Giai đoạn cuối năm và đầu năm mới, thị trường chứng khoán toàn cầu thường có hiện tượng “Hiệu ứng tháng Giêng” (January Effect).
Cụ thể, các nhà quản lý quỹ thường có xu hướng bán cổ phiếu đang lỗ vào giai đoạn cuối năm để làm giảm lợi nhuận, từ đó giảm thuế phải nộp, sau đó mua lại vào đầu năm.
Việc các quỹ dùng khoản tiền bán cuối năm đẩy mạnh mua cổ phiếu đầu năm sẽ giúp thị trường được bổ sung dòng tiền, giao dịch sôi động hơn, đẩy giá chứng khoán tăng, từ đó các quỹ có bản báo cáo quý đầu năm tích cực. Việc huy động vốn mới nhờ đó cũng thuận lợi hơn.
Bên cạnh đó, tháng Giêng cũng là thời điểm nhiều nhà đầu tư có các khoản thưởng và có xu hướng dùng tiền để tăng đầu tư. Kết hợp các yếu tố này, hiệu ứng tháng Giêng thường xuyên lặp lại.
Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, quan sát giai đoạn 2012 - 2019, có 6 lần hiệu suất thị trường dương trong tháng 1, chiếm 75% tổng các năm quan sát, trong đó có 2 năm giảm điểm, chiếm 25%. Trong đó, cuối năm 2019 và đầu năm 2020, thị trường giảm điểm chủ yếu do đại dịch Covid-19, một hiện tượng “thiên nga đen” mà giới đầu tư không lường trước được.
Xét về động thái của các quỹ đầu tư, trong năm 2020, trên toàn cầu, quỹ đầu tư rút ròng cổ phiếu và chạy vào các quỹ đầu tư trái phiếu. Dòng tiền đầu tư vào cổ phiếu tại các quỹ tương hỗ và ETF 10 tháng đầu năm 2020 bị rút ra lên tới 404,484 tỷ USD, cao hơn 103% so với con số của năm 2019.
 |
Dòng tiền chỉ có dấu hiệu bị rút chậm lại từ tháng 11/2020 khi có thông tin vắc-xin ngừa Covid-19 bắt đầu được sử dụng, cũng như kỳ vọng kinh tế sẽ sớm bước vào chu kỳ mở rộng mới.
Ở thị trường trong nước, khối ngoại duy trì đà bán ròng trên cả ba sàn và chưa có hiệu tượng mua trở lại. Theo thống kê của HOSE, kể từ 1/1/2020 đến ngày 15/12/2020, khối ngoại đã bán ròng 1.280,8 triệu cổ phiếu trên sàn HOSE, tương ứng rút ròng 13.578 tỷ đồng.
Có thể thấy, khi những nhà đầu tư trên toàn cầu rút vốn khỏi các quỹ đầu tư vào thị trường cổ phiếu đã ảnh hưởng tới các thị trường cận biên, mới nổi.
Bước sang năm 2021, với mặt bằng lãi suất thấp trên toàn cầu, đây là cơ hội và cơ sở để các quỹ có thể đẩy mạnh huy động vốn từ nhà đầu tư nhờ vào hiệu ứng có vắc-xin, đại dịch sẽ sớm được khống chế và nền kinh tế sẽ bước vào chu kỳ tăng trưởng mới.
Tuy nhiên, đó chỉ là kỳ vọng của giới đầu tư hỗ trợ cho việc huy động vốn, cũng như tăng thêm sức hút cho thị trường chứng khoán. Còn xét về mặt trung hạn thì với mức định giá như hiện tại, các cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam cũng không quá rẻ.
Theo số liệu của Bloomberg ngày 15/12, chỉ số P/E của VN-Index đang giao dịch vùng 16,94 lần, trong khi chỉ số VN-Index đang giao dịch ở 1.055,27 điểm, gần với mức đỉnh tháng 4/2018 là 1.199,96 điểm. Các cổ phiếu trụ và vốn hoá lớn có dấu hiệu giao dịch vùng đỉnh nhiều năm.
