Khách hàng tiếp cận vốn tín dụng dễ dàng hơn
Ngay từ đầu năm nay, Ngân hàng Nhà nước đã giao chỉ tiêu tín dụng cả năm cho các ngân hàng, với mục tiêu tăng trưởng tín dụng đạt 16% trong năm nay. Trước đà khởi sắc của hoạt động tín dụng trong nửa đầu năm, khi tăng trưởng tín dụng toàn ngành đạt xấp xỉ 10%, thậm chí tại một số ngân hàng đã đạt mức tăng trưởng tín dụng 20%, cơ quan này đã chủ động nới room tín dụng cho các nhà băng (dựa trên một số điều kiện cụ thể, minh bạch).
Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức tín dụng triển khai đồng bộ các giải pháp để ổn định và phấn đấu giảm lãi suất tiền gửi, góp phần ổn định thị trường tiền tệ và tạo dư địa giảm lãi suất cho vay. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng yếu nhằm thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong bối cảnh nền kinh tế đang tiếp tục phục hồi và cần nguồn vốn rẻ để hỗ trợ tăng trưởng.
Bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Nghiên cứu, Công ty Chứng khoán MB (MBS) dự báo tăng trưởng tín dụng sẽ tăng tốc trong nửa cuối năm và kỳ vọng mức tăng trưởng tín dụng toàn ngành sẽ đạt mục tiêu 16% trong năm nay.
Tuy vậy, để tiếp tục hạ lãi suất cho vay là điều không dễ với hệ thống ngân hàng hiện nay, trong bối cảnh mặt bằng lãi suất ngân hàng đã về mức thấp kỷ lục trong vài thập kỷ qua và lãi suất huy động có kỳ hạn ngày càng cạnh tranh khốc liệt trong bối cảnh các ngân hàng cần thanh khoản để phục vụ mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao.
Nhiều nhà băng đang triển khai giải pháp thu hút tiền gửi không kỳ hạn (CASA). Chẳng hạn, LPBank triển khai sản phẩm Sinh lời Lộc Phát, với mức lợi suất từ 4,5 - 5,0%/năm; VIB có sản phẩm Siêu lợi suất; Techcombank triển khai sản phẩm Sinh lời tự động 2.0. Theo ông Lê Hoài Ân, chuyên gia đào tạo và tư vấn hoạt động ngân hàng, những sản phẩm này giúp gia tăng CASA, bởi khách hàng sẽ giữ tiền trong tài khoản thanh toán nhiều hơn, cung cấp cho ngân hàng một nguồn vốn chi phí thấp, từ đó tối ưu hóa lợi nhuận từ hoạt động cho vay và đầu tư.
Từ phía khách hàng của ngân hàng, ông Phan Thanh Tịnh, Giám đốc một công ty sản xuất bao bì tại Đồng Nai cho biết, trong 15 năm qua, chưa khi nào doanh nghiệp của ông lại tiếp cận nguồn vốn ngân hàng dễ dàng và hưởng lãi suất thấp như hiện tại.
“Khách hàng có lịch sử tín dụng lâu năm hay khách hàng mới được khách hàng cũ giới thiệu khi vay vốn tại Sacombank, Eximbank được áp dụng lãi suất vay chỉ 5,5%/năm. Hạn mức tín dụng thoải mái và được khuyến khích vay càng nhiều càng tốt”, ông Tịnh nói.
Rủi ro tích tụ
Dẫu vậy, ông Tịnh chia sẻ một thông tin đáng chú ý, có lãnh đạo doanh nghiệp vay vốn ngân hàng với lãi suất thấp rồi dành khoản ngân sách từ 40 - 50 tỷ đồng để “lướt sóng” cổ phiếu. Những cuộc cà phê buổi sáng của một số nhóm doanh nhân mà ông Tịnh quen biết không còn tập trung vào câu chuyện kinh doanh của doanh nghiệp, mà lại xoay quanh chuyện đầu tư cổ phiếu.
Nguồn vốn ngân hàng nếu không đi đúng hướng, chảy vào lĩnh vực đầu cơ (chứng khoán, bất động sản), thay vì tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên có nguy cơ tạo bong bóng giá chứng khoán, bất động sản là quan ngại của một số chuyên gia gần đây.
Ngoài ra, theo ông Lê Hoài Ân, khi room tín dụng được coi là chỉ tiêu chiến lược thì sự chú trọng của ngân hàng thường chuyển từ khâu thẩm định kỹ lưỡng sang mục tiêu giải ngân nhanh, đặc biệt vào những tháng cuối năm. Để hoàn thành hạn mức tín dụng, ngân hàng có thể nới lỏng một số điều kiện về an toàn trong cho vay, dẫn đến rủi ro tích tụ trong danh mục và gây áp lực gia tăng trích lập dự phòng nợ xấu ở giai đoạn sau.
Dự báo hầu hết các ngân hàng sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng trong năm 2025, bà Trần Khánh Hiền cho rằng, các ngân hàng có những đặc điểm sau nhiều khả năng sẽ ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ hơn trong nửa cuối năm 2025: Thứ nhất, tỷ trọng dư nợ cho vay tập trung nhiều vào các dự án đầu tư công và cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) - những lĩnh vực được hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ tích cực; thứ hai, duy trì NIM và chất lượng tài sản ổn định so với mặt bằng chung của ngành trong năm 2024 và quý I/2025, từ đó tạo dư địa để tiếp tục hạ lãi suất cho vay nhằm giữ sức cạnh tranh trên thị trường tín dụng; thứ ba, tăng trưởng huy động mạnh mẽ trong quý II/2025, giúp nâng cao khả năng mở rộng tín dụng mà vẫn đảm bảo hệ số thanh khoản an toàn.
Bên cạnh đó, bà Hiền cũng khuyến cáo, mặc dù tỷ lệ nợ nhóm 2 trong ngành ngân hàng đã được cải thiện đáng kể trong quý II/2025, tỷ lệ dự phòng bao nợ xấu (LLR) cũng biến động khi các ngân hàng giảm tốc trích lập dự phòng. Do đó, chuyên gia MBS quan ngại kết quả kinh doanh dự kiến kém tích cực hơn so với năm 2024 sẽ làm giảm đáng kể khả năng mở rộng dự phòng của các ngân hàng trong vài năm tới. Điều này đồng nghĩa với việc chất lượng tài sản khó có thể cải thiện rõ rệt vào cuối năm 2025. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh cho vay bán lẻ cũng tạo thêm áp lực lên nợ xấu của các ngân hàng niêm yết trong trung hạn.
“Dựa trên dự báo chất lượng tài sản không được cải thiện đáng kể và chính sách trích lập thận trọng, ước tính tỷ lệ bao phủ nợ xấu của các ngân hàng niêm yết sẽ chỉ tăng nhẹ vào cuối năm 2025”, bà Hiền nói.
Được biết, chi phí dự phòng của các ngân hàng niêm yết tăng nhẹ 1,3% so với cùng kỳ trong 6 tháng đầu năm 2025 nhờ mức giảm đáng kể 18,6% so với cùng kỳ từ nhóm ngân hàng có vốn Nhà nước chi phối, trong khi nhóm ngân hàng tư nhân ghi nhận mức tăng đáng kể 17,1% so với cùng kỳ. Chi phí tín dụng trong quý II/2025 cũng giảm xuống mức 1,61% so với mức 1,7% trong quý trước. Trích lập dự phòng tăng nhẹ trở lại trong quý II/2025 cùng với tỷ lệ nợ xấu giảm nhẹ nhưng phần sử dụng trích lập gia tăng khiến tỷ lệ bao phủ nợ xấu của các ngân hàng niêm yết duy trì ở mức 80,2%, mức thấp nhất kể từ đại dịch Covid-19.
Bà Hiền dự báo, trong nửa cuối năm 2025, tăng trưởng tín dụng sẽ được thúc đẩy bởi sự đóng góp lớn hơn từ mảng bán lẻ. Do đó, các ngân hàng có xu hướng tiếp tục duy trì tốc độ trích lập dự phòng tương đương năm trước để kiểm soát tỷ lệ nợ xấu theo kế hoạch.
Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho biết, tính đến ngày 20/8/2025, dư nợ tín dụng đạt 17.319.141 tỷ đồng, tăng 10,90% so với đầu năm (cùng kỳ năm trước tăng 6,28% so với đầu năm). Huy động vốn đạt 16.507.534 tỷ đồng, tăng 7,86% so với đầu năm (cùng kỳ năm trước tăng 2,67% so với đầu năm).
