Phải quản lý được luân chuyển dòng tiền giữa TTTC và phần còn lại của Việt Nam.
Dựng hàng rào ngăn vốn chảy ngược từ Trung tâm tài chính ra nước ngoài
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang xây dựng dự thảo Nghị định quy định về cấp phép thành lập và hoạt động ngân hàng, quản lý ngoại hối, phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Trung tâm tài chính quốc tế (TTTC) tại Việt Nam.
Các quy định được xây dựng nhằm tránh dòng vốn từ phần còn lại của Việt Nam chảy vào TTTC và sau đó chuyển ra đầu tư tại nước ngoài, đi ngược với chủ trương thu hút vốn vào Việt Nam.
Về điều kiện cấp Giấy phép, dự thảo quy định, với ngân hàng thương mại 100% vốn nước ngoài và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, điều kiện cấp Giấy phép theo hướng tương tự quy định về điều kiện cấp Giấy phép tại Điều 29 Luật Các TCTD, điều kiện của chủ sở hữu tại Nghị định số 162/2024/NĐ-CP và các Thông tư hướng dẫn.
Quy định như trên nhằm không tạo sự khác biệt giữa các nhà đầu tư nước ngoài khi thành lập NHTM dù ở trong TTTC hay trên lãnh thổ Việt Nam. Đối với ngân hàng thương mại 100% vốn trong nước, dự thảo quy định tham khảo quy định điều kiện để NHTM thành lập ngân hàng con ở nước ngoài tại Thông tư số 32/2024/TT-NHNN, các quy định liên quan khác tại Điều 29 Luật Các TCTD và Nghị định số 162/2024/NĐ-CP.
Về mạng lưới, dự thảo quy định, nhà đầu tư/ngân hàng mẹ chỉ được phép thành lập 1 hiện diện tại TTTC và không được mở rộng mạng lưới.
Về dòng vốn, nhằm đảm bảo mục tiêu khuyến khích các dòng vốn lớn từ TTTC vào Việt Nam, NHTM, chi nhánh NHNN là thành viên được cung cấp cho khách hàng theo nguyên tắc: được phép luân chuyển dòng vốn từ TTTC vào phần còn lại của Việt Nam; dòng vốn luân chuyển trong TTTC; dòng vốn giữa TTTC và thế giới. Tuy nhiên, không được phép thực hiện chuyển dịch dòng vốn từ phần còn lại của thổ Việt Nam vào TTTC. Các ngân hàng không được huy động vốn từ các tổ chức, cá nhân không phải là thành viên TTTC trên lãnh thổ Việt Nam.
Chuyển từ 1.000 USD ra nước ngoài phải báo cáo
Về phòng, chống rửa tiền, dự thảo Nghị định quy định cụ thể trách nhiệm thực hiện các biện pháp phòng, chống rửa tiền của đối tượng báo cáo tại TTTC và của các tổ chức, cá nhân khác có liên quan tại TTTC. Đồng thời, quy định trách nhiệm của Cơ quan giám sát TTTC, NHNN, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành có liên quan trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về phòng, chống rửa tiền tại TTTC đảm bảo phù hợp với quy định của pháp luật phòng, chống rửa tiền.
Dự thảo quy định một số chính sách đặc thù, vượt trội cho đối tượng báo cáo tại TTTC gồm: cho phép thực hiện các biện pháp phòng, chống rửa tiền mà chủ sở hữu, ngân hàng mẹ đang áp dụng mà pháp luật Việt Nam chưa có quy định nhưng đảm bảo không trái quy định của pháp luật Việt Nam; áp dụng chế độ báo cáo giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế (ngưỡng báo cáo 1.000 USD) đối với các đối tượng báo cáo tại TTTC.
Theo tờ trình của NHNN, quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền, việc phòng, chống rửa tiền phải thực hiện theo quy định của pháp luật trên cơ sở bảo đảm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia, lợi ích quốc gia; bảo đảm hoạt động bình thường về kinh tế, đầu tư; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; chống lạm quyền, lợi dụng việc phòng, chống rửa tiền để xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân có liên quan.
Theo đó, với mức độ mở cửa cao hơn trong TTTC về dòng vốn, giao dịch xuyên biên giới cùng với sự hiện diện của nhiều tổ chức tài chính quốc tế lớn trong các lĩnh vực không chỉ riêng ngân hàng, cần phải có cơ chế chính sách chặt chẽ để các đối tượng không “lợi dụng” TTTC và các chính sách đặc thù vượt trội để “hợp pháp hóa” nguồn tiền.
Về quản lý ngoại hối, dự thảo quy định, việc sử dụng ngoại tệ của thành viên (bao gồm NHTM, chi nhánh NHNN là thành viên và thành viên khác). Đồng thời, đểhạn chế rủi ro lợi dụng chính sách, đảm bảo tách bạch giao dịch thanh toán, chuyển tiền ngoại tệ trong TTTC với các giao dịch thanh toán, chuyển tiền với phần còn lại của lãnh thổ Việt Nam, dự thảo quy định các giao dịch thanh toán, chuyển tiền giữa các thành viên phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán bằng ngoại tệ của thành viên mở tại NHTM, chi nhánh NHNN là thành viên.
Không áp dụng can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt, cho vay đặc biệt... với các ngân hàng trong Trung tâm tài chính
Dự thảo Nghị định được quy định theo hướng cho phép NHNN không thực hiện can thiệp sớm, áp dụng kiểm soát đặc biệt, các biện pháp tái cơ cấu, cho vay đặc biệt… và không thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng Trung ương (như quy định tại Luật Các TCTD đối với hệ thống ngân hàng trong nước). Đồng thời quy định ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài là thành viên không tham gia bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (do các ngân hàng thành lập trung TTTC không nhận tiền gửi của cá nhân trên lãnh thổ Việt Nam).
Thay vào đó, dự thảo quy định về việc thu hồi Giấy phép, giải thể, phá sản và thanh lý tài sản khi các ngân hàng là thành viên của TTTC xảy ra sự cố. Theo đó, dự thảo quy định 4 trường hợp ngân hàng là thành viên của TTTC gặp sự cố.
Một là số lỗ lũy kế lớn hơn 15% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ và vi phạm tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu;
Hai là vi phạm tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu trong thời gian 6 tháng liên tục;
Ba là vi phạm tỷ lệ khả năng chi trả trong thời gian 30 ngày liên tục;
Bốn là bị rút tiền hàng loạt dẫn đến có nguy cơ mất khả năng chi trả hoặc mất khả năng chi trả và có báo cáo gửi cơ quan có thẩm quyền.
Dự thảo giao cho cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép, thanh tra, giám sát NHTM, chi nhánh NHNN là thành viên thực hiện việc theo dõi khi các ngân hàng rơi vào trường hợp nêu trên. Khi các ngân hàng thành viên của TTTC gặp sự cố, NHNN sẽ không tham gia tái can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt, cho vay đặc biệt... Thủ tục phá sản các ngân hàng gặp sự cố sẽ được giải quyết tại Tòa án chuyên biệt tại TTTC.
NHNN đang đề xuất Chính phủ xem xét ban hành Nghị định này theo trình tự, thủ tục rút gọn để tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện hoạt động ngân hàng cũng như các giao dịch ngoại hối tại TTTC; tạo cơ sở pháp lý cho việc thanh tra, giám sát, phòng, chống rửa tiền…
Đồng thời, tại Kế hoạch hành động triển khai xây dựng TTTC có nội dung giao các Bộ, ngành khẩn trương trình Chính phủ xem xét việc ban hành các Nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 222 theo trình tự, thủ tục rút gọn, hoàn thành trong tháng 8/2025.
