Trước bối cảnh khó khăn của nền kinh tế, tác động đến tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân, người lao động (NLĐ), cùng với đó là những thay đổi về cơ chế, chính sách (theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 và Quyết định số 353/2022/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ; tăng mức đóng BHXH tự nguyện từ 01/01/2022) đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN của ngành BHXH Việt Nam, trong đó có công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN.
Tính đến hết tháng 9/2023, toàn Ngành đã giải quyết cho 65.358 người hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng đối; 6.498.881 lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; hơn 127 triệu lượt KCB BHYT (tăng gần 20% so với cùng kỳ), tương ứng số chi KCB BHYT khoảng 90 nghìn tỷ đồng (tăng hơn 13.652 tỷ đồng tương ứng 15,6% so với cùng kỳ).
Ngành BHXH Việt Nam cũng thực hiện chi trả cho khoảng hơn 3,3 triệu người hưởng chế độ BHXH hằng tháng, hơn 4 triệu lượt người hưởng BHTN. Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt, ngành BHXH Việt Nam đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, khuyến khích người hưởng nhận các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp qua tài khoản cá nhân. Đến nay, đã có khoảng 62% số người hưởng qua phương thức này tại khu vực đô thị, tăng 1% so với năm 2022; vượt chỉ tiêu được giao tại Quyết định số 1813/QĐ-TTg.
Bên cạnh sự chủ động, quyết liệt triển khai trong toàn Ngành, BHXH Việt Nam còn tích cực phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; Bộ Y tế; Công an, Thuế, Kế hoạch và Đầu tư…) trong hoạt động thanh tra, kiểm tra (TTKT) để chủ động phát hiện, ngăn ngừa từ sớm, từ xa và xử lý kịp thời các hành vi chậm, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN; lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, quỹ BHYT.
 |
| Công tác chuyển đổi số của ngành BHXH Việt Nam tiếp tục có những bước tiến vững chắc, mang lại những thay đổi đột phá. |
Theo đó, việc khắc phục tình trạng chậm, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN đã cho thấy những hiệu quả tích cực. Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm 2023, số tiền chậm đóng của các đơn vị được TTKT đã nộp trong thời gian TTKT trực tiếp tăng 2,6% so với cùng kỳ năm 2022; đã truy đóng về quỹ BHXH, BHYT, BHTN đối với 1.095 đơn vị được TTCN đột xuất số tiền là 107 tỷ đồng/198 tỷ đồng số tiền chậm đóng; đã ban hành 260 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền phạt là 8,6 tỷ đồng và đã đôn đốc được 387 đơn vị đăng ký tham gia BHXH cho NLĐ.
Cùng với các giải pháp đồng bộ khác, công tác TTKT được triển khai hiệu quả đã góp phần tích cực vào kết quả thu hồi số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN của toàn Ngành. Trong những năm gần đây, tỷ lệ nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN luôn ở mức thấp và giảm đều qua các năm, cụ thể: năm 2021, tỷ lệ nợ là 3,1%; năm 2022 là 2,91%; năm 2023 dự kiến là 2,69%.
Qua công tác truyền thông, tuyên truyền, giải thích chế độ chính sách và thực hiện nhiều giải pháp khác, trong khoảng 4,9 triệu lượt người hưởng BHXH một lần giai đoạn 2016-2022 đã có khoảng 1,3 triệu người quay trở lại đóng BHXH, chiếm tỷ lệ gần 26,6% số người hưởng giai đoạn này.
Thực tế, nhiều NLĐ đến cơ quan BHXH làm thủ tục rút BHXH một lần nhưng được cán bộ tại bộ phận Một cửa tuyên truyền, giải thích thì đã từ bỏ ý định và bảo lưu thời gian đóng để khi có việc làm sẽ tiếp tục tham gia BHXH, BHYT, BHTN hoặc chủ động đóng BHXH tự nguyện nhằm cộng nối thời gian để được hưởng lương hưu khi về già.
Công tác chuyển đổi số, hiện Ngành đang quản lý hơn 91,74 triệu người tham gia, trong đó đã xác thực và đồng bộ với cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia về dân cư, đạt tỷ lệ 94%. BHXH Việt Nam cũng phối hợp với các Bộ, ngành triển khai 02 nhóm thủ tục hành chính liên thông (Đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú - cấp thẻ BHYT cho trẻ dưới 6 tuổi; Đăng ký khai tử - Xóa đăng ký thường trú - Hỗ trợ chi phí mai táng, Trợ cấp mai táng); hoàn thành cung cấp các dịch vụ công (DVC) trực tuyến “Giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp”, “Đăng ký tham gia đóng BHXH tự nguyện”, “Đăng ký đóng, cấp thẻ BHYT đối với người chỉ tham gia BHYT”; triển khai hiệu quả ứng dụng VssID… tạo nhiều thuận lợi cho người dân khi thực hiện các thủ tục về BHXH, BHYT, BHTN.
Mặt khác, Ngành đã phối hợp triển khai sử dụng thẻ Căn cước công dân (CCCD) và ứng dụng định danh điện tử quốc gia (VNEID) phục vụ người dân đi KCB BHYT đạt gần 100% cơ sở KCB; ứng dụng công nghệ sinh trắc tại cơ sở KCB… Đến nay, toàn bộ các cơ sở KCB BHYT trên toàn quốc đã triển khai KCB BHYT bằng CCCD gắn chip, với gần 50 triệu lượt tra cứu thông tin BHYT qua CCCD phục vụ làm thủ tục KCB BHYT. Qua đó, đã đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho người bệnh và cơ sở KCB BHYT.
Những kết quả đạt được trong triển khai công tác chuyển đổi số, thực hiện Đề án 06 đã mang lại những thay đổi mang tính “bước ngoặt” trong mọi hoạt động của Ngành, góp phần kiến tạo và xây dựng ngành BHXH Việt Nam số, theo đúng định hướng về Chính phủ số, đáp ứng yêu cầu đảm bảo an sinh xã hội quốc gia.
