"Thúc đẩy thị trường bảo hiểm phát triển an toàn, bền vững, hiệu quả"

Ông Ngô Việt Trung, Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm, Bộ Tài chính

Năm 2025 dần khép lại, ông có thể phác họa một số nét chính về diễn biến thị trường bảo hiểm - một trong ba trụ cột quan trọng của thị trường tài chính - năm qua?

Năm 2025, kinh tế vĩ mô toàn cầu và trong nước vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Những yếu tố không thuận lợi đó đã tác động tới nhiều ngành, lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực bảo hiểm.

Dù vậy, với nỗ lực triển khai hàng loạt chính sách của Chính phủ về cắt giảm điều kiện kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn, khôi phục sản xuất, phát triển kinh tế, thị trường bảo hiểm kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng trong những năm tiếp theo.

Tính đến ngày 30/11/2025, tổng tài sản của thị trường bảo hiểm ước đạt 1.104.415 tỷ đồng, tăng 9,27% so với cùng kỳ năm trước. Các doanh nghiệp bảo hiểm đầu tư trở lại nền kinh tế ước đạt 949.308 tỷ đồng, tăng 10,15% so với cùng kỳ năm trước. Tổng nguồn vốn chủ sở hữu ước đạt 220.542 tỷ đồng, tăng 3,52% so với cùng kỳ. Tổng doanh thu phí bảo hiểm ước đạt 210.167 tỷ đồng, tăng 3,27% so với cùng kỳ. Chi trả quyền lợi bảo hiểm ước khoảng 83.797 tỷ đồng, tăng 14,68% so với cùng kỳ năm trước.

Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm. Ông có thể chia sẻ một số điểm đáng chú ý trong lần sửa đổi này?

Từ năm 2022 đến nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động kinh doanh bảo hiểm đã có những thay đổi cơ bản nhằm thúc đẩy thị trường bảo hiểm phát triển an toàn, ổn định và bền vững, đảm bảo quyền lợi của người tham gia bảo hiểm. Năm 2025, Luật Kinh doanh bảo hiểm tiếp tục được hoàn thiện, tập trung vào những vấn đề thực sự cấp bách, nhằm cắt giảm điều kiện kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Thứ nhất, cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh và thủ tục hành chính về cấp giấy phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm; quy định rõ hơn các chức danh quản lý đã được Bộ Tài chính chấp thuận nguyên tắc khi nộp hồ sơ cấp phép thì không phải xin phê chuẩn lại trước khi chính thức hoạt động; lược bỏ một số điều kiện, tiêu chuẩn chung đối với người quản lý, người kiểm soát doanh nghiệp; lược bỏ một số điều kiện hoạt động đại lý bảo hiểm…

Thứ hai, về hoạt động thanh tra, kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực bảo hiểm, Luật bổ sung quyền hạn của Bộ Tài chính đối với những nội dung kiểm tra chưa được quy định trong Luật Thanh tra, bảo đảm không chồng chéo. Các quy định được thiết kế rõ ràng, minh bạch, thể hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý nhà nước trong giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Thứ ba, về mô hình vốn trên cơ sở rủi ro, Luật quy định áp dụng song song hai mô hình vốn trên cơ sở rủi ro và biên khả năng thanh toán đến hết năm 2030 để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị nguồn lực và nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin.

Biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp, với bão lũ liên tục diễn ra. Ngành bảo hiểm - với vai trò “tấm lá chắn rủi ro” - đã ứng phó ra sao với thực trạng này?

Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề từ biến đổi khí hậu, với nhiều loại hình thời tiết cực đoan như bão, lũ, lốc xoáy, hạn hán, xâm nhập mặn, triều cường… Các thảm họa thiên tai ngày càng gia tăng về cường độ cũng như tần suất xuất hiện. Những thảm họa này không chỉ gây thiệt hại về người và tài sản, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Những con số thống kê cho thấy, các cơn bão và mưa lũ gần đây đã gây thiệt hại hàng chục nghìn tỷ đồng.

Để gia tăng khả năng ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai của doanh nghiệp bảo hiểm, cơ quan quản lý nhà nước đã tăng cường công tác quản lý, giám sát và đồng hành cùng doanh nghiệp bảo hiểm. Ngay sau khi các cơn bão đổ bộ vào nước ta, Cục Quản lý và Giám sát bảo hiểm đã liên tục có văn bản đề nghị doanh nghiệp bảo hiểm chủ động phối hợp với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện tốt công tác ứng phó; trường hợp có thiệt hại phải kịp thời xác định (thiệt hại về người và tài sản của các tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm), thực hiện ngay việc tạm ứng bồi thường và trả tiền bồi thường kịp thời, đầy đủ cho bên mua bảo hiểm, người thụ hưởng theo thỏa thuận tại hợp đồng bảo hiểm và quy định pháp luật.

Đồng thời, cơ chế, chính sách liên quan ngày càng được hoàn thiện. Hiện Bộ Tài chính đang phối hợp với các bộ, ngành có liên quan nghiên cứu, xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 58/2018/NĐ-CP về bảo hiểm nông nghiệp theo hướng phân cấp cho ủy ban nhân dân cấp tỉnh lựa chọn đối tượng bảo hiểm, rủi ro được bảo hiểm, địa bàn thực hiện chính sách hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp.

Đối với việc mua bảo hiểm tài sản công cho rủi ro bão, lũ, lụt, Nghị định số 186/2025/NĐ-CP đã thực hiện phân cấp cho bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc mua bảo hiểm cho rủi ro bão, lũ, lụt đối với tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý.

Về phía các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ cũng đã cung cấp đa dạng các sản phẩm bảo hiểm. Trong đó, quan tâm triển khai một số sản phẩm bảo hiểm ứng dụng công nghệ mới như sản phẩm bảo hiểm theo chỉ số thời tiết, bảo hiểm lượng mưa... Đồng thời, các doanh nghiệp cũng tập trung nâng cao công tác đánh giá rủi ro, quản trị rủi ro, tái bảo hiểm để đảm bảo an toàn tài chính và biên khả năng thanh toán trong suốt quá trình hoạt động.

Để đáp ứng tốc độ tăng trưởng cao của nền kinh tế trong giai đoạn tới, ngành bảo hiểm sẽ có những giải pháp nào?

Để tiếp tục hỗ trợ thị trường bảo hiểm phát triển an toàn, bền vững, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu đa dạng của các tổ chức, cá nhân, bảo đảm an sinh xã hội cùng với các giải pháp, biện pháp đã triển khai, trong thời gian tới, cơ quan quản lý sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, tập trung vào một số giải pháp chính như sau:

Một là, tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh doanh bảo hiểm theo hướng rõ ràng, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp bảo hiểm và người mua bảo hiểm. Đồng thời, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý, giám sát của cơ quan quản lý.

Hiện nay, chuyển đổi số đã trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với mọi ngành kinh tế, trong đó có lĩnh vực bảo hiểm. Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó nhấn mạnh chuyển đổi số “là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”. Theo đó, Bộ Tài chính đã ban hành Chương trình hành động, thành lập Ban Chỉ đạo và đang quyết liệt triển khai nhiều giải pháp nhằm xây dựng nền tài chính số hiện đại, minh bạch, an toàn và hiệu quả, trong đó lĩnh vực bảo hiểm là một trong những trụ cột.

Một trong những giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam được nêu tại Chiến lược Phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam đến năm 2030 là tập trung “Thúc đẩy chuyển đổi số công tác quản lý và phát triển thị trường bảo hiểm, phát triển và sử dụng các nền tảng số để thúc đẩy phát triển và tối ưu hóa thị trường bảo hiểm. Ứng dụng các giải pháp công nghệ số, nền tảng số để giám sát, đo lường trực tuyến kết quả thực hiện các tiêu chí quản lý nhà nước trong lĩnh vực bảo hiểm đảm bảo minh bạch, chính xác, kịp thời”.

Hai là, Bộ Tài chính hướng tới quản lý, giám sát các doanh nghiệp bảo hiểm trên cơ sở rủi ro thông qua việc kiểm tra chỉ tiêu an toàn vốn, phân loại, đánh giá doanh nghiệp, quản trị rủi ro, cập nhật và hoàn thiện hệ thống giám sát và cảnh báo sớm... Yêu cầu các doanh nghiệp bảo hiểm tăng cường năng lực tài chính, quản lý rủi ro, quản trị doanh nghiệp, chất lượng dịch vụ khách hàng và công khai minh bạch.

Ba là, tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý, giám sát, kiểm tra và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm pháp luật để duy trì kỷ luật, kỷ cương của thị trường, tăng tính tuân thủ của các doanh nghiệp. Mặt khác, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan trong việc giám sát hoạt động các đại lý bảo hiểm, đặc biệt các đại lý bảo hiểm là các ngân hàng để đảm bảo kênh phân phối này phát triển lành mạnh, đúng hướng.

Bốn là, phát triển và đa dạng hóa sản phẩm bảo hiểm và kênh phân phối bảo hiểm: Khuyến khích doanh nghiệp bảo hiểm phát triển đa dạng các dòng sản phẩm mới, lấy khách hàng làm trọng tâm nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của các tổ chức, cá nhân trong nhiều hoạt động kinh tế và đời sống.

Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về bảo hiểm; phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và hội nhập; tăng cường vai trò của các tổ chức xã hội - nghề nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm.

Bảo hiểm đã và đang chứng tỏ vai trò góp phần ổn định kinh tế vĩ mô cũng như góp phần bổ trợ cho các chính sách an sinh xã hội. Thị trường bảo hiểm Việt Nam được đánh giá là còn nhiều dư địa phát triển do nhu cầu bảo vệ của người dân từ bảo hiểm còn rất lớn. Để phát triển thị trường bảo hiểm an toàn, lành mạnh và minh bạch, bên cạnh sự nỗ lực và các giải pháp của các cơ quan quản lý, sự phối hợp các bộ, ngành, rất cần sự chung tay của các doanh nghiệp bảo hiểm và toàn thể người dân, để bảo hiểm thực sự khẳng định vai trò của mình với nền kinh tế xã hội.