Thích nghi với các thông tin bất định
“Tại thời điểm Covid-19, chúng ta đã từng không biết sẽ đi về đâu, không thể đoán định được cuộc sống tương lai, chứ đừng nói gì đến diễn biến của thị trường chứng khoán. Thế nhưng, chúng ta cũng đã vượt qua và những nhà đầu tư mạnh dạn ra quyết định ở thời điểm cả thị trường hoảng loạn đã gặt hái được thành quả”, anh Nguyễn Văn Dũng, một nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp chia sẻ.
Về yếu tố nhiều nhà đầu tư lo lắng nhất hiện nay là thuế đối ứng của Mỹ, anh Dũng cho rằng, ở thời điểm hiện tại chúng ta chưa biết sẽ như thế nào, chỉ biết rằng có thể những gì xấu nhất đã qua đi và việc phải thích ứng với những thay đổi mới là không có lựa chọn.
Nhà đầu tư này cho biết thêm, với lượng cổ phiếu chiếm khoảng 50 - 60% tài sản, anh đang phân bổ khoảng 2/3 số cổ phiếu này vào các nhóm ngành ít chịu tác động từ thuế và được hưởng lợi từ chính sách vĩ mô như ngân hàng, chứng khoán, xây dựng - hạ tầng (nhờ đẩy mạnh đầu tư công), nhưng một phần còn lại của danh mục (khoảng 20%), anh vẫn dành cho các nhóm cổ phiếu mang tính rủi ro cao hơn nhưng tiềm năng tăng giá lớn, như dệt may, thủy sản…, trong bối cảnh thương chiến đang có phần giảm nhiệt.
Trải qua những cú sốc của thị trường, các nhà đầu tư đều đã tích lũy cho mình kinh nghiệm, tự nhận thức rõ ràng hơn mức độ quan trọng của việc đa dạng hóa đầu tư và tuân thủ chiến thuật đầu tư.
Thị trường chứng khoán thường có phản ứng nhanh và mạnh trước những biến động của yếu tố vĩ mô và địa chính trị toàn cầu. Bất kỳ thay đổi nào cũng sẽ tác động đến triển vọng kinh tế trong nước, qua đó tác động trực tiếp tới từng ngành, từng doanh nghiệp và thị trường chứng khoán. Ngoài ra, các yếu tố khác như biến động tỷ giá, lãi suất và hiệu quả kinh doanh từ các doanh nghiệp cũng là những yếu tố đáng được lưu tâm của nhà đầu tư chứng khoán.
Không chỉ những nhà đầu tư “gạo cội”, theo thị trường từ những năm đầu như anh Dũng, mà chỉ cần tham gia thị trường 5 năm trở lại đây, các nhà đầu tư cũng đã chứng kiến ít nhất vài “cú sốc” trên thị trường như Covid-19, vụ Vạn Thịnh Phát, trái phiếu doanh nghiệp, hay gần nhất là thuế quan… Những nhà đầu tư này tự thân đều đã tích lũy kinh nghiệm, tự nhận thức rõ ràng hơn mức độ quan trọng của việc đa dạng hóa đầu tư và tuân thủ chiến thuật đầu tư.
Ông Lê Việt Hà, Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ An Bình chia sẻ, chứng khoán không đơn thuần chỉ có cổ phiếu, còn có phái sinh, có trái phiếu, có chứng chỉ quỹ, lợi nhuận và tương ứng với đó là rủi ro của mỗi loại khác nhau. Những nhà đầu tư chỉ tập trung đầu tư vào những tài sản có lợi nhuận kỳ vọng cao mà không có chiến lược phân bổ tài sản, phân bổ rủi ro phù hợp với kế hoạch tài chính và sức khỏe tài chính của mình, sẽ phải đối mặt với rất nhiều rủi ro, mất mát, đặc biệt trong giai đoạn mà cả kinh tế và chính trị quốc tế đều hàm chứa rất nhiều bất định như hiện nay. Do vậy, các nhà đầu tư cần thiết phải tìm hiểu, trải nghiệm và đa dạng danh mục đầu tư của mình với các sản phẩm tài chính khác nhau, mà không phải chỉ với các cổ phiếu khác nhau, phân bổ danh mục “công thủ vẹn toàn” để có thể ứng phó và thích ứng linh hoạt với mọi tình huống có thể xảy ra.
Tránh lặp lại sai lầm
Trong đầu tư chứng khoán, không có quy chuẩn về phương pháp đầu tư, cũng như danh mục nào là tuyệt đối. Bởi ở mỗi tình huống thị trường xảy ra đều có những cách phản ứng khác nhau. Phần lớn các nhà đầu tư thành công là do trải qua rất nhiều kinh nghiệm và tự rút ra phương pháp đầu tư phù hợp với chính mình.
Tuy nhiên, trên thực tế, không ít nhà đầu tư dù đã trải qua nhiều biến động của thị trường, nhưng có những sai lầm vẫn cứ lặp lại, trong đó hành động lặp lại nhiều lần đối với hầu hết nhà đầu tư trên thị trường là hoảng loạn bán tháo theo đám đông khi có thông tin xấu và tranh nhau mua khi xuất hiện những thông tin tích cực. Nguyên nhân của sai lầm này đó chính là thiếu tính kỷ luật và thiên về cảm xúc. Chính cảm xúc đã khiến nhà đầu tư đi tới các hành động gây rủi ro cho tài khoản của mình.
Một sai lầm nữa trong giao dịch mà nhà đầu tư cá nhân cũng hay mắc phải là phân bổ sai tỷ trọng tiền/cổ phiếu ở các giai đoạn khác nhau của thị trường. Ở vùng định giá cao, thanh khoản lớn, báo hiệu thị trường sắp đạt đỉnh thì các nhà đầu tư cá nhân có xu hướng nắm giữ cổ phiếu rất nhiều, thậm chí là 100% cổ phiếu, nên khi thị trường điều chỉnh, lực cầu thấp, không thể thoát hàng khiến thiệt hại rất lớn.
“Sai lầm thường mắc phải của nhà đầu tư là khi cổ phiếu đang ở vùng tích lũy siết biên độ, họ lại đầu tư với một số vốn tỷ trọng rất nhỏ, chán nản và không kiên nhẫn, nhưng khi bắt đầu cổ phiếu có dòng tiền và thông tin hỗ trợ thì lại hưng phấn mua đuổi, thậm chí margin trên những vùng rất cao, nên khi thị trường đảo chiều sẽ thiệt hại lớn”, anh Vũ Đức Duy, môi giới tại Công ty Chứng khoán DSC cho biết.
Tương tự, ông Tô Quốc Bảo, Giám đốc Chiến lược thị trường, Công ty Chứng khoán Dầu khí cho rằng, để thích ứng với bối cảnh mới, nhà đầu tư nên tái cấu trúc danh mục theo hướng phòng thủ có chọn lọc. Danh mục nên duy trì tỷ trọng tiền mặt hợp lý (tuỳ mức độ chấp nhận rủi ro), ưu tiên giải ngân các cổ phiếu có dòng tiền ổn định, nợ vay thấp hoặc có khả năng tăng trưởng bền vững, ít chịu ảnh hưởng từ chính sách thuế quan và hạ tỷ trọng đối với nhóm có thể chịu ảnh hưởng tiêu cực như xuất khẩu, cho đến khi có thêm thông tin mới.
Đối với các nhà đầu tư hiện tại còn đang nắm giữ cổ phiếu, nên ưu tiên duy trì vị thế đối với nhóm cổ phiếu trụ cột thu hút được dòng tiền tốt và có sự cải thiện tích cực về thanh khoản, có thể cân nhắc chốt lời từng phần khi chỉ số thị trường tiến sát lên những vùng kháng cự trên sau chuỗi tăng điểm kéo dài. Hiện tại, chỉ số VN-Index đã neo trên mốc 1.300 điểm hơn 4 tuần khiến cho rủi ro rung lắc đến từ áp lực chốt lời ngắn hạn ngày càng gia tăng, các nhà đầu tư nên canh những nhịp rung lắc điều chỉnh trong phiên để có thể tiến hành tái cơ cấu danh mục, trong đó nên tập trung vào nhóm cổ phiếu ít chịu ảnh hưởng bởi rủi ro thuế quan thương mại cũng như có dòng tiền ổn định và đã tích lũy được nền giá vững chắc.
“Bên cạnh đó, các yếu tố tích cực đến từ vĩ mô, cùng các chính sách phát triển hạ tầng, cơ hội nâng hạng thị trường…, khi đó thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ có cơ sở vững chắc hơn để kỳ vọng bước vào một chu kỳ tăng trưởng bền vững hơn”, ông Tô Quốc Bảo cho biết.
