín dụng toàn nền kinh tế giảm 0,6%, một trong những nguyên nhân là tín dụng tiêu dùng bất động sản chưa phục hồi. Ông Nguyễn Thanh Tùng, Tổng giám đốc Vietcombank cho hay, tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng này tính tới cuối tháng 1/2024 giảm 2,3%, tương ứng giảm 30.000 tỷ đồng. Một trong các nguyên nhân chính khiến tín dụng Vietcombank giảm tháng đầu năm là tín dụng tiêu dùng bất động sản tiếp tục đà suy giảm từ năm 2023.
“Tình hình kinh tế khó khăn, thị trường bất động sản tiếp tục trầm lắng, các Dự án mới được cấp phép và lượng bất động sản cung ứng ra thị trường rất ít, các vướng mắc pháp lý trong lĩnh vực đất đai làm chậm tiến độ triển khai các dự án đầu tư mới… là những nguyên nhân dẫn tới tình trạng này”, ông Tùng cho biết.
Tương tự, ông Phạm Toàn Vượng, Tổng giám đốc Agribank cho hay, dư nợ tín dụng bất động sản tại Agribank là hơn 200.000 tỷ đồng, dư nợ ở mức duy trì so với cuối năm 2023 (không tăng trưởng). “Đó là biểu hiện của việc người dân vẫn lựa chọn gửi vốn vào ngân hàng chứ không đầu tư”, ông Vượng nhận định.
Tuy vậy, tại một số ngân hàng TMCP có hệ sinh thái bất động sản đa dạng, tín dụng tiêu dùng bất động sản bắt đầu có sự phục hồi. Ông Phạm Quang Thắng, Phó tổng giám đốc Techcombank cho biết, thị trường bất động sản từ đầu năm đến nay đã bớt đóng băng so với năm 2023, người dân bắt đầu có động thái đầu tư trở lại. Tín dụng mua nhà tại Techcombank đã tăng nhẹ 0,5% trong tháng 1/2024, trong khi tín dụng kinh doanh bất động sản duy trì ổn định so với cuối năm ngoái.
Theo Thống kê của Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước - NHNN), tín dụng bất động sản chiếm gần 22% tổng dư nợ toàn nền kinh tế và là mảng hoạt động quan trọng bậc nhất của các ngân hàng. Vì vậy, sự phục hồi của thị trường bất động sản, đặc biệt là cầu vay mua nhà tác động rất lớn tới tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng.
Hiện nay, tín dụng tiêu dùng bất động sản chiếm hơn 62% tổng dư nợ tín dụng bất động sản toàn hệ thống. Tại nhóm các ngân hàng lớn, con số này lên tới 70-80%. Do đó, cầu vay mua nhà sụt giảm sẽ kéo tín dụng bất động sản nói riêng cũng như tín dụng nói chung của ngân hàng sụt giảm.
Theo các ngân hàng thương mại cổ phần, tín dụng giảm trong tháng đầu năm không có gì bất thường, do yếu tố mùa vụ và do sức hấp thụ của nền kinh tế yếu. Tuy vậy, ngay cả khi nền kinh tế gặp khó khăn, các ngân hàng vẫn không ngại cho vay bất động sản nếu có đầy đủ pháp lý.
“Bất động sản nếu có đủ giấy tờ pháp lý, thì kể cả khủng hoảng kinh tế xảy ra, ngân hàng cũng không sợ mất vốn. Nếu cho vay sản xuất - kinh doanh, doanh nghiệp phá sản, ngân hàng có thể mất vốn vì “ôm” dây chuyền sản xuất cũng không biết làm gì. Đây là lý do ngân hàng thích cho vay bất động sản, bởi nếu nhận tài sản cầm cố là bất động sản, nếu năm nay không bán được thì 2-3 năm sau bán vẫn thu hồi được vốn”, ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank lý giải.
Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú khẳng định, NHNN chưa bao giờ chủ trương siết tín dụng bất động sản. Tuy vậy, quan điểm của NHNN là chỉ khuyến khích cho vay các dự án nhà ở xã hội, nhà ở giá cả phù hợp với nhu cầu ở thực, bất động sản khu công nghiệp… NHNN khuyến cáo các ngân hàng thương mại hạn chế giải ngân cho các dự án đầu cơ, vì sẽ khiến dòng vốn bị chôn chặt, không luân chuyển được.
Được biết, để kích cầu tín dụng bất động sản, nhóm ngân hàng Big 4 đang đẩy mạnh triển khai gói 120.000 tỷ đồng. Vietcombank cho hay, đang tiếp cận 20 dự án nhà ở xã hội với quy mô dư nợ khoảng 10.000 tỷ đồng, hiện các dự án này gặp khó khăn chủ yếu về thủ tục pháp lý. Trong khi đó, Agribank đã phê duyệt cấp tín dụng cho 5 dự án thuộc gói 120.000 tỷ đồng, cam kết cho vay 2.100 tỷ đồng và hiện giải ngân được 200 tỷ đồng.
“Nhiều dự án mới và dự án đang đầu tư gặp vướng mắc về thủ tục pháp lý liên quan đến Luật Đất đai, Luật Nhà ở… Nhiều dự án đã tồn đọng 1-2 năm do vướng mắc tại chính quyền địa phương. Về việc này, NHNN cũng cần có ý kiến với các bộ, ngành để thống kê lại và có giải pháp tháo gỡ”, ông Phạm Toàn Vượng đề xuất.
Các ngân hàng thương mại kỳ vọng, tín dụng bất động sản bắt đầu phục hồi từ quý II/2024. Năm 2023, tín dụng bất động sản tăng 11,81%, chiếm 21,28% tổng dư nợ nền kinh tế, trong đó tín dụng kinh doanh bất động sản tăng 35,38%, tín dụng tiêu dùng bất động sản tăng 1,08%.
Ngăn ngân hàng bỏ vốn vào một giỏ
Một điểm mới của Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) là từ ngày 1/7/2024, lộ trình giảm giới hạn cấp tín dụng chính thức bắt đầu. Đây là giải pháp cần thiết để ngăn các ngân hàng bỏ vốn vào một giỏ, tập trung quá nhiều vốn cho khách hàng và nhóm khách hàng lớn.
 |
Văn phòng Chủ tịch nước vừa công bố lệnh của Chủ tịch nước về Luật Các tổ chức tín dụng 2024. Luật đã đưa ra lộ trình giảm mạnh giới hạn cấp tín dụng với khách hàng lớn. Theo đó, trong 5 năm tới, tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng sẽ giảm từ mức tối đa 15% hiện nay xuống 10% vốn tự có của ngân hàng (mỗi năm giảm 1%). Tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng và người có liên quan cũng giảm từ tối đa 25% về 15% (mỗi năm giảm 2%).
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, việc giảm giới hạn cấp tín dụng ảnh hưởng nhất định đến ngân hàng và doanh nghiệp, song do lộ trình siết giảm này kéo dài tới 5 năm, nên doanh nghiệp và ngân hàng có thời gian để chuẩn bị. Việc siết chặt tỷ lệ này là rất tích cực, thậm chí còn phải chặt hơn nữa. Lời khuyên “không bỏ trứng vào một giỏ” rất đúng với ngành ngân hàng.
“Nếu một ngân hàng cho 5-6 khách hàng vay vốn ở giới hạn tín dụng tối đa, mà 2-3 khách, nhóm khách hàng đó vỡ nợ, thì rủi ro của ngân hàng là rất lớn. Cho nên, giảm giới hạn cấp tín dụng, khuyến khích đồng tài trợ chính là để giảm rủi ro cho các ngân hàng. Nhiều ngân hàng tham gia tài trợ vốn đồng nghĩa nhiều người tham gia thẩm định, kiểm tra, xem xét, thì sẽ khách quan hơn, minh bạch hơn”, luật sư Trương Thanh Đức bình luận.
Lãnh đạo Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cũng nhận định, mức độ giảm giới hạn cấp tín dụng 1-2% mỗi năm như trên là cần thiết. Trong hoạt động của tổ chức tín dụng, cần hạn chế tập trung vốn tín dụng vào một khách hàng hay nhóm khách hàng. Giảm giới hạn cấp tín dụng cho khách hàng, nhóm khách hàng sẽ thúc đẩy phát triển thị trường vốn, tránh doanh nghiệp quá phụ thuộc vào vốn ngân hàng. Ngoài ra, giảm giới hạn cấp tín dụng đồng nghĩa với khuyến khích các tổ chức tín dụng tăng cường đồng tài trợ.
“Ngân hàng không nên tập trung dồn vốn cho một khách hàng, một nhóm khách hàng. Với Dự án lớn, Nhà nước đã có cơ chế cho vay đồng tài trợ, vậy tại sao các ngân hàng không đẩy mạnh đồng tài trợ, cùng kiểm tra, cùng kiểm soát? Làm được như vậy sẽ tăng cường minh bạch, doanh nghiệp cũng phải quen dần, tránh phụ thuộc vào một tổ chức tín dụng”, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhận định.
Theo khuyến cáo của ông Hùng, khi Luật Các tổ chức các tín dụng (sửa đổi) có hiệu lực, các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị để tiếp cận nhiều tổ chức tín dụng, thay vì chỉ một vài tổ chức tín dụng như hiện tại, hoặc cũng có thể các tổ chức tín dụng đứng ra làm đầu mối mời các ngân hàng bạn tham gia để đồng tài trợ tiếp cho khách hàng, nhóm khách hàng đó.
Việc giảm giới hạn cấp tín dụng cho khách hàng lớn sẽ khiến doanh nghiệp phải tiếp cận cùng lúc nhiều ngân hàng mới đảm bảo đủ nguồn lực tài chính để triển khai dự án. Thủ tục và chi phí liên quan đến tài chính cũng sẽ bị đội lên.
Theo chuyên gia phân tích Maybank IBG Research, giảm giới hạn cấp tín dụng sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch cho vay của một số ngân hàng, cũng như tạo thách thức cho các doanh nghiệp trong việc đảm bảo nguồn vốn lớn.
Dù vậy, đa phần ý kiến cho rằng, lộ trình giảm giới hạn cấp tín dụng kéo dài trong 5 năm là phù hợp, không gây đứt gãy đột ngột nguồn vốn hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Hơn nữa, có một thực tế là hiện nay, nhiều doanh nghiệp - đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản - đang dựa quá lớn vào tín dụng ngân hàng, gây rủi ro cho cả ngân hàng lẫn doanh nghiệp. Do đó, việc giảm bớt cấp tín dụng cho khách hàng lớn sẽ làm giảm bớt tình trạng này.
Theo PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, nếu năm 2021, nguồn vốn trái phiếu doanh nghiệp chiếm 31% tổng nguồn vốn của doanh nghiệp bất động sản, thì đến năm 2022, vốn trái phiếu doanh nghiệp chỉ còn chiếm 7,7% tổng nguồn vốn của doanh nghiệp. Ngược lại, năm 2021, tín dụng mới chiếm 46% tổng nguồn vốn của doanh nghiệp bất động sản, thì năm 2022 đã tăng lên gần 74%. Xu hướng này tiếp tục diễn ra trong năm 2023.
Chính vì vậy, các chuyên gia kinh tế cho rằng, doanh nghiệp cần giảm tư duy lệ thuộc vào nguồn vốn ngân hàng. Ngược lại, để hạn chế rủi ro, doanh nghiệp cần đẩy mạnh tiếp cận vốn thông qua thị trường vốn. Giảm giới hạn cấp tín dụng là một trong các giải pháp khiến doanh nghiệp buộc phải giảm bớt sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, đa dạng kênh huy động vốn.
“Phải tiến tới đẩy mạnh và phát triển thị trường vốn một cách ổn định để các doanh nghiệp huy động được vốn trong sản xuất - kinh doanh trên thị trường vốn. Không thể đặt áp lực vốn kinh doanh lên các tổ chức tín dụng”, ông Nguyễn Quốc Hùng đề xuất.
Hiện nay, thị trường vốn, đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn nhiều khó khăn. Tuy vậy, do môi trường lãi suất thuận lợi cộng với niềm tin của nhà đầu tư đang dần quay lại, nhiều khả năng kênh huy động vốn này sẽ dần khởi sắc từ nửa cuối năm nay, giảm dần áp lực cho tín dụng ngân hàng.
Chặn lũng đoạn ngân hàng
Đưa ra các chốt chặn, ngăn thao túng ngân hàng của cổ đông lớn và nhóm cổ đông lớn được xem là một trong những mục tiêu quan trọng của Luật Các tổ chức tín dụng 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7 tới.
Đây cũng là vấn đề nan giải của chính hệ thống ngân hàng, tồn tại hàng chục năm qua. Dù đã giảm, song hành vi sở hữu chéo ngày càng trở nên tinh vi và khó đối phó hơn.
Với hàng loạt quy định mới được bổ sung, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 đưa ra nhiều nhóm giải pháp hữu hiệu nhằm ngăn sở hữu chéo ngân hàng, bao gồm các quy định về quản trị, điều hành, kiểm soát rủi ro…
Thứ nhất, về sở hữu, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 siết chặt quy định về tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ tối đa của một cổ đông và một nhóm cổ đông liên quan. Theo đó, một tổ chức không được sở hữu vượt quá 10% (tỷ lệ theo quy định hiện là 15%); một nhóm cổ đông liên quan không được sở hữu vượt quá 15% (tỷ lệ hiện tại là 20%) vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng. Cùng với đó, quy định về người có liên quan, đặc biệt với bên có liên quan là cá nhân cũng được làm rõ và mở rộng hơn đáng kể so với quy định hiện hành.
Thứ hai, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 siết hạn mức cấp tín dụng cho khách hàng lớn. Theo đó, giới hạn cấp tín dụng cho một và một nhóm khách hàng được điều chỉnh giảm dần, từ mức 15% (với một khách hàng) và 25% (với một nhóm khách hàng liên quan) vốn tự có của tổ chức tín dụng hiện nay, xuống 10% và 15% vào năm 2029. Với tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tỷ lệ này giảm từ 25% và 50% vốn tự có hiện nay, xuống 15% và 25% đến năm 2029. Thay đổi này có thể giúp các ngân hàng giảm rủi ro tập trung tín dụng, tuồn vốn cho sân sau.
Thứ ba, Luật Các tổ chức tín dụng mới bổ sung các quy định nâng cao chuẩn quản trị điều hành cũng như hạn chế việc tham gia quản trị điều hành của những người có liên quan tại tổ chức tín dụng. Luật cũng bổ sung quy định nhằm tăng tính công khai, minh bạch.
Theo đó, các cá nhân giữ chức vụ quan trọng trong tổ chức tín dụng (thành viên hội đồng quản trị, tổng giám đốc, phó tổng giám đốc…) phải cung cấp thông tin về người và doanh nghiệp có liên quan; tổ chức tín dụng sẽ báo cáo Ngân hàng Nhà nước, đại hội đồng cổ đông, đại hội thành viên, hội đồng thành viên...
Tương tự, các cổ đông nắm giữ trên 1% vốn điều lệ trở lên cũng cần cung cấp thông tin (bao gồm cả tỷ lệ sở hữu cổ phần) của mình cũng như của cá nhân, tổ chức có liên quan. Ngoài ra, danh sách các cổ đông sở hữu trên 1% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng cũng được công bố công khai.
Các quy định trên được kỳ vọng làm tăng tính minh bạch và giám sát đại chúng đối với các tổ chức tín dụng (kể cả các tổ chức tín dụng chưa niêm yết), góp phần làm giảm tình trạng thao túng, sở hữu chéo ngân hàng, đồng thời tạo thêm kênh giám sát, trong đó có cả phương tiện thông tin truyền thông.
Về lâu dài, các quy định ngăn chặn sở hữu chéo sẽ giúp tăng tính minh bạch, giảm sự chi phối của các nhóm lợi ích, giảm xung đột lợi ích khi cấp tín dụng, tăng tính an toàn cho hệ thống ngân hàng. Nói cách khác, các quy định này sẽ giúp hoạt động của hệ thống ngân hàng bền vững hơn trong tương lai.
Đương nhiên, “tác dụng phụ” của các quy định siết chặt sở hữu chéo là một số doanh nghiệp lớn sẽ khó vay nhiều vốn ở một tổ chức tín dụng. Đây là điều cần thiết để ngân hàng tránh tập trung tín dụng. Với quy định trên, bản thân doanh nghiệp cũng phải nắm bắt các nội dung mới để có sự chuẩn bị, tránh phụ thuộc vào một vài ngân hàng. Đặc biệt, các doanh nghiệp phải xác định ngân hàng chỉ là kênh cung cấp vốn ngắn hạn, từ đó có giải pháp để đa dạng kênh huy động vốn.
Thực tế cho thấy, một trong những yếu tố chính dẫn tới tình trạng thao túng ngân hàng thời gian qua là hành vi lách luật. Do đó, việc siết giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần, giảm giới hạn cấp tín dụng… sẽ không có nhiều ý nghĩa trong chống sở hữu chéo, chống sở hữu thao túng. Chính vì vậy, ngoài việc bổ sung các quy định theo hướng thắt chặt và minh bạch hơn, nỗ lực chống sở hữu chéo chỉ phát huy hiệu quả, hiệu lực thực sự nếu khâu thực hiện và giám sát được triển khai bài bản. Theo đó, không chỉ cơ quan quản lý nhà nước, mà chính ban kiểm soát tại các tổ chức tín dụng cũng phải làm tốt vai trò giám sát tại chỗ của mình.
Ngân hàng phải công bố lãi suất cho vay bình quân trước ngày 23/2
Thực hiện các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của NHNN về vấn đề lãi suất và báo cáo tình hình công bố lãi suất cho vay bình quân, chênh lệch lãi suất tiền gửi-cho vay bình quân.
 |
Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ - ngân hàng Nhà nước (NHNN) ông Phạm Chí Quang cho hay, ngày 23/2 là thời hạn cuối cùng để các tổ chức tín dụng báo cáo tình hình công bố lãi suất cho vay bình quân.
Trước đó, NHNN đã có Công văn số 117/NHNN-CSTT ngày 7/2/2024 yêu cầu TCTD tiếp tục thực hiện các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của NHNN về vấn đề lãi suất và báo cáo tình hình công bố lãi suất cho vay bình quân, chênh lệch lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân.
Theo Công văn số 527 của Văn phòng Chính phủ ngày 18/12/2023, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu NHNN chỉ đạo các tổ chức tín dụng nghiên cứu việc công bố công khai lãi suất cho vay bình quân của từng tổ chức tín dụng và chênh lệch lãi suất bình quân tiền gửi và cho vay; qua đó tạo điều kiện để các doanh nghiệp, người dân lựa chọn ngân hàng có lãi suất thấp để vay.
NHNN cũng cho hay, ngay từ đầu năm 2024, cơ quan này đã quyết liệt thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về ưu tiên hỗ trợ tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát tại Nghị quyết 01/NQ-CP và các văn bản chỉ đạo, thực hiện các giải pháp điều hành hoạt động tín dụng, tháo gỡ khó khăn, tăng khả năng tiếp cận tín dụng.
Theo đó, NHNN đã triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tạo điều kiện cho các TCTD trong cung ứng tín dụng, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong tiếp cận tín dụng.
Trong đó, NHNN tiếp tục điều hành lãi suất hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế. Đầu năm 2024, NHNN tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành nhằm tạo điều kiện cho TCTD tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp để góp phần hỗ trợ nền kinh tế.
Đến 31/1/2024, mặt bằng lãi suất tiền gửi và cho vay tiếp tục có xu hướng giảm; lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân các giao dịch phát sinh mới của các ngân hàng thương mại giảm lần lượt khoảng 0,15%/năm và 0,25%/năm so với cuối năm 2023.
Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho hay, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ngành Ngân hàng phải công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng doanh nghiệp và ngành phải thực hiện. Đó cũng là kỷ cương điều hành.
Theo ông Tú, việc các TCTD không thực hiện công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng doanh nghiệp bên cạnh việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng cá nhân hiện nay, NHNN sẽ đánh giá và trước mắt chưa có chế tài, nhưng sẽ có biện pháp để xử lý.
Ông Tú cũng cho rằng, nếu không công khai lãi suất cho vay bình quân ở mức phù hợp sẽ khó thu hút được khách hàng vay vốn, nhất là đối với các doanh nghiệp. Mặc dù trước mắt nếu các ngân hàng chưa thực hiện, NHNN chưa có chế tài, bởi cũng chưa có quy định, văn bản nào chế tài về vấn đề này, song tôi cho rằng, chế tài của dư luận mới là cái khó, để tạo sự cạnh tranh bình đẳng hơn trong thu hút người vay.
Vả lại, theo Phó thống đốc Tú, việc công bố lãi suất cho vay bình quân (cả khách hàng cá nhân và doanh nghiệp) không phải là vấn đề quá khó đối với ngân hàng. Vì lâu nay, các ngân hàng cũng luôn có tổng hợp gửi lên NHNN hàng tháng, hàng quý và NHNN đã công bố.
Thế nhưng, lãnh đạo không ít nhà băng đưa ra ý kiến tại hội nghị trực tuyến toàn ngành về đẩy mạnh tín dụng ngân hàng năm 2024 do NHNN tổ chức sáng ngày 20/2 lại không đồng tình với việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với khách hàng doanh nghiệp, vì cho rằng rủi ro của mỗi doanh nghiệp, Dự án khác nhau nên sẽ có mức lãi suất cho vay khác nhau.
Do đó, theo các nhà băng, việc công bố lãi suất cho vay bình quân chỉ phù hợp đối với khách hàng cá nhân, thay vì doanh nghiệp theo yêu cầu đưa ra nói trên. Lãnh đạo LPBank cho biết, việc công bố lãi suất cho vay bình quân ngắn hạn đối với ngân hàng thì không vấn đề gì.
Bởi mức chênh lệch lãi suất đầu vào và đầu ra với khoản vay ngắn hạn không lớn, do đó khách hàng không phản ứng. Tuy nhiên, đối với các khoản cho vay trung và dài hạn, đại diện LPBank e ngại sự phản ứng của khách hàng khi hết thời gian ưu đãi. Đây là khó khăn với ngân hàng khi công bố lãi suất cho vay bình quân này.
Đại diện Techcombank cũng cho hay, đối với cho vay doanh nghiệp, thực tế hoạt động cho vay doanh nghiệp phụ thuộc vào từng doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp, từng mức độ rủi ro. Vì thế, việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với doanh nghiệp có nhiều khó khăn, bất cập, nên đại diện Techcombank đề nghị chỉ có thể công bố được lãi suất cho vay cá nhân.
Ông Phạm Như Ánh - Tổng giám đốc MB cho rằng, đối với yêu cầu về công bố lãi suất cho vay bình quân theo Chỉ thị của NHNN, MB đã sẵn sàng hệ thống tính toán và dữ liệu để thực hiện việc công bố thông tin theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị 01 của NHNN.
Tuy nhiên, lãnh đạo MB đề xuất NHNN có hướng dẫn chi tiết để các TCTD thực hiện thống nhất, trong đó, mức lãi suất bình quân công bố nên tách theo kỳ hạn, đối tượng khách hàng để phù hợp thực tế triển khai tại các TCTD và yêu cầu của NHNN.
Lãi suất công bố nên để khoảng lãi suất của các khoản có quy mô dư nợ phổ biến tại TCTD (từ x% đến y%), tránh việc người đọc (ngoài ngành) hiểu không chính xác về thông tin lãi suất (quá cao hoặc quá thấp của một số khoản có quy mô dư nợ đặc thù không đại diện cho danh mục của TCTD.
Tuy nhiên, Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho rằng, việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, lãnh đạo NHNN đã có Chỉ thị 01 về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ năm 2024, trong đó có chỉ đạo các TCTD công bố công khai và chịu trách nhiệm về lãi suất cho vay bình quân của từng TCTD và chênh lệch lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân trên website của từng TCTD. NHNN đã đề nghị các ngân hàng thương mại tổng kết đánh giá lãi suất để thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ.
NHNN không giới hạn các tổ chức tín dụng công bố lãi suất cho vay chi tiết đối với các nhóm khách hàng, cách phân loại khách hàng... Các ngân hàng thương mại được chủ động trong vấn đề này. Các ngân hàng nêu chi tiết các khó khăn, vướng mắc đồng thời kiến nghị giải pháp để thực hiện tốt nhất chỉ đạo của Chính phủ về công khai thông tin lãi suất cho vay.
"Trong khi chúng ta phấn đấu để có sự công bằng, khách quan trong cạnh tranh thì các ngân hàng đều phải phấn đấu. Vì vậy, việc công bố không có gì khó khăn. Đây là lãi suất bình quân, không phải lãi suất cho vay với từng đối tượng, từng doanh nghiệp hay từng loại hình thì không có gì vi phạm. Do đó, với trách nhiệm khi cho vay, huy động là ngân hàng phải công bố lãi suất và đề nghị các TCTD thực hiện tốt", ông Tú nhấn mạnh
Ngân hàng sớm chốt lịch đại hội đồng cổ đông và sẽ chia cổ tức trong năm 2024
Các ngân hàng bắt đầu ồ ạt chốt quyền cổ đông tham dự đại hội thường niên 2024 dự kiến diễn ra trong tháng 3 và 4/2024 để trình cổ đông thông qua kế hoạch kinh doanh năm nay.
 |
ABBank (Mã: ABB) vừa có thông báo về ngày đăng ký cuối cùng tham dự cuộc họp Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên năm 2024 là ngày 8/3/2024. ĐHĐCĐ của ABBank dự kiến được tổ chức vào lúc 8h30 ngày 5/4/2024 tại Hội trường Tầng 4, Tòa nhà GELEXIMCO, số 36 phố Hoàng Cầu, phường Ô Chợ Dừa, quận Đống Đa, Hà Nội.
Theo đó, ĐHĐCĐ thường niên năm 2024 của ABBank dự kiến thảo luận các vấn đề như báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh năm 2023, kế hoạch năm 2024, định hướng hoạt động của HĐQT, Ban Kiểm soát, các vấn đề về thù lao, tờ trình về trích lập các quỹ và phân phối lợi nhuận, thông qua đơn xin thôi việc của thành viên Ban Kiểm soát và bầu thay thế thành viên Ban Kiểm soát cũng như các nội dung khác.
ACB cũng vừa công bố kế hoạch tổ chức ĐHĐCĐ thường niên năm 2024 vào thứ Năm, ngày 4/4/2024. Ngày đăng ký cuối cùng để thực hiện quyền tham dự họp ĐHĐCĐ là ngày 1/3/2024. Trên website của ACB hiện vẫn chưa đăng tải thông tin về nội dung hay các tờ trình cần thông qua trong cuộc họp.
MBBank cũng có kế hoạch sẽ tổ chức ĐHĐCĐ thường niên năm 2024 vào ngày 19/4. Cụ thể, MBBank chốt danh sách cổ đông có quyền tham dự ĐHĐCĐ 2024 vào ngày 18/1/2024. Cũng trong ngày 18/1, nhà băng này đã chốt cổ đông có quyền đề cử tham gia HĐQT, Ban Kiểm soát nhiệm kỳ 2024 - 2029.
HĐQT LPBank (mã cổ phiếu LPB - sàn HoSE) cũng vừa phê duyệt kế hoạch tổ chức ĐHĐCĐ năm nay vào tháng 4/2024. Theo đó, ngày đăng ký cuối cùng để cổ đông, nhóm cổ đông đề cử ứng viên bầu bổ sung thành viên HĐQT nhiệm kỳ IV và tham dự họp Đại hội là ngày 15/2 tới đây. Các thông tin chi tiết về việc họp Đại hội hiện chưa được LPBank công bố.
VIB vừa có thông báo sẽ chốt danh sách cổ đông tham dự ĐHĐCĐ năm 2024 vào ngày 26/2/2024. Như vậy, ngày giao dịch không hưởng quyền sẽ là 23/2/2024. ĐHĐCĐ của VIB dự kiến tổ chức vào tháng 3/2024 tại TP.HCM. Hiện ngân hàng này chưa công bố thêm các thông tin liên quan đến Đại hội.
Vừa qua, Ngân hàng VIB quyết định chi 1.500 tỷ đồng để tạm ứng cổ tức năm 2023 bằng tiền mặt với tỷ lệ 6%; qua đó, trở thành ngân hàng đầu tiên công bố việc chia cổ tức bằng tiền mặt trong năm nay. Thời gian thanh toán cổ tức dự kiến là ngày 22/2/2024.
Trong tài liệu xin ý kiến cổ đông về việc chia cổ tức, VIB cho biết, theo mô hình tài chính và dự báo khả thi, lợi nhuận sau thuế cả năm 2023 của ngân hàng có thể đạt 8.640 tỷ đồng. Với mức thuế suất 20% áp dụng cho các tổ chức tín dụng, ước tính lợi nhuận trước thuế cả năm 2023 có thể đạt 10.800 tỷ đồng.
Ngày 23/2 tới đây sẽ là ngày đăng ký cuối cùng hưởng quyền nhận cổ phiếu thưởng của PG Bank (Mã: PGB). Theo đó, PG Bank sẽ phát hành 120 triệu cổ phiếu thưởng cho cổ đông hiện hữu với tỷ lệ 10:4, tức sở hữu cứ 10 cổ phiếu sẽ được nhận 4 cổ phiếu mới phát hành thêm.
Nguồn vốn thực hiện việc chia cổ phiếu thưởng được lấy từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối lũy kế (1.100 tỷ đồng) và quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ (100 tỷ đồng) theo báo cáo tài chính năm 2022 đã kiểm toán.
Nếu thành công, vốn điều lệ của PG Bank sẽ từ 3.000 tỷ đồng lên 4.200 tỷ đồng. Trước đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đã có văn bản chấp thuận việc PG Bank tăng vốn thông qua việc phát hành cổ phần nguồn vốn chủ sở hữu. Đây là lần đầu tiên PG Bank tăng vốn sau gần 13 năm và cũng là lần đầu tiên ngân hàng này chia cổ tức/cổ phiếu thưởng sau gần 12 năm.
Trong năm 2011, ngân hàng từng thực hiện tăng vốn điều lệ từ 2.000 tỷ đồng lên 3.000 tỷ đồng thông qua phát hành cổ phần mới trả cổ tức và phát hành cho cổ đông hiện hữu. Còn lần gần nhất ngân hàng này chia cổ tức là trong năm 2012 với tỷ lệ 10,38% bằng tiền mặt.
Được biết, Nhà nước đã yêu cầu cổ đông lớn của PG Bank là Petrolimex phải thoái vốn tại PG Bank từ nhiều năm trước. Do đó, Petrolimex không thể góp thêm vốn vào ngân hàng này thông qua hoạt động chia cổ tức bằng cổ phiếu. Trong khi đó, PG Bank cũng chưa đủ điều kiện để chia cổ tức bằng tiền mặt do vẫn còn các khoản nợ tại VAMC. Chính vì vậy, hoạt động chia cổ tức của PG Bank liên tục bị đình trệ trong hơn 1 thập niên năm qua.
Đến ngày 7/4/2023, Petrolimex đã thoái toàn bộ vốn tại PG Bank khi bán thành công 120 triệu cổ phiếu PGB, tương đương 40% cổ phần PG Bank, thông qua đấu giá công khai Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE). Danh sách nhà đầu tư trúng đấu giá gồm 3 tổ chức và 1 cá nhân. Ba tổ chức này nắm lượng cổ phần PG Bank gần như ngang bằng nhau, trên dưới 13%, và tổng số xấp xỉ 120 triệu cổ phiếu, bằng lượng Petrolimex đem đấu giá.
Ngoài việc phát hành cổ phiếu thưởng nêu trên, PG Bank còn có kế hoạch phát hành thêm 80 triệu cổ phiếu cho cổ động hiện hữu theo tỷ lên phân phối là 15:4, tức cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu sẽ được hưởng 1 quyền và cứ 15 quyền sẽ được nhận 4 cổ phiếu mới phát hành thêm. Mức giá phát hành thêm chưa được ngân hàng công bố. Tuy nhiên, tại Đại hội đồng cổ đông bất thường năm 2023 vào tháng 10, ngân hàng dự kiến mức giá này sẽ không thấp hơn mệnh giá.
Techcombank dự kiến đề xuất mức chi trả cổ tức hàng năm bằng tiền mặt ít nhất 20%/tổng lợi nhuận, tương đương 4-5% vốn chủ của ngân hàng tại thời điểm đầu năm, ước tính khoảng 1.500 đồng/cổ phiếu cho năm 2024. Theo ông Jens Lottner, Tổng giám đốc Techcombank, ngân hàng đã tăng tốc hiệu quả hoạt động trong quý IV/2023 và vượt tất cả các chỉ tiêu theo kế hoạch đã đề ra.
Trước đó, việc chia cổ tức bằng tiền mặt từng nhiều lần được cổ đông nhà băng này chất vấn HĐQT tại mỗi kỳ ĐHĐCĐ của Techcombank suốt 10 năm qua. Gần nhất, tại kỳ đại hội hồi tháng 4/2023, ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch HĐQT Techcombank từng cho biết, có thể sẽ có thay đổi và năm 2023 là năm cuối cùng không chia cổ tức bằng tiền mặt.
Tại phiên họp ĐHĐCĐ thường niên năm 2023, lãnh đạo cấp cao VPBank cũng cho biết, Ngân hàng sẽ chia cổ tức bằng tiền mặt trong 5 năm liên tiếp và đủ để được phép chia cổ tức 30% lợi nhuận sau thuế hàng năm cho cổ đông. Riêng trong năm 2023, VPBank đã chi ra gần 8.000 tỷ đồng để trả cổ tức cho cổ đông. Các đợt chia cổ tức bằng tiền trong các năm tiếp theo dự định sẽ được VPBank thực hiện sớm hơn trong nửa đầu năm qua, đáp ứng sự mong mỏi của cổ đông đối với kế hoạch phân chia lợi nhuận của ngân hàng...
Ngoài VIB, VPBank, còn có 3 ngân hàng khác thực hiện chia một phần cổ tức bằng tiền mặt trong năm 2023 gồm: ACB, HDBank, MB... Đối với cổ đông, việc chia cổ tức bằng tiền mặt cũng là niềm vui trong bối cảnh giá cổ phiếu “vua” khó tăng trong bối cảnh chung của thị trường, đồng nghĩa với việc khoản đầu tư bấy lâu nay đã mang được về "tiền tươi thóc thật". Tuy vậy, các ngân hàng cũng được khuyến khích chia cổ tức bằng cổ phiếu để tăng vốn, giúp làm dày bộ đệm vốn của ngân hàng, nâng cao năng lực tài chính trước những rủi ro trong tương lai.
