Đó là nhận xét của thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh tại Hội thảo Xây dựng chính sách tổng thể nhà ở xã hội tại Việt Nam giai đoạn 2021 – 2030. Nhận xét này phần nào cho thấy thực trạng và rào cản trong việc phát triển các dự án nhà ở xã hội tại nước ta trong thời gian qua.
Bên cạnh đó, theo ông Vũ Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục quản lý Nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng, hiện nhà ở xã hội tại Việt Nam còn gặp phải nhiều khó khăn như chưa có đủ nguồn vốn để cho vay phát triển nhà ở xã hội; nhiều địa phương chưa quan tâm đúng mức đến phát triển nhà ở xã hội; các doanh nghiệp chưa quan tâm tới việc đầu tư nhà ở xã hội và cho rằng thủ tục còn phức tạp, các chính sách ưu đãi chưa nhiều, lợi nhuận thấp và chưa hấp dẫn...
Cũng tại Hội thảo, khi chia sẻ về thành tựu và khó khăn trong việc phát triển nhà ở xã hội của địa phương mình, ông Nguyễn Văn Nam, Phó giám đốc Sở Xây dựng Đà Nẵng cho biết, dù là địa phương đi đầu trong việc phát triển nhà ở xã hội bằng vốn ngân sách với hơn 10.000 căn hộ đã hoàn thiện và bố trí sử dụng, tuy nhiên, đến nay, số nhà ở xã hội này lại trở thành gánh nặng với ngân sách thành phố.
"Việc thu hồi vốn để thực hiện tái đầu tư đối với các dự án nhà ở xã hội diễn ra chậm. Trong điều kiện ngân sách thành phố còn hạn chế thì việc cân đối ngân sách để phát triển mới các dự án nhà ở xã hội là rất khó khăn", ông Nam cho biết thêm.
Chia sẻ về kinh nghiệm phát triển các dự án nhà ở xã hội tại Hàn Quốc, TS Kim Nam Jung, Viện nghiên cứu đất đai, hạ tầng Hàn Quốc cho biết, ở Hàn Quốc, hàng năm sẽ tiến hành nhiều loại hình thống kê, khảo sát về nhu cầu của người dân, từ đó đưa ra kế hoạch phát triển bao nhiêu căn hộ, diện tích… nhằm bám sát nhu cầu thực tế.
Trong đó, giai đoạn đầu, vai trò của chính quyền trung ương là chủ đạo thông qua việc thành lập các công ty chuyên phát triển sản phẩm nhà ở cho thuê (ở Hàn Quốc, nhà ở xã hội để cho thuê chứ không bán như ở nước ta). Giai đoạn sau đó, vai trò của chính quyền địa phương và nhà đầu tư tư nhân sẽ tăng dần.
Một dự án nhà ở xã hội tại Hà Nội. Ảnh: Thành Nguyễn.
Cũng theo TS Kim Nam Jung, yếu tố cấp thiết Việt Nam hiện nay là phải có những quy định pháp luật dành riêng cho phát triển nhà ở xã hội, cần thu thập thông tin thống kê và các nhu cầu của người dân.
Cùng với đó là việc triển khai các dự án với quy mô lớn tại các đô thị trung tâm lớn, thành lập các tổng công ty nhà nước phụ trách nguồn vốn phát triển dự án…
Đánh giá về vai trò của việc phát triển nhà ở xã hội trong phát triển kinh tế, TS Kim Nam Jung cho rằng, việc phát triển nhà ở xã hội liên quan đến ngành công nghiệp xây dựng, do đó, nó có những đóng góp to lớn, thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Điều này không là ngoại lệ với Việt Nam.
Việt Nam đã chính thức khởi động Dự án “Xây dựng chính sách tổng thể nhà ở xã hội tại Việt Nam trong giai đoạn 2021 - 2030”. Dự án do Bộ Xây dựng và cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc KOICA xây dựng, nhằm nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và khảo sát tình hình thực tế của Việt Nam; đề xuất cơ chế chính sách về phát triển nhà ở xã hội phù hợp với tình hình thực tế, xu hướng phát triển của Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030.
Dự án gồm 5 hợp phần: Đánh giá thực trạng nhà ở xã hội của các hộ gia đình thu nhập thấp tại khu vực đô thị và công nhân khu công nghiệp; Khảo sát và nghiên cứu về dự báo nhu cầu nhà ở cho các hộ gia đình thu nhập thấp tại khu vực đô thị và công nhân khu công nghiệp trong giai đoạn 2021 – 2030; Xây dựng các chính sách nhà ở xã hội tại Việt Nam cho các nhóm đối tượng mục tiêu là các hộ gia đình thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp thông qua các bài học từ kinh nghiệm quốc tế; Đề xuất hoàn thiện Luật Nhà ở hiện hành nhằm thúc đẩy các chính sách nhà ở xã hội được đề xuất trong Dự án; Chương trình nâng cao năng lực.
Dự án này được thực hiện trong 30 tháng (10/2018 – 3/2021). Tổng kinh phí thực hiện dự án là 3,3 triệu USD, trong đó vốn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Hàn Quốc là 3 triệu USD, vốn đối ứng của Việt Nam là 0,3 triệu USD. Dự án được giao cho tổ chức KOICA thực hiện và Bộ Xây dựng là Cơ quan chủ quản dự án.
