Ngày 11/12/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Đầu tư sửa đổi, bãi bỏ yêu cầu cấp phép kinh doanh đối với 38 ngành nghề và điều chỉnh phạm vi của 20 ngành nghề khác nhằm mục đích giảm bớt rào cản hành chính và tạo môi trường thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư.
Trong 38 ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện bị xóa bỏ yêu cầu cấp phép trước khi kinh doanh, dịch vụ phụ trợ bảo hiểm nằm trong số đó. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp/cá nhân kinh doanh dịch vụ phụ trợ bảo hiểm sẽ không phải xin giấy phép đầu tư kinh doanh hoặc giấy phép trước khi hoạt động từ 1/7/2026 theo danh mục quy định trong Luật Đầu tư sửa đổi.
Việc loại bỏ dịch vụ phụ trợ bảo hiểm khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện cho thấy sự chuyển biến rõ rệt trong tư duy quản lý từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, phù hợp hơn với thông lệ quốc tế và chủ trương cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh.
Luật Đầu tư sửa đổi cũng quy định rõ rằng, Chính phủ sẽ công bố danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện mà vẫn cần cấp phép, chứng nhận trước khi hoạt động và danh mục ngành nghề cần chuyển từ quản lý tiền kiểm (cấp phép) sang quản lý hậu kiểm (chỉ công bố điều kiện, doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm đáp ứng sau đó).
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là hoạt động dịch vụ phụ trợ bảo hiểm không chịu bất kỳ điều kiện nào về chuyên ngành. Các quy định chuyên ngành về điều kiện hoạt động dịch vụ phụ trợ bảo hiểm (như trình độ nhân sự, chứng chỉ nghề…) vẫn được duy trì và điều chỉnh theo Luật Kinh doanh bảo hiểm cùng các văn bản hướng dẫn chuyên môn.
Liên quan hiệu lực thi hành và quy định về dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, theo Bộ Tài chính, Luật Đầu tư sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, trong khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép các quy định liên quan đến việc bãi bỏ dịch vụ phụ trợ bảo hiểm trong Luật Kinh doanh bảo hiểm được áp dụng từ ngày 1/7/2026 - cùng thời điểm Luật Đầu tư sửa đổi có hiệu lực.
Ở góc độ thị trường, theo giới chuyên gia, thay đổi này mở ra nhiều dư địa cho các doanh nghiệp bảo hiểm. Thứ nhất, doanh nghiệp có thể chủ động tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị bảo hiểm thông qua việc thành lập công ty con hoặc đơn vị chuyên cung cấp các dịch vụ phụ trợ như giám định tổn thất, quản lý bồi thường, tư vấn rủi ro hay phân tích dữ liệu. Việc giảm rào cản pháp lý giúp các mô hình này được triển khai nhanh và linh hoạt hơn.
Thứ hai, khi dịch vụ phụ trợ không còn là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, chi phí tuân thủ pháp lý được cắt giảm đáng kể. Trong bối cảnh tăng trưởng phí bảo hiểm không còn dễ dàng như trước, đây được xem là một hướng đi giúp doanh nghiệp đa dạng hóa nguồn thu, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động cốt lõi.
Tác động tích cực không chỉ dừng ở các doanh nghiệp bảo hiểm truyền thống. Việc “cởi trói” pháp lý cho dịch vụ phụ trợ bảo hiểm được đánh giá là “cú huých” quan trọng đối với cộng đồng Insurtech - nhóm doanh nghiệp đang cung cấp các giải pháp định phí tự động, giám định số, bồi thường tự động và phân tích hành vi khách hàng dựa trên AI và Big Data. Khi rào cản gia nhập thị trường được dỡ bỏ, các giải pháp công nghệ có cơ hội thương mại hóa nhanh hơn và cạnh tranh bằng chất lượng, hiệu quả.
Dù vậy, chuyển sang hậu kiểm cũng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với công tác giám sát và năng lực tự điều chỉnh của thị trường. Cơ quan quản lý cần tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, trong khi doanh nghiệp phải chủ động nâng cao chuẩn mực nghề nghiệp để phát triển bền vững. Đây sẽ là phép thử quan trọng đối với sự trưởng thành của hệ sinh thái bảo hiểm Việt Nam trong giai đoạn tới.
