Thị trường chờ tín hiệu mới
Sau khi tăng gần 12% trong tháng 8, VN-Index đã nỗ lực chinh phục ngưỡng 1.700 điểm trong tháng 9. Tuy nhiên, sau nhiều nhịp rung lắc, chỉ số vẫn chưa thể bứt phá thành công, dần chuyển sang trạng thái điều chỉnh và tích lũy. Tính đến phiên 24/9, VN-Index đã giảm gần 25 điểm so với cuối tháng 8. Điểm nghẽn trong tháng tiếp tục đến từ sự thiếu vắng dòng tiền mới, thể hiện qua thanh khoản suy yếu và tâm lý thận trọng gia tăng. Riêng phiên 23/9, thanh khoản ghi nhận mức thấp nhất trong gần 3 tháng qua, với giá trị chỉ đạt 22.617,5 tỷ đồng trên HOSE.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, nhà sáng lập FinPeace nhận xét, ba tuần đầu tháng 9 có thể coi như một “trận hòa” trên thị trường, sau giai đoạn trước đó là chiến thắng áp đảo của bên mua. Khi VN-Index đã tăng 300 điểm, nhà đầu tư kỳ vọng chỉ số tăng 400–500 điểm, nhưng thị trường tất yếu phải dừng lại để “hấp thụ” mức tăng. Việc đi ngang sau một chu kỳ tăng mạnh là diễn biến bình thường.
Thêm vào đó, tháng 9 rơi vào “vùng trũng thông tin”, thiếu vắng động lực rõ ràng để hỗ trợ điểm số đi lên.
Dù vậy, khi bước sang tháng 10, nhiều thông tin tích cực được kỳ vọng sẽ tạo hiệu ứng mới. Đó là câu chuyện nâng hạng thị trường, mùa công bố kết quả kinh doanh quý III, tác động rõ ràng hơn từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất.
Đáng chú ý, thị trường đang chờ đợi thông tin Việt Nam được FTSE Russell chấp thuận nâng hạng, với kỳ vọng đạt mức gần như tối đa.
Ông Trương Đắc Nguyên, Giám đốc Đầu tư, Blue Horizon Financial cho rằng, việc nâng hạng trước hết là sự công nhận về chất lượng nội tại của thị trường, từ khung pháp lý, hạ tầng giao dịch đến khả năng bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư. Đây không chỉ là một “cột mốc kỹ thuật” mà còn là dấu ấn khẳng định “chất” của tài chính Việt Nam, mang ý nghĩa tích cực trong dài hạn.
Sự kiện này sẽ mở ra cánh cửa thu hút dòng vốn quốc tế, đặc biệt từ các quỹ chỉ số (ETF) và nhà đầu tư tổ chức vốn chỉ giải ngân tại các thị trường đạt chuẩn. Về lý thuyết, quy mô vốn ngoại có thể gia tăng đáng kể khi Việt Nam chính thức bước vào rổ “thị trường mới nổi”.
Tuy nhiên, ông Nguyên lưu ý, kinh nghiệm nhiều quốc gia cho thấy bức tranh thực tế đa chiều hơn: chỉ số và thanh khoản thường biến động khó lường trong và sau thời điểm nâng hạng; có thị trường bùng nổ ngay, nhưng cũng có thị trường chỉ tăng trưởng sau vài năm, thậm chí điều chỉnh ngắn hạn.
Ngoài ra, việc được xếp vào nhóm “thị trường mới nổi hạng hai” không đồng nghĩa sẽ xuất hiện ngay làn sóng vốn ngoại ồ ạt chảy vào. Các quỹ lớn thường giải ngân theo lộ trình, phụ thuộc thanh khoản, chất lượng cổ phiếu và khả năng rút vốn an toàn.
Về tác động từ chính sách lãi suất của Mỹ, ông Nguyên cho rằng, ảnh hưởng tới thị trường Việt Nam không đến ngay lập tức. Lãi suất trước hết tác động tới kinh tế Mỹ, sau đó lan tỏa ra hệ thống tài chính toàn cầu, điều hướng dòng vốn và cuối cùng mới ảnh hưởng tới Việt Nam. Quy trình này cần thời gian và còn chịu tác động từ nhiều yếu tố trung gian như chính sách nội tại, mức độ mở cửa tài chính, sự công nhận nâng hạng và triển vọng tăng trưởng kinh tế quốc gia.
Trong khi đó, dòng tiền dự báo sẽ có sự điều tiết rõ rệt hơn trong các tháng cuối năm do áp lực thanh khoản ngân hàng gia tăng, tỷ giá tiến sát mốc 27.000 VND/USD, lãi suất khó duy trì mức thấp kéo dài, trong khi giá vàng lập đỉnh trở thành kênh hút vốn lớn. Sự kết hợp của các yếu tố này khiến thị trường đứng trước nhịp điều chỉnh ngắn hạn, kéo thanh khoản xuống thấp.
“Tình trạng này có thể tiếp tục sang tháng 10, cho tới khi xuất hiện thông tin về kết quả kinh doanh, qua đó cải thiện động lực cho thị trường”, ông Nguyên nhận định.
Dự báo bức tranh lợi nhuận quý III
Việc tích lũy cổ phiếu trong các nhịp điều chỉnh, đặc biệt ở nhóm ngân hàng và bluechip, sẽ phù hợp hơn so với việc chạy theo cổ phiếu đầu cơ.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng, bức tranh lợi nhuận mùa công bố kết quả kinh doanh quý III năm nay sẽ có sự phân hóa rõ nét giữa các nhóm ngành, mở ra cơ hội cho nhà đầu tư.
Ngân hàng được xem là điểm sáng nhờ lãi ròng cải thiện khi tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) tăng. Đầu tư công cũng là nhóm đáng quan tâm khi tiến độ giải ngân đang được đẩy mạnh.
Ngoài ra, nhóm thủy điện có quý III trùng mùa mưa nên sản lượng điện tăng, giúp doanh thu và lợi nhuận cải thiện so với quý trước đó. Ngành bán lẻ cũng hưởng lợi khi nhu cầu tiêu dùng tăng nhờ chuỗi sự kiện lớn như kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và mùa nhập học, tạo thêm động lực chi tiêu.
Ngược lại, doanh nghiệp xuất khẩu thường đạt kết quả khả quan vào giai đoạn này, nhưng năm nay có thể gặp khó khăn bởi chính sách thuế quan từ Mỹ, tác động tới các ngành dệt may, thủy sản, gỗ, khiến tăng trưởng không còn mạnh mẽ như trước.
Nhóm bất động sản vẫn gặp khó trong ghi nhận doanh thu, lợi nhuận. Một số giao dịch bán sỉ có tín hiệu cải thiện, nhưng nhìn chung chưa đủ để tạo bứt phá trong quý III.
Với nhóm chứng khoán, thanh khoản thị trường tăng cao trong quý III giúp doanh thu cải thiện, song lợi nhuận ròng chịu áp lực khi chi phí gia tăng, trong khi định giá đã ở mức cao với hệ số P/B trên 2 lần.
Theo ông Đắc Nguyên, giai đoạn này, nhà đầu tư nên tập trung vào các nhóm ngành vốn hóa lớn, có khả năng dẫn dắt thị trường hồi phục, trong đó ngân hàng có thể giữ vai trò trụ cột, hấp thụ dòng tiền tốt.
Ngoài ra, nhà đầu tư có thể ưu tiên các cổ phiếu vốn hóa lớn trong VN30 chưa tăng nhiều, định giá thấp, có khả năng hút vốn ngoại và nâng đỡ chỉ số khi thị trường điều chỉnh.
Cơ hội cũng có thể đến từ doanh nghiệp có dự án mới đi vào hoạt động đúng chu kỳ. Chẳng hạn, Hòa Phát (mã HPG) được dự báo tăng trưởng lợi nhuận mạnh khi các dự án mới vận hành. Hoặc các doanh nghiệp có lượng tiền mặt dồi dào, sẵn sàng giải ngân dự án mới trong năm tới để nắm bắt chu kỳ tăng trưởng kinh tế. Khi kế hoạch đầu tư được công bố, nhóm này có thể bứt phá.
“Trong bối cảnh lạm phát và tỷ giá gia tăng áp lực, nhà đầu tư nên duy trì khoảng 30% tiền mặt, không dàn trải vốn, chỉ giải ngân khi giá giảm sâu. Ưu tiên các doanh nghiệp dòng tiền mạnh, theo dõi sát tiến độ giải ngân đầu tư công và các dự án mới để đón sóng đầu tư năm 2026. Việc tích lũy cổ phiếu ở nhịp điều chỉnh, đặc biệt nhóm ngân hàng và bluechip, sẽ phù hợp hơn so với việc chạy theo cổ phiếu đầu cơ hay mua gia tăng theo đà liên tục”, ông Nguyên khuyến nghị.
Tuy nhiên, nếu thị trường tiếp tục giảm, thậm chí xuống dưới 1.600 điểm, ông Nguyễn Tuấn Anh đặc biệt lưu ý nhà đầu tư về quản trị danh mục.
Ông Tuấn Anh lấy ví dụ: danh mục chứng khoán giống như bảng điểm học sinh, nếu điểm thấp chứng tỏ có những môn rất kém kéo tổng điểm đi xuống, cần xử lý trước để cải thiện kết quả.
“Trong danh mục đầu tư cũng vậy, cần tập trung quan sát các mã cổ phiếu yếu nhất. Chẳng hạn, cổ phiếu nào giảm trên 12–15% nên xếp vào nhóm yếu kém để ưu tiên xử lý”, ông Tuấn Anh cho biết.
