Ngã rẽ cho việc xử lý tàu bay bị bỏ rơi tại sân bay Nội Bài

Tàu bay Boeing 727-200 của Hãng Royal Khmer Airlines (Campuchia) bỏ tại sân bay Nội Bài đã 18 năm

Sự việc hy hữu

Việc xử lý tàu bay B727-200 bị bỏ rơi tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài cách đây 18 năm đã có ngã rẽ nếu chiểu theo đề xuất mới nhất của Bộ Xây dựng.

Theo đó, tại Công văn số 7765/BXD-KHTC gửi Phó thủ tướng Trần Hồng Hà vào cuối tuần trước, Bộ Xây dựng xin thay đổi phương án xử lý tàu bay B727-200 từ “bán đấu giá tài sản” thành “giao cho Học viện Hàng không Việt Nam sử dụng tàu bay làm mô hình, giáo cụ thực hành, thực tập trong cơ sở đào tạo chuyên ngành hàng không” theo quy định tại khoản 2, Điều 109, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Tàu bay B727-200 vốn thuộc Hãng hàng không Royal Khmer Airlines (RKA) mang quốc tịch Campuchia, với số hiệu đăng ký XU-RKJ (sản xuất năm 1975), đỗ tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài từ ngày 1/5/2007.

Ngày 2/6/2015, Tổ đánh giá tình trạng kỹ thuật tàu bay B727-200 của Cục Hàng không Việt Nam đã xác định tình trạng kỹ thuật của tàu bay bị xuống cấp trầm trọng, không thể phục hồi và không đáp ứng các tiêu chuẩn đủ điều kiện bay theo quy định của Việt Nam và quốc tế.

Đến nay, tài sản này đã cũ kỹ, han gỉ, có dấu hiệu mục nát do không được bảo dưỡng, sửa chữa; các cơ quan, đơn vị phải bố trí 1 vị trí đỗ trong sân bay để trông coi, bảo quản, đã gây khó khăn, cản trở cho các tàu bay khác trong quá trình vận hành của Cảng hàng không quốc tế Nội Bài.

Đến giữa tháng 12/2014, Cục Hàng không Việt Nam đã ra Thông báo số 5077/TB-CHK, xác định tàu bay bị bỏ rơi nêu trên và sẽ xử lý theo quy định pháp luật Việt Nam.

Trên cơ sở đề xuất của Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT, nay là Bộ Xây dựng), ngày 6/12/2016, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số 10527/VPCP-KTTH về xác lập quyền sở hữu nhà nước và phương án xử lý đối với tàu bay bị bỏ rơi tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài.

Theo đó, lãnh đạo Chính phủ đồng ý xác lập quyền sở hữu nhà nước và phương án xử lý tài sản đối với tàu bay B727-200; giao Bộ Tài chính ban hành Quyết định xác lập sở hữu nhà nước theo quy định hiện hành; giao Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện việc bán đấu giá tài sản theo đúng quy định của pháp luật về bán đấu giá tài sản.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã có quyết định xác lập quyền sở hữu của Nhà nước về tài sản; Bộ GTVT đã chủ trì, chỉ đạo Cục Hàng không Việt Nam và cơ quan liên quan thực hiện việc bán đấu giá tài sản theo đúng quy định của pháp luật về bán đấu giá tài sản.

Cục Hàng không Việt Nam đã tổ chức đấu thầu rộng rãi, lựa chọn đơn vị trúng thầu để thực hiện thẩm định giá tài sản là Công ty TNHH Thẩm định giá VNG Việt Nam.

Ngày 31/5/2018, đơn vị thẩm định giá đã cung cấp cho Cục Hàng không Việt Nam chứng thư thẩm định giá, trong đó xác định giá trị của tài sản, tức tàu bay B727-200 bị bỏ tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài là 1,762 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Cục Hàng không Việt Nam cho rằng, việc thẩm định giá có hạn chế do không có hồ sơ pháp lý, hồ sơ kỹ thuật của tàu bay B727-200 bị bỏ rơi; tài sản thẩm định giá là tài sản đặc thù chưa có tiền lệ giao dịch tại Việt Nam và trên thế giới; mức thẩm định giá của thư thẩm định giá của VNG Việt Nam là quá thấp.

Mức thẩm định giá thậm chí còn không đủ thanh toán chi phí lưu đậu của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) và các chi phí thẩm định giá, chi phí bán đấu giá liên quan.

Sau hơn 3 năm tổ chức đấu giá tài sản bất thành, đến tháng 6/2021, Cục Hàng không Việt Nam đề xuất Bộ GTVT phương án không thực hiện việc bán đấu giá tàu bay B727-200 bị bỏ rơi để không ảnh hưởng đến nguồn chi ngân sách do phải hỗ trợ tài chính việc bán đấu giá tài sản xác lập sở hữu toàn dân.

Cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành hàng không kiến nghị giao tàu bay B727-200 cho ACV làm mô hình giả định phục vụ huấn luyện, diễn tập phòng chống khủng bố, khẩn nguy cứu hộ, cứu nạn hàng không.

Do đây là vấn đề chưa từng có tiền lệ, nên Bộ GTVT đã phải phát Công văn số 37/BGTVT-PC ngày 14/1/2019, đề nghị Bộ Tài chính có hướng dẫn xử lý tài sản là tàu bay B727-200 đã được xác lập sở hữu toàn dân.

Tại Công văn số 3073/BTC-QLCS ngày 18/3/2019, Bộ Tài chính đề nghị Bộ GTVT thực hiện đúng chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ tại Công văn số 10527.

“Trường hợp cần thiết, đề nghị Bộ GTVT giải trình cụ thể lý do cần phải thay đổi phương án xử lý tàu bay B727-200 hiệu quả hơn và phù hợp với đặc thù của tài sản, báo cáo Thủ tướng xem xét quyết định xử lý theo hình thức quy định tại điểm c, khoản 2, Điều 18, Nghị định số 29/2018/NĐ-CP ngày 5/3/2018 của Chính phủ về quy định trình tự, thủ tục xác lập quyền sở hữu toàn dân về tài sản và xử lý đối với tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân”, Công văn số 3073 của Bộ Tài chính nêu rõ.

Phương án tối ưu

Theo ông Lê Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, thực hiện hướng dẫn của Bộ Tài chính, trong hơn 6 năm qua, Cục Hàng không Việt Nam đã khảo sát, xây dựng 3 phương án xử lý tàu bay B727-200 hiệu quả, phù hợp hơn với đặc thù của tài sản.

Trong đó, phương án 1 là chuyển giao, điều chuyển cho các đơn vị an ninh, quốc phòng; phương án 2 là chuyển giao cho ACV; phương án 3 là giao cho Học viện Hàng không Việt Nam sử dụng tàu bay làm mô hình, giáo cụ thực hành, thực tập trong cơ sở đào tạo chuyên ngành hàng không.

Tuy nhiên, sau khi tiến hành làm việc chính thức, cả Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh cảnh sát cơ động (Bộ Công an) - những đơn vị từng bày tỏ sự quan tâm, đều chính thức có văn bản trả lời Cục Hàng không Việt Nam là không còn nhu cầu tiếp nhận tàu bay đã từng đề nghị trước đây.

Trong khi đó, mặc dù ACV có nhu cầu về mô hình giả định phục vụ huấn luyện, diễn tập phòng chống khủng bố, khẩn nguy cứu hộ, cứu nạn hàng không, nhưng đơn vị này lại là doanh nghiệp cổ phần. Trong khi thực tế cũng chưa có trường hợp tài sản được xác lập quyền sở hữu nhà nước nào mà sau đó lại đem cho đối tượng khác (ngoài nhà nước).

“Do đó, việc giao cho Học viện Hàng không Việt Nam sử dụng tàu bay B727-200 làm mô hình, giáo cụ thực hành, thực tập trong cơ sở đào tạo chuyên ngành hàng không là phương án tối ưu”, lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết.

Theo đánh giá của Cục Hàng không Việt Nam, phương án 3 phù hợp quy định tại khoản 2, Điều 109, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công về hình thức xử lý tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân, cụ thể: “Giao hoặc điều chuyển cho cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng đối với tài sản được sử dụng làm trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp; phương tiện vận tải, máy móc, thiết bị”; đồng thời phù hợp với ý kiến của Bộ Tài chính.

Phương án này cũng phù hợp thực tiễn chức năng, nhiệm vụ và yêu cầu quản lý, sử dụng của Học viện Hàng không Việt Nam về việc được tiếp nhận, quản lý, sử dụng đối với tàu bay B727-200 để phục vụ công tác đào tạo các ngành kỹ thuật hàng không (phù hợp với đặc thù của tài sản là tàu bay).

Học viện Hàng không Việt Nam đã có văn bản xin tiếp nhận và có phương án tiếp nhận, quản lý, sử dụng; có nguồn tài chính đảm bảo và cam kết tiếp nhận, quản lý, sử dụng tài sản công đúng quy định pháp luật (không sử dụng ngân sách nhà nước cấp).

Theo đó, tàu bay B727-200 sẽ được Học viện sử dụng làm giáo cụ để phục vụ đào tạo các ngành kỹ thuật hàng không, phục vụ chuyến bay; các ngành và các môn học như: bảo dưỡng tàu bay, điện - điện tử tàu bay, tiếp viên hàng không, an ninh hàng không, kiểm soát viên không lưu, kiến thức cơ bản hàng không...

Trong đó, chủ yếu sử dụng tàu bay này làm giáo cụ cho chương trình đào tạo tại Học viện, giúp sinh viên tìm hiểu về cấu trúc máy bay, được thực hành kiểm tra lục soát tàu bay, thực hành bảo vệ tàu bay, thực hành kiểm tra an ninh tàu bay, thực hành kiểm tra giám sát an ninh hàng không, thực hành các tình huống khẩn nguy đối phó các sự cố xảy ra trên tàu bay… theo quy định.

Cần phải nói thêm rằng, Học viện Hàng không Việt Nam là cơ sở giáo dục đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, là cơ sở giáo dục đại học đầu ngành trong hệ thống giáo dục đại học của cả nước về lĩnh vực hàng không dân dụng; có nhiều năm kinh nghiệm đào tạo và cung cấp nguồn nhân lực cho ngành hàng không Việt Nam và các nước trong khu vực; có quan hệ chiến lược với các đơn vị hoạt động lĩnh vực hàng không ở trong nước; có quan hệ hợp tác sâu rộng với các cơ sở đào tạo trong khu vực và quốc tế.

“Hiện Học viện chưa có mô hình tàu bay cho sinh viên nghiên cứu. Dự kiến, nếu đơn vị phải mua máy bay làm mô hình dạy - học nhập từ nước ngoài với các tiêu chuẩn hàng không (ICAO, IATA...) thì chi phí ước tính khoảng 500 tỷ đồng. Trong khi đó, dự kiến chi phí tháo dỡ, vận chuyển, lắp đặt, hoàn thiện - bàn giao tàu bay B727-200 chỉ khoảng 8,7 - 9,7 tỷ đồng”, bà Nguyễn Hải Hằng, Giám đốc Học viện Hàng không Việt Nam cho biết.