Động lực tích cực từ thị trường nội địa
Mỹ đã tăng thuế nhập khẩu thép, nhôm từ 25% lên 50% từ 4/6 vừa qua. Mỹ cho rằng, chính sách thuế này nhằm đối phó với tình trạng thép và nhôm giá rẻ từ nước ngoài, vốn được chính quyền nước này xem là nguyên nhân chính làm suy yếu nền sản xuất thép nội địa.
Trong khi đó, tại thị trường châu Âu, thép Việt cũng bị áp thuế nhập khẩu cũng như hạn ngạch đối với HRC, CRC và các loại thép khác. Việc áp thuế xuất khẩu cao ở các thị trường lớn buộc doanh nghiệp phải tìm hướng xoay chuyển. Trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thép giảm 30,9% so với cùng kỳ trong đó, HRC giảm 62,9%, tôn mạ giảm 38,6%, thép cây giảm 7,4%.
Doanh nghiệp xoay trục tập trung vào thị trường nội địa khi đầu tư công đang được tăng tốc và thị trường bất động sản phục hồi tích cực kéo theo nhu cầu sử dụng các sản phẩm thép, tôn mạ tăng.
Xu hướng bảo hộ cũng diễn ra đối với thị trường trong nước. Trong nửa đầu năm 2025, Việt Nam đã công bố thuế sơ bộ cho hai biện pháp chống bán phá giá quan trọng đối với HRC từ Trung Quốc (tháng 3) và tôn mạ từ Trung Quốc, Hàn Quốc (từ tháng 4), từ đó tạo lợi thế cạnh tranh lớn cho các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước (như HPG với sản phẩm HRC; HSG, NKG, GDA với các sản phẩm tôn mạ…).
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, nhu cầu thép nội địa vẫn tăng mạnh 11% so với cùng kỳ trong 5 tháng đầu năm 2025, được hỗ trợ từ sự phục hồi của thị trường bất động sản và đẩy mạnh đầu tư công. Cụ thể, sản lượng tiêu thụ thép xây dựng và thép dẹt (bao gồm tôn mạ và ống thép) lần lượt tăng 10% và 3% so với cùng kỳ; sản lượng tiêu thụ của thép cuộn cán nóng (HRC) cũng tăng 12% so với cùng kỳ nhờ việc áp thuế chống bán phá giá đối với thép nhập khẩu.
Có ba động lực tăng trưởng cho ngành thép ở thị trường trong nước. Thứ nhất, thị trường bất động sản nhà ở phục hồi, số lượng dự án mới mở bán tăng mạnh trong năm 2024 (tăng 91% so với cùng kỳ), số căn hộ bán ra tăng 120% so với cùng kỳ góp phần tạo ra nguồn công trình xây dựng lớn cho năm 2025. Môi trường lãi suất thấp tiếp tục hỗ trợ phát triển bất động sản tư nhân.
Thứ hai là động lực xây dựng công nghiệp. Vốn FDI đăng ký và giải ngân trong 6 tháng đầu năm 2025 lần lượt tăng 32,6% và 8,1% so với cùng kỳ, thúc đẩy nhu cầu vật liệu xây dựng cho nhà máy và kho bãi.
Thứ ba là đầu tư công tăng tốc, giải ngân đầu tư công đạt 10,1 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025 (tương đương 32% kế hoạch cả năm), vượt tốc độ giải ngân của năm trước (29% trong nửa đầu năm 2024). Các dự án hạ tầng lớn như nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay quốc tế Long Thành đang được triển khai nhanh chóng, thúc đẩy nhu cầu thép xây dựng và ống thép.
SSI Research nhận định, kênh tiêu thụ nội địa có thể duy trì tăng trưởng tích cực nhờ thị trường bất động sản phục hồi và đẩy mạnh đầu tư công. Các động thái chính sách đã giúp lĩnh vực bất động sản phục hồi trong năm nay, với số lượng dự án được phê duyệt trong quý I/2025 tăng 36% so với cùng kỳ và tổng số căn hộ được phê duyệt tăng 61%, trong khi số căn hộ được cấp phép bán tăng gấp 3,6 lần. Số lượng dự án mở bán mới và căn hộ bán ra được kỳ vọng sẽ tiếp tục ghi nhận sự tăng trưởng trong những năm tới.
 |
SSI Research nhận định, kênh tiêu thụ nội địa có thể duy trì tăng trưởng tích cực. |
Lợi nhuận cải thiện
Lợi nhuận của doanh nghiệp ngành thép được hỗ trợ tích cực từ chi phí đầu vào giảm.
SSI Research nhận định, giá nguyên liệu đầu vào giảm trong khi giá thép ổn định, giúp mở rộng biên lợi nhuận cho các doanh nghiệp sản xuất thép. Giá quặng sắt và than luyện cốc (nguyên liệu cho các nhà sản xuất lò cao như HPG Việt Nam) đã giảm lần lượt 6% và 15% từ đầu năm. Trong khi đó, giá thép phế liệu (nguyên liệu cho lò điện hồ quang) cũng giảm 16% tính từ đầu năm.
Các biện pháp chống bán phá giá diễn ra thời gian qua mang lại tín hiệu tích cực cho doanh nghiệp sản xuất nội địa. Cụ thể, ngày 4/7 vừa qua, thuế chống bán phá giá chính thức đối với thép cuộn cán nóng (HRC) đã được công bố, với kết quả ít thay đổi so với mức sơ bộ trước đó. Mức thuế này sẽ có hiệu lực trong tối đa 5 năm, mang lại sự hỗ trợ ổn định cho các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước. Các biện pháp chống bán phá giá tương tự đối với tôn mạ dự kiến sẽ được hoàn tất trong nửa cuối năm 2025, sau giai đoạn rà soát sơ bộ.
Các biện pháp này sẽ củng cố hàng rào bảo hộ và góp phần mở rộng biên lợi nhuận cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Những diễn biến này tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất thép nội địa, giúp cải thiện thị phần và lợi nhuận.
Triển vọng lợi nhuận của ngành vẫn tích cực, chủ yếu được thúc đẩy bởi kết quả khả quan của Tập đoàn Hòa Phát (HPG). Trong nửa cuối năm 2025, HPG dự kiến sẽ vận hành giai đoạn 1 của Dung Quất 2 ở công suất tối đa sau giai đoạn thử nghiệm, và bắt đầu vận hành giai đoạn 2 vào giữa quý III/2025. Với các biện pháp bảo hộ thương mại đang được áp dụng, dự báo HPG sẽ cải thiện đáng kể về sản lượng và biên lợi nhuận, giúp lợi nhuận sau thuế ước tính tăng 63% so với cùng kỳ trong nửa cuối năm 2025.
HPG được kỳ vọng có triển vọng sáng bởi kế hoạch mở rộng công suất mạnh mẽ và triển vọng tăng trưởng lợi nhuận tích cực trong giai đoạn 2025–2026. Các yếu tố thuận lợi của ngành từ cả phía cung và cầu trong trung hạn.
Đối với các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ như Tập đoàn Hoa Sen (HSG) và Thép Nam Kim (NKG), biên lợi nhuận có thể bị ảnh hưởng bởi thị trường nội địa ngày càng cạnh tranh.
Theo MBS, trong quý II, giá nguyên liệu than và quặng tiếp tục giảm lần lượt 4% và 3% so với cùng kỳ do nguồn cung dư thừa tại Úc và Brazil trong bối cảnh Trung Quốc cắt giảm sản lượng sản xuất. Do đó, các doanh nghiệp sản xuất như HPG dự kiến sẽ được hưởng lợi nhờ giá nguyên liệu hạ nhiệt và giá bán ổn định. Bên cạnh đó, đối với doanh nghiệp tôn mạ nội địa như HSG, giá HRC duy trì ổn định có thể giúp doanh nghiệp hoàn nhập dự phòng từ các quý trước nhờ đó cải thiện lợi nhuận gộp của doanh nghiệp. Nhờ giá đầu vào giảm trong khi giá bán ổn định, biên lợi nhuận gộp toàn ngành sẽ chứng kiến sự cải thiện trong quý II.
 |
Dự báo lợi nhuận sau thuế quý II/2025 các doanh nghiệp MBS theo dõi |
Về dài hạn, SSI lo ngại về sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong phân khúc tôn mạ nội địa, do rào cản xuất khẩu tăng và kế hoạch mở rộng công suất của các doanh nghiệp lớn như NKG và GDA. Các kế hoạch mở rộng này dự kiến sẽ bổ sung thêm 1,5 triệu tấn mỗi năm, nâng tổng công suất nội địa lên 8,7 triệu tấn – tăng 20% so với công suất hiện nay.
Với sản lượng tiêu thụ nội địa năm 2024 của tôn mạ và ống thép chỉ đạt khoảng 8 triệu tấn, ngành thép Việt Nam có thể đối mặt với tình trạng dư thừa công suất khoảng 10%, từ đó gây áp lực lên biên lợi nhuận.
Dự phóng lợi nhuận của doanh nghiệp ngành thép 6 tháng đầu năm, MBS nhận định, lợi nhuận HPG ước tăng 17% so với cùng kỳ và hoàn thành 48% kế hoạch năm; lợi nhuận HSG sau 9 tháng của năm tài chính 2025 ước giảm 6%, hoàn thành 131% kế hoạch năm; lợi nhuận 6 tháng của GDA ước giảm 54% so với cùng kỳ, hoàn thành 41% kế hoạch năm.
“Nhu cầu tiêu thụ tốt tiếp tục trở thành động lực cho giá thép nội địa trong nửa sau năm 2025 dù giá thép Trung Quốc chưa có tín hiệu phục hồi. Giá thép nội địa có thể tăng kể từ quý III nhờ nhu cầu tiêu thụ tích cực và áp lực từ thép Trung Quốc hạ nhiệt do nước này cắt giảm sản lượng”, MBS nhấn mạnh thêm.
