Đề xuất đẩy nhanh tiến độ đầu tư sân bay Long Thành giai đoạn 2
Sáng 8/12, bước vào tuần làm việc cuối cùng của Kỳ họp thứ 10, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra việc điều chỉnh nội dung Nghị quyết số 94/2015/QH13 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, hiện nay chủ đầu tư các dự án thành phần đang khẩn trương triển khai thực hiện để hoàn thành, đưa vào khai thác đồng bộ Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 theo yêu cầu của Quốc hội (chậm nhất đến ngày 31/12/2026 hoàn thành và đưa vào khai thác).
Tại Tờ trình nói trên, Chính phủ đề xuất Quốc hội xem xét, điều chỉnh Nghị quyết số 94/2015/QH13 về việc “Cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi Giai đoạn 2 của Dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua”.
Trước đó, Luật Đầu tư công 2014 quy định, Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư dự án quan trọng quốc gia đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà không cần thông qua Quốc hội trước khi quyết định đầu tư.
Tuy nhiên, do Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành có quy mô rất lớn, tính chất phức tạp, lần đầu tiên thực hiện, chưa định hình được phương án đầu tư nên Quốc hội đã yêu cầu (tại Nghị quyết số 94/2015/QH13) “Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của Dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư".
Mặt khác, kết quả đầu tư Giai đoạn 1 với 4 dự án thành phần cho thấy, dự án đã lựa chọn các chủ đầu tư/nhà đầu tư khác nhau thực hiện cho phù hợp với tính chất của từng công trình, bảo đảm quốc phòng, an ninh và lợi ích của Nhà nước, lợi ích của Quốc gia; bảo đảm sự quản lý của Nhà nước theo quy định của pháp luật về hàng không dân dụng và sử dụng cho mục đích quân sự theo đúng yêu cầu tại khoản 3 Điều 1 Nghị quyết số 95/2019/QH14.
Ngoài ra, trong quá trình triển khai Giai đoạn 1 cũng đã có tiền lệ: Năm 2024, trên cơ sở kiến nghị của Chính phủ về việc điều chỉnh phân kỳ đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh thứ 2 của Dự án từ Giai đoạn 3 sang Giai đoạn 1, Quốc hội đã “cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh Giai đoạn 1 của Dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua” tại khoản 11 Nghị quyết số 174/2024/QH15 ngày 30/11/2024.
Dù Báo cáo nghiên cứu khả thi Giai đoạn 1 của Dự án đã dự kiến thời điểm nghiên cứu, đầu tư giai đoạn 2 (gồm đường cất hạ cánh thứ 3 và nhà ga hành khách thứ 2) là từ năm 2028-2032. Tuy nhiên, với kịch bản tăng trưởng GDP được đề ra từ năm 2026 đạt hai con số, sản lượng hành khách qua các cảng hàng không nói chung, đặc biệt là Cảng hàng không quốc tế Long Thành nói riêng sẽ tăng nhanh hơn dự báo trước đây. Vì vậy, Chính phủ kiến nghị cần tổ chức nghiên cứu đầu tư Giai đoạn 2 sớm hơn so với dự kiến.
Ngoài ra, việc nghiên cứu đầu tư ngay đường cất hạ cánh thứ 3 thuộc Giai đoạn 2 sẽ tận dụng được nhân công, máy móc thiết bị sẵn có của các nhà thầu đang thi công, qua đó tiết kiệm thời gian, chi phí, rút ngắn tiến độ và nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng; đồng thời góp phần giảm thiểu tác động tới hoạt động khai thác Cảng như bụi, tiếng ồn do hoạt động thi công Giai đoạn 2.
Theo chủ trương đầu tư và quy hoạch được duyệt, giai đoạn 2 của Dự án dự kiến đầu tư 1 đường cất hạ cánh, 1 nhà ga hành khách công suất 25 triệu hành khách/năm và các công trình đồng bộ đáp ứng nhu cầu khai thác.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, trên cơ sở cách thức tổ chức và hình thức đầu tư các Dự án thành phần của Giai đoạn 1, Chính phủ dự kiến sẽ giao ACV làm chủ đầu tư các công trình thiết yếu và các công trình khác của Giai đoạn 2 (đường cất hạ cánh thứ 3, hệ thống đường lăn, sân đỗ máy bay, nhà ga hành khách...), VATM làm chủ đầu tư các công trình bảo đảm hoạt động bay của Giai đoạn 2 (đài DVOR/DME, hệ thống radar giám sát, radar thời tiết...).
Theo đó, Chính phủ đề nghị Quốc hội điều chỉnh nội dung nói trên và đưa vào nội dung Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dự kiến thông qua ngày 11/12 tới.
Đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm về các nội dung đề xuất
Thẩm tra nội dung này, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng, kiến nghị trên của Chính phủ là có cơ sở và tán thành đưa nội dung này vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
 |
Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội |
Ủy ban Kinh tế cho rằng, Nghị quyết 94/2015/QH15 yêu cầu Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của Dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư”.
Tại thời điểm đó, việc Quốc hội quyết định như vậy là có cơ sở do Dự án có tổng vốn đầu tư rất lớn, thời gian thực hiện kéo dài trong nhiều năm với quy mô rất lớn, tính chất phức tạp, lần đầu tiên thực hiện, ảnh hưởng sâu sắc đến phát triển kinh tế - xã hội và chưa định hình được phương án đầu tư.
Đến nay, Dự án được triển khai đã cơ bản đáp ứng yêu cầu do Quốc hội đặt ra, đồng thời, trong quá trình triển khai Giai đoạn 1 của Dự án, trên cơ sở kiến nghị của Chính phủ về việc điều chỉnh phân kỳ đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh thứ 2 của Dự án từ Giai đoạn 3 sang Giai đoạn 1, Quốc hội đã “cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh Giai đoạn 1 của Dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua”.
Bên cạnh đó, việc nghiên cứu triển khai đầu tư Giai đoạn 2 của Dự án cũng đã được xác định tại Kết luận số 199-KL/TW ngày 10/10/2025 tại Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về kinh tế - xã hội năm 2025 - 2026 và Nghị quyết số 244/2025/QH15 ngày 13/11/2025 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, quy định trên là phù hợp với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Tuy vậy, một số ý kiến đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm về các nội dung đề xuất, bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng, hiệu quả đầu tư của Dự án.
Tại Nghị quyết số 94/2015/QH13 và khoản 11 Nghị quyết số 174/2024/QH15 ngày 30/11/2024, Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành tại tỉnh Đồng Nai với tổng mức đầu tư 336.630 tỷ đồng (tương đương 16,03 tỷ USD, áp dụng đơn giá của năm 2014) trên diện tích 5.000 ha, công suất dự kiến 100 triệu hành khách/năm và 05 triệu tấn hàng hóa/năm.
Dự kiến sân bay Long Thành đạt cấp 4F theo phân cấp của Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế (ICAO), là Cảng hàng không quốc tế quan trọng của quốc gia, hướng tới trở thành một trong những trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế của khu vực.
Dự án được sử dụng một phần vốn ngân sách nhà nước, vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước của ngành hàng không, vốn doanh nghiệp, vốn đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) và các loại vốn khác theo quy định của pháp luật.
Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành gồm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Đầu tư xây dựng 02 đường cất hạ cánh ở phía Bắc và 01 nhà ga hành khách cùng các hạng mục phụ trợ đồng bộ với công suất 25 triệu hành khách/năm, 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm; chậm nhất đến ngày 31 tháng 12 năm 2026 hoàn thành và đưa vào khai thác ;
- Giai đoạn 2: Tiếp tục đầu tư xây dựng thêm 01 đường cất hạ cánh cấu hình mở và 01 nhà ga hành khách để đạt công suất 50 triệu hành khách/năm, 1,5 triệu tấn hàng hóa/năm;
- Giai đoạn 3: Hoàn thành các hạng mục của Dự án để đạt công suất 100 triệu hành khách/năm và 05 triệu tấn hàng hóa/năm.
Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của Dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư.
