Tại phiên họp thứ 31 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, đại biểu Quốc hội Lê Thị Song An (Đoàn đại biểu Long An) nêu câu hỏi, cử tri và nhân dân phản ánh, thời gian qua, việc mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của chủ xe cơ giới đối với người thứ ba còn mang tính hình thức. Nhiều trường hợp mua, bán bảo hiểm trên vỉa hè, lề đường, giấy chứng nhận bảo hiểm viết tay khó cất giữ, bảo quản. Khi xảy ra sự cố, công tác thanh quyết toán phức tạp, gây phiền hà cho người mua bảo hiểm… Vậy có thể thay đổi quy định hiện nay theo hướng tự nguyện, thay vì bắt buộc hay không? Có thể số hóa được loại bảo hiểm này không?
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, thời gian qua, tỷ lệ tai nạn liên quan tới xe máy rất cao, chiếm khoảng 63% trong các vụ tai nạn. Vì vậy, bảo hiểm xe máy là bảo hiểm bắt buộc vì quyền lợi người dân. Bên cạnh đó, mức phí người tham gia bảo hiểm bắt buộc xe máy phải đóng ở mức thấp, chỉ 55.000 đồng/năm, trong khi số tiền bảo hiểm được hưởng khi rủi ro xảy ra cao, tối đa 150 triệu đồng/người/vụ, tức là chính sách này quan tâm đến lực lượng yếu thế khi sử dụng xe máy.
Đối với việc bồi thường của loại hình bảo hiểm này, theo Bộ trưởng, khi chi trả, chỉ trường hợp có người tử vong mới cần hồ sơ công an, còn các trường hợp khác thì được đền bù thông qua các hồ sơ 2 bên thiết lập bằng điện tử…
Đối với công tác chuyển đổi số các quy trình để thuận tiện hơn cho người dân khi mua bảo hiểm bắt buộc này, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay, Bộ Tài chính đã chỉ đạo các doanh nghiệp bảo hiểm tập trung làm cơ sở dữ liệu, tiến hành số hóa, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, thiết lập và gửi hồ sơ qua điện tử…, phù hợp với xu thế trong tương lai.
“Cơ sở dữ liệu dân cư là một hệ thống dữ liệu khổng lồ chúng ta đã làm được thì những vấn đề như số hóa dữ liệu bảo hiểm xe máy cũng sẽ làm nhanh thôi”, người đứng đầu ngành tài chính nói.
Hiện nay, người dân có thể sử dụng bảo hiểm xe máy bản điện tử thay cho bản giấy. Việc mua mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe máy và đáp ứng các điều kiện sẽ được hệ thống nhận diện và còn được tự động giảm phí trên các kênh trực tuyến của một số hãng bảo hiểm. Trong khâu bồi thường, cũng đã có hãng bảo hiểm chấp nhận phương thức điền hồ sơ bồi thường trực tuyến. Quy trình bồi thường cũng đã được các hãng bảo hiểm đăng tải và hướng dẫn cụ thể trên website của mỗi hãng.
Theo thống kê của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, năm 2023, doanh thu bảo hiểm xe cơ giới đạt 17.754 tỷ đồng, giảm 1,9% so với cùng kỳ năm trước; bồi thường đạt 9.315 tỷ đồng, tỷ lệ bồi thường 52,5%. Trong đó, doanh thu bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự chủ xe cơ giới đạt 4.342 tỷ đồng, giảm 0,6%; bồi thường đạt 948 tỷ đồng, tỷ lệ bồi thường 21,8%. Doanh thu bảo hiểm xe cơ giới tự nguyện đạt 13.412 tỷ đồng, giảm 2,4%; bồi thường đạt 8.366 tỷ đồng, tỷ lệ bồi thường 62,4%.
Theo ước tính của các doanh nghiệp, doanh thu bảo hiểm xe máy tính trong tổng doanh thu bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của cả xe máy và ô tô chiếm khoảng 15%, còn tính trên tổng doanh thu bảo hiểm cơ giới nói chung chỉ chiếm 3-5%, cho thấy tỷ trọng còn rất khiêm tốn vì thực tế không phải người dân nào cũng mua bảo hiểm này, dù là loại hình bắt buộc.
Không gay gắt đề nghị bỏ bắt buộc mua bảo hiểm xe máy, nhưng có nhiều ý kiến cho rằng chính sách này cần được rà soát lại, bởi tất cả các chính sách đều cần phải xuất phát từ nhu cầu thực tế.
