Lãi suất tiết kiệm tăng trở lại khi tín dụng tăng dần.
Lãi suất tiết kiệm tăng từ 0,5-1,5%
Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối Kinh doanh Tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam cho rằng, mặt bằng lãi suất tiết kiệm đang ở mức thấp kỷ lục và có thể đã chạm đáy trong tổng thể đánh giá mức lợi tức kênh đầu tư ít rủi ro nhất này so với lạm phát, tỷ giá và nhu cầu vốn trong nền kinh tế.
Mặc dù hoạt động kinh tế đã có sự cải thiện trong quý I/2024, đặc biệt là sự phục hồi trong hoạt động ngoại thương, các yếu tố khác như sản xuất công nghiệp, tiêu dùng nội địa, bán lẻ, đơn hàng mới vẫn cần thêm số liệu rõ ràng trong thời gian tới để khẳng định xu hướng tăng trưởng vững chắc.
Từ đó hỗ trợ sự tự tin cho doanh nghiệp và nhà đầu tư mạnh dạn tiếp cận tín dụng, mở rộng đầu tư sản xuất, tiêu dùng. Nhìn vào các dữ liệu dài hơn trước dịch Covid-19 cũng cho thấy, tín dụng trong nước vẫn thường có xu hướng tăng rất chậm trong quý đầu năm, và chỉ bắt đầu hồi phục vào quý II hàng năm, sau đó tăng dần trong các quý còn lại của năm. Vì thế, lãnh đạo UOB cho rằng, lãi suất tiết kiệm sẽ có thể tăng lại 0,5 - 1% trên các kỳ hạn khác nhau từ nửa sau năm 2024.
Tuy nhiên, UOB cho rằng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phản ứng nhanh chóng vào đầu năm 2023 trước những thách thức và tình trạng suy thoái kinh tế với các đợt cắt giảm lãi suất liên tiếp. Lần giảm lãi suất chính sách cuối cùng diễn ra vào tháng 6/2023, khi lãi suất tái cấp vốn được cắt giảm tổng cộng 150 điểm cơ bản, xuống còn 4,50%.
Nhưng với tốc độ hoạt động kinh tế đang được cải thiện và triển vọng tăng trưởng tốt hơn vào năm 2024, khả năng cắt giảm lãi suất tiếp theo vẫn ở mức thấp, nhưng không nên loại trừ hoàn toàn. Tỷ lệ lạm phát tăng nhanh gần đây có thể khiến NHNN thận trọng hơn nữa trong bất kỳ thay đổi nào về lãi suất chính sách. Vì vậy, UOB cho rằng, NHNN sẽ duy trì lãi suất tái cấp vốn ở mức hiện tại là 4,50%.
Ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc chiến lược Dragon Capital dự báo, áp lực tỷ giá có thể khiến NHNN nâng lãi suất tiền gửi thêm 0,5-1,5% trong 3-6 tháng tới. Đây là yếu tố vĩ mô lớn nhất có thể tác động đến thị trường chứng khoán.
Theo ông Tuấn, bước sang quý II/2024, các yếu tố kinh tế vĩ mô trong nước đang có nhiều biến động gây ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán và nhiều kênh đầu tư khác. Tỷ giá tăng nóng khiến NHNN phải có nhiều động thái để đối phó thậm chí có thể cân nhắc nâng nhẹ lãi suất huy động, bên cạnh đó những bất ổn từ bối cảnh thế giới cũng như sức khoẻ của doanh nghiệp trong nước là những yếu tố mà nhà đầu tư cần quan tâm.
Yếu tố có thể gây rủi ro cho thị trường chứng khoán trong thời gian tới là sự gia tăng của tỷ giá. Các biến động về mặt ổn định vĩ mô, đặc biệt là tỷ giá và lãi suất và các động thái của NHNN sẽ là yếu tố cần phải theo dõi trong thời gian tới. Tính đến thời điểm hiện tại, tỷ giá VND mất giá gần 5%. Đây là yếu tố bất ổn khiến NHNN phải đối phó nhiều nhất trong quý I/2024.
Chính vì áp lực tỷ giá, NHNN phải phát hành tín phiếu gửi tín hiệu đến thị trường rằng chính sách tiền tệ không nới lỏng quá mạnh và sẽ thu hẹp lại. Sau khi phát hành 172.000 tỷ đồng tín phiếu, lãi suất OMO tăng từ 1% lên tới khoảng 4%. Ông Tuấn dự báo, mức lãi suất liên ngân hàng này sẽ duy trì trong một thời gian nữa cho đến khi nào lạm phát của Mỹ có tín hiệu giảm mạnh.
Đánh giá nguyên nhân của biến động tỷ giá, ông Tuấn cho rằng, tỷ giá tăng nóng chủ yếu do chênh lệch lãi suất VND - USD ở mức âm, bất ổn ở thị trường vàng và tiền mã hoá. USD mạnh lên khiến tỷ giá tăng cao, ngoài ra vàng thế giới tăng mạnh cũng phát sinh nhu cầu USD ở thị trường chợ đen để nhập khẩu vàng. Từ đó khiến USD khan hiếm và đẩy tỷ giá USD/VND càng tăng cao.
Giám đốc chiến lược Dragon Capital dự báo, lãi suất tiền gửi trong nước sắp tới có thể tăng 0,5-1,5% trong 3-6 tháng tới, nhằm tìm điểm cân bằng giữa tỷ giá và lãi suất. Tuy nhiên, theo ông Tuấn, chính sách tiền tệ vẫn nới lỏng, còn lãi suất chỉ thay đổi từ mức “cực kỳ thấp” hiện nay và duy trì ở mức “thấp”.
Đối với bối cảnh kinh tế thế giới, chuyên gia từ Dragon Capital nhấn mạnh nhà đầu tư cần quan tâm đến các vấn đề về lạm phát và chính sách tiền tệ giữa các nước lớn. Lạm phát có thể sẽ khó trở lại vùng 2% và nhiều khả năng sẽ duy trì ở mức 3,3-4%. Trong khi châu Âu có thể sẽ cắt lãi suất sớm và mạnh hơn thì Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ngày càng thận trọng hơn trong khả năng cũng như số lần cắt lãi suất trong năm 2024. Nhiều dự báo cho rằng, Fed có thể chỉ giảm lãi suất tối đa hai lần trong năm 2024.
Còn TS. Trương Văn Phước, nguyên quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng, trong điều kiện Việt Nam, giữ cho tỷ giá ổn định trong khoảng 3-4% là trong tầm tay của NHNN. Tuyệt nhiên không để cho mặt bằng lãi suất Việt Nam tăng cao để bù đắp cho việc biến động của tỷ giá hối đoái, đó là sự đánh đổi đắt giá nhất.
Về tỷ giá, theo TS. Phước, NHNN cần có tiếng nói để trấn an thị trường lúc này. Một quý vừa qua mà để đồng bản tệ mất giá 2-3% thì NHNN phải có tiếng nói. Vì tỷ giá tăng ảnh hưởng đến rất nhiều vấn đề, trong đó có niềm tin của nhà đầu tư vào Việt Nam.
TS. Phước cho rằng, chúng ta ám ảnh Fed, nhưng Fed chỉ tác động phần nào đó đối với nền kinh tế Việt Nam. Quý III/2024, USD sẽ quay đầu giảm khi Fed cắt giảm lãi suất, tỷ giá cũng sẽ hạ nhiệt.
Ngân hàng bắt đầu tái tăng lãi suất tiền gửi
Thực tế cho thấy, lãi suất tiền gửi tiết kiệm tại các ngân hàng tái tăng trong thời gian gần đây.
Ngày 19/4, lãi suất tiết kiệm tại VPBank điều chỉnh tăng lãi suất tiết kiệm tại kỳ hạn 1-5 tháng đối với khoản tiền gửi dưới 10 tỷ đồng, mức tăng 0,2-0,3%. Cụ thể, lãi suất tiết kiệm ở kỳ hạn 1 tháng hiện niêm yết ở 2,7%/năm. Lãi suất tiết kiệm ở kỳ hạn 2-5 tháng là 3%/năm... Trước đó, ngày 10/4, VPBank cũng đồng loạt tăng lãi suất tiết kiệm tại tất cả các kỳ hạn vào ngày 10/4 thêm 0,3% lãi suất huy động các kỳ hạn từ 12-36 tháng.
Cùng ngày 19/4, GPBank chính thức tăng lãi suất tiết kiệm tại tất cả các kỳ hạn, mức tăng 0,2% so với cũ. Cụ thể, lãi suất tiết kiệm tại kỳ hạn 1 tháng là 2,5%/năm, kỳ hạn 2 tháng 3%/năm, kỳ hạn 3 tháng 3,02%/năm, kỳ hạn 4 tháng 3,04%/năm, kỳ hạn 5 tháng 3,05%/năm. Ở kỳ hạn 6 tháng, ngân hàng này niêm yết lãi suất ở mức 4,15%/năm, kỳ hạn 7 tháng là 4,25%/năm, kỳ hạn 8 tháng là 4,3%/năm, kỳ hạn 9 tháng là 4,4%/năm, kỳ hạn 12 tháng là 4,85%/năm. Ở kỳ hạn 13-26 tháng, GPBank trả lãi 4,95%/năm.
BacA Bank cũng điều chỉnh tăng lãi suất tiết kiệm tại tất cả các kỳ hạn từ ngày 17/4 từ 0,15-0,4%. Theo biểu lãi suất tiết kiệm mới nhất, áp dụng cho hình thức lĩnh lãi cuối kỳ và khoản tiền gửi dưới 1 tỷ đồng, lãi suất tiết kiệm tại kỳ hạn 1-11 tháng và 15-18 tháng tăng 0,15 điểm. Lãi suất tiết kiệm 1-2 tháng ở mức 2,95%/năm. Lãi suất kỳ hạn 3, 4, 5 tháng lần lượt niêm yết ở mức 3,15%/năm, 3,35% và 3,55%/năm. Lãi suất tiết kiệm ở kỳ hạn 6-8 tháng tăng lên 4,35%/năm, tại kỳ hạn 9-11 tháng tăng lên 4,45%/năm.
Trong khi đó, lãi suất tiết kiệm tại kỳ hạn 15, 18 tháng tăng 0,15 điểm phần trăm, hiện niêm yết ở mức 5,05% và 5,25%/năm. Đối với kỳ hạn 12-13 tháng, lãi suất tiết kiệm tăng 0,25% với lần điều chỉnh lần trước, hiện ở mức 4,85%/năm. Lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 24-36 tháng được điều chỉnh tăng mạnh 0,4%, giữ ở mức 5,5%/năm-mức lãi suất cao nhất đối với tài khoản tiết kiệm dưới 1 tỷ đồng.
Từ đầu tháng 4 tới nay, đã có ít nhất 7 ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất huy động ở một số kỳ hạn khác nhau. Cụ thể, theo biểu lãi suất trực tuyến vừa công bố, ngân hàng VIB đã nâng lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1 tháng thêm 0,1%, lên 2,5%/năm. Lãi suất tại các kỳ hạn khác được giữ nguyên. Kienlongbank cũng nâng lãi suất các kỳ hạn từ 6 tháng trở lên thêm 0,2%. Lãi suất 6 tháng hiện đang ở mức 4,2%/năm, lãi suất 12 tháng lên 4,8%/năm còn lãi suất 24 tháng và 36 tháng đạt 5,3%/năm. Eximbank điều chỉnh lãi suất ở hai kỳ hạn là 1 tháng và 6 tháng. Lãi suất 1 tháng được giảm 0,1% xuống 2,9%/năm còn lãi suất 6 tháng tăng 0,2% lên 4%/năm.
MSB đang áp dụng lãi suất thấp nhất cũng đã có động thái điều chỉnh. Cụ thể, lãi suất kỳ hạn từ 6 tháng trở lên đã được tăng 0,2%, lên mức cao nhất là 4,2%/năm (kỳ hạn 12 tháng trở lên). HDBank cũng có động thái tăng lãi suất thêm 0,2% đối với kỳ hạn 12 tháng, lên mức 4,9%/năm. NCB lại tăng lãi suất huy động 0,1 - 0,2% với hai kỳ hạn không phổ biến là 4 và 5 tháng lên mức 3,5%/năm và 3,6%/năm, lãi suất 9 tháng và 11 tháng tăng 0,15 và 0,2%. Tuy nhiên, lãi suất kỳ hạn 1 tháng, 6 tháng lại được điều chỉnh giảm 0,1 %, lãi suất 7 tháng giảm 0,05%.
Ông Trịnh Bằng Vũ, Trưởng khối Cho vay bán lẻ (Ngân hàng Shinhan Việt Nam) cũng đưa ra nhận định, những diễn biến gần đây, lãi suất tiền gửi bắt đầu được điều chỉnh tăng nhẹ trở lại ở một số ngân hàng thương mại, do thanh khoản của hệ thống bắt đầu có tín hiệu cạn. Tuy nhiên, bằng việc cung cấp thanh khoản cho hệ thống qua các phiên giao dịch gần đây, NHNN có thể vẫn muốn duy trì mặt bằng lãi suất huy động của toàn hệ thống ở mức như hiện tại, tạo đà thúc đẩy tăng trưởng tín dụng toàn hàng cũng như duy trì hỗ trợ dòng vốn cho sản xuất, kinh doanh.
Còn về phía lãi suất cho vay, theo ông Vũ, thời gian tới cũng sẽ chưa có sự thay đổi đáng kể bởi với việc điều chỉnh giảm biên độ lợi nhuận trên từng khoản vay, các ngân hàng thương mại cũng sẽ giữ cho tổng dư nợ tín dụng tăng trưởng nhanh nhất có thể nếu vẫn muốn đạt được chỉ tiêu lợi nhuận chung cuối năm. Vì vậy, mặt bằng lãi suất cho vay sẽ được duy trì ở mức thấp như hiện tại, cho tới khi chỉ tiêu tăng trưởng đạt được những kết quả như mong đợi.
Các nhận định đưa ra, mặt bằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm sẽ tăng trở lại kể từ quý II/2024 khi nhu cầu tín dụng cải thiện dần. Phó thống đốc Đào Minh Tú cho biết, tín dụng trong tháng 3/2024 đã tăng tích cực trở lại sau khi giảm trong 2 tháng đầu năm do yếu tố mùa vụ. Đến ngày 29/3, tín dụng nền kinh tế tăng 1,34% so với cuối năm 2023.
Trước đó, NHNN cũng cho hay, tính đến ngày 25/3, tín dụng nền kinh tế đạt khoảng 13,6 triệu tỷ đồng, tăng 0,26% so với cuối năm 2023, trong đó riêng tháng 3 tăng 0,98%. Như vậy, tín dụng đã đảo chiều trong tháng 3/2024. Trong khi, theo NHNN, tín dụng của nền kinh tế 2 tháng đầu năm giảm 0,72% so với cuối năm 2023 (trong đó tháng 1 giảm 0,6%, tháng 2 giảm 0,05%).
Theo báo cáo lãi suất của các ngân hàng thương mại, đến ngày 31/3/2024, lãi suất tiền gửi bình quân của các giao dịch phát sinh mới ở mức 3,02%/năm, giảm 0,5% so với cuối năm 2023 và lãi suất cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới ở mức 6,5%/năm, giảm 0,6%/năm so với cuối năm 2023.
Năm 2024, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 15%, ước tính khoảng 2 triệu tỷ đồng sẽ được đưa vào nền kinh tế. Các ngân hàng có điều kiện để đẩy mạnh cho vay thay vì hạn chế room như các năm trước, nên đang từng bước kích cầu vốn thông qua chương trình lãi suất ưu đãi cho cả khách hàng doanh nghiệp, cá nhân và kỳ vọng lực cầu vốn sẽ tăng trở lại.
