Các ngân hàng ngày càng mở rộng hệ sinh thái, thành lập nhiều công ty con hoạt động trong các lĩnh vực.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đang dự thảo Thông tư quy định trình tự, thủ tục nhận diện, đánh giá, phòng ngừa và hạn chế rủi ro có tính hệ thống trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, tài chính.
Tại Điều 9 dự thảo Thông tư quy định các nội dung nhận diện, đánh giá rủi ro có tính hệ thống trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, tài chính. Theo đó, công tác này được thực hiện thông qua việc phân tích một, một số hoặc tất cả các nội dung sau:
Thứ nhất, các rủi ro có tính hệ thống tiềm ẩn bắt nguồn từ các khu vực kinh tế vĩ mô và tài chính trong nước và quốc tế, bao gồm: khu vực kinh tế thực, khu vực tiền tệ - tín dụng, khu vực đối ngoại và khu vực tài khóa.
Thứ hai, nhận diện và đánh giá rủi ro có tính hệ thống trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, tài chính theo mục tiêu an toàn vĩ mô như: tăng trưởng tín dụng và đòn bẩy quá mức, tín dụng tập trung, rủi ro thanh khoản và sự thiếu lành mạnh của hệ thống tài chính - ngân hàng.
Thứ ba, phân tích, nhận diện nguy cơ của rủi ro lan truyền trong hệ thống tài chính bắt nguồn từ mối liên kết tài chính trong nội tại hệ thống ngân hàng và mối liên kết giữa lĩnh vực ngân hàng và các lĩnh vực khác như: giữa các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; mối liên kết với các tổ chức chứng khoán, bảo hiểm, quỹ đầu tư; giữa ngân hàng với khu vực kinh tế thực (doanh nghiệp, hộ gia đình); cũng như giữa ngân hàng và các thị trường tài sản, đặc biệt là thị trường bất động sản.
Thứ tư, xây dựng các kịch bản phân tích và dự báo ảnh hưởng của những thay đổi chính sách hoặc những cú sốc kinh tế, tài chính trong nước và quốc tế đối với lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, tài chính trong nước.
Thứ năm, việc kiểm tra sức chịu đựng được thực hiện định kỳ bán niên, hằng năm hoặc theo yêu cầu của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
Lý giải cho các nội dung đề ra, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, do đặc điểm tình hình thực tiễn của hệ thống tiền tệ, ngân hàng, tài chính của Việt Nam là ngành ngân hàng vẫn đang phải đảm nhận vai trò chủ đạo trong hỗ trợ vốn cho phát triển kinh tế, việc nhận diện, đánh giá, phòng ngừa và hạn chế rủi ro có tính hệ thống trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, tài chính là hết sức cần thiết.
Bên cạnh đó, hiện nay, các TCTD có xu hướng mở rộng phạm vi hoạt động, đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ thông qua việc thành lập các công ty con hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm, cho thuê tài chính, chứng khoán, tư vấn đầu tư, thành lập các quỹ đầu tư,… Điều này làm gia tăng tính liên thông và mức độ rủi ro lan truyền trong hệ thống ngân hàng, tài chính, đặc biệt là khả năng lây lan rủi ro từ các công ty con sang công ty mẹ (là các TCTD) nếu không được theo dõi, nhận diện đầy đủ.
Đặc biệt, mối liên kết chặt chẽ, thiếu minh bạch giữa công ty mẹ và công ty con cũng là điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các hành vi gian lận tài chính và nếu không được theo dõi chặt chẽ hay nhận diện bởi cơ quan quản lý, sẽ tiềm ẩn nguy cơ đổ vỡ hệ thống tài chính, gây ảnh hưởng nghiêm trọng, lâu dài tới sức khỏe nền kinh tế.
