Những thay đổi mang tính chiến lược, đột phá của Bộ Chính trị về kinh tế tư nhân đang thúc giục khu vực này bắt tay thực hiện ấp ủ, mong muốn cống hiến. Trong ảnh: Hoạt động sản xuất công nghiệp tại Tập đoàn Hòa Phát. Ảnh: Đức Thanh
Bài 4: Không gian của các bước đi phi truyền thống
Đang có những đề xuất, kiến nghị chưa từng có tiền lệ của nhiều doanh nghiệp gửi tới Chính phủ, các cơ quan quản lý nhà nước, đánh dấu thời điểm đặc biệt trong hành trình phát triển của khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam.
Những kế hoạch... phi truyền thống
“MK rất mong là doanh nghiệp tư nhân đầu tiên tham gia ngành công nghiệp quốc phòng của Việt Nam. Tôi đã báo cáo với Tổng Bí thư như vậy!”.
Ông Nguyễn Trọng Khang, Chủ tịch MK Group kể lại cuộc trao đổi trực tiếp với Tổng Bí thư Tô Lâm, dù chỉ vài phút, nhưng đã kịp gửi đi khát vọng rất lớn. Hôm đó là ngày 18/5/2025, tại Triển lãm Những thành tựu trong phát triển kinh tế tư nhân lần đầu tiên được tổ chức ngay bên lề Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, tại điểm cầu chính Nhà Quốc hội, Tổng Bí thư và đoàn đại biểu đã ghé thăm 21 gian hàng của 21 doanh nghiệp, đại diện cho gần 1 triệu doanh nghiệp tư nhân trong nước, trong đó có gian hàng của MK.
Vài tháng trước, MK Group là cái tên được nhắc tới khi có sản phẩm tham gia Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024, với công nghệ lõi do chính Công ty làm chủ. Nhưng điều ông Khang muốn chia sẻ hơn cả là không gian phát triển mới của doanh nghiệp tư nhân trong một lĩnh vực hoàn toàn mới.
“Chúng ta đã có Nghị quyết 68-NQ/TW, trong đó đã ghi rất rõ là mở rộng sự tham gia cũng như có chính sách ưu đãi khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng Nhà nước vào các lĩnh vực chiến lược, các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trọng điểm, quan trọng quốc gia, như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, công nghiệp mũi nhọn, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số, giao thông xanh, công nghiệp quốc phòng, an ninh... Chúng ta đã có Nghị quyết 57-NQ/TW, xác định vai trò then chốt của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế. Ngày 1/7 tới, Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp sẽ có hiệu lực, với các cơ chế khuyến khích, tạo điều kiện để cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia. Chúng tôi là công ty công nghệ, mà cảnh giới cao nhất là công nghệ quốc phòng”, ông Khang chia sẻ.
Thực tế, vài năm qua, MK Group đã “mua đứt” 2 công ty trong lĩnh vực cơ điện tử và quang điện tử của Nam Phi, đang đàm phán mua nốt một công ty chuyên thiết kế và giúp đối tác xây dựng sản phẩm. Trong chiến lược phát triển của MK, các công ty này sẽ được kết hợp để vừa thiết kế, nghiên cứu và phát triển (R&D), vừa xây dựng thiết bị hoàn thiện. Với cách này, MK Group làm chủ một số công nghệ lõi, các bộ dẫn hướng, cảm biến hồng ngoại, radar...
“Chúng tôi đang có hơn 200 người nước ngoài làm việc. Các sản phẩm của MK đều đã và đang thử nghiệm. Nếu có sandbox, chúng tôi sẽ sẵn sàng tham gia cùng với doanh nghiệp nhà nước”, ông Khang chia sẻ.
Cơ hội thực hiện những ấp ủ đã lâu
Trong thời gian trước mắt, cần tập trung xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, an toàn, chi phí tuân thủ thấp; triệt để cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện đầu tư, kinh doanh, hành nghề, thủ tục hành chính bất hợp lý; thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Bảo đảm thực chất quyền tự do kinh doanh, quyền sở hữu tài sản và quyền tự do hợp đồng; sự bình đẳng giữa các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế; kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.
Trích bài viết “Đột phá thể chế, pháp luật để đất nước vươn mình” của Tổng Bí thư Tô Lâm
Vào thời điểm này, đề xuất của VinSpeed, Thaco tham gia đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đang là tâm điểm của rất nhiều cuộc thảo luận, không chỉ ở các cơ quan có thẩm quyền - địa chỉ nhận các đề xuất.
Lý do là vì dự án này có quy mô rất lớn, rất thách thức về nhiều công nghệ, kỹ thuật đặc thù; doanh nghiệp Việt Nam và cả các cơ quan quản lý chuyên ngành đều chưa có kinh nghiệm... và còn vì lần đầu tiên, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đề xuất cách làm hoàn toàn mới, với một tư duy hoàn toàn khác.
Trong thư gửi cổ đông, các đối tác và cán bộ, nhân viên về lý do Thaco gửi đề xuất “chưa từng có” trên, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Tập đoàn Thaco chia sẻ, mặc dù không trực tiếp mang lại lợi nhuận, nhưng Dự án sẽ giúp Thaco và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam phát triển các ngành công nghiệp luyện kim, cơ khí nặng và chính xác, công nghiệp số, tín hiệu và điều khiển, qua đó rút ngắn khoảng cách với các nước phát triển.
Bà Đào Thụy Vân, Phó tổng giám đốc VinSpeed cũng xác định, hiện là thời điểm lịch sử. “Chúng tôi cảm nhận sâu sắc được quyết tâm, sự ủng hộ và kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân dành cho khối doanh nghiệp tư nhân. Vì thế, dù biết còn nhiều khó khăn, thách thức, chúng tôi đã mạnh dạn và chủ động đăng ký đầu tư dự án này”, bà Vân phát biểu trên truyền thông.
Tạm chưa bàn đến chi tiết các đề xuất với những cơ chế chưa từng có tiền lệ, song đúng như ông Vũ Văn Tiền, Chủ tịch Geleximco đã từng chia sẻ tại Hội nghị Toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, những thay đổi mang tính chiến lược, đột phá của Bộ Chính trị về kinh tế tư nhân đang thúc giục khu vực này bắt tay thực hiện những ấp ủ, mong muốn cống hiến, nhưng vì điểm nghẽn thể chế, rào cản trong môi trường kinh doanh mà chưa làm được.
Thậm chí, cuối tuần trước, trong cuộc Tọa đàm của Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp về phát triển kinh tế tư nhân (diễn ra ngày 31/5/2025), ông Trần Đình Long, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát “khoe”, tháng 2/2027 sẽ có ray cho đường sắt cao tốc như cam kết với Thủ tướng.
“Dù chưa được đặt hàng, nhưng Hòa Phát đã ký hợp đồng để làm nhà máy sản xuất thép ray và thép hình tại Dung Quất, với tổng vốn đầu tư 14.000 tỷ đồng...”, ông Long thông báo. Cụ thể, Tập đoàn SMS Group (Đức) sẽ cung cấp công nghệ và dây chuyền sản xuất, với công suất 700.000 tấn/năm.
Không chỉ doanh nghiệp lớn sẵn sàng “khởi nghiệp”, nhiều doanh nhân trẻ cũng quyết định “xung trận”, với khát vọng “được làm những điều lớn lao hơn”.
Ông Bùi Xuân Bình, Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng giám đốc GG Power đang rất bận rộn khi phần xây dựng nhà máy sản xuất các sản phẩm năng lượng tái tạo tại Khu công nghiệp số 5 - Hưng Yên vào giai đoạn cao điểm, để kịp khánh thành vào đầu quý IV/2025.
Từng là Phó chủ tịch VinFast toàn cầu phụ trách hậu mãi - một công ty có lúc được định giá tới vài chục tỷ USD, nhưng ông Bình quyết định ra làm riêng, với tham vọng xây dựng ngành công nghiệp pin cho Việt Nam, từ giai đoạn nguyên liệu thô đến ra sản phẩm, rồi thu hồi, tái chế trong quy trình khép kín.
“Nhiều người gàn tôi, nói cứ làm như cũ, lương có tiêu hết đâu, nhưng tôi muốn cống hiến, muốn dấn thân như những doanh nhân đi trước. Tôi sẽ thử thách bản thân trong ngành công nghiệp mũi nhọn cho chuyển đổi Net Zero của Việt Nam”, ông Bình chia sẻ.
Cho thời điểm này, dự án của GG Power đã gọi được những dòng vốn đầu tiên, đang tiếp tục có thêm nhà đầu tư bày tỏ ý muốn tham gia. Đặc biệt, ông tin sẽ thu hút được nhiều người trẻ chung khát vọng đi cùng.
“Nếu không có Nghị quyết 68-NQ/TW, Nghị quyết 57-NQ/TW, doanh nhân sẽ vẫn làm ăn, kinh doanh, rồi từ từ cũng phát triển. Nhưng hiện tại, chúng tôi có thêm niềm tin, thêm động lực và cả sự kiên trì để khởi nghiệp ở những lĩnh vực mà trước đây chưa từng có”, ông Bình chia sẻ.
Niềm tin từ những hành động cụ thể
Những tiếng vỗ tay kéo dài khiến Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhiều lần phải dừng lại khi phát biểu tại Tọa đàm Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp về phát triển kinh tế tư nhân.
Đặc biệt, không gian hội trường lớn của Văn phòng Chính phủ xôn xao khi Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành lắng nghe, tiếp thu ý kiến doanh nghiệp, giải quyết vướng mắc, khó khăn của doanh nghiệp trong vòng 2 tuần.
“Hai tuần là phải giải quyết xong! Được hay không, giải quyết đến đâu phải thông báo cho doanh nghiệp đến đấy, chứ không chỉ trong nội bộ Chính phủ, các bộ, ngành. Với các đề xuất, sáng kiến cần có ý kiến của cơ quan quản lý, đề nghị các bộ, ngành lắng nghe, tiếp thu, nếu không tiếp thu thì phải có giải trình…”, Thủ tướng làm rõ yêu cầu, trong tiếng vỗ tay vang dội của các doanh nhân tham gia.
Trước đó, rất nhiều ý kiến, đề xuất, kiến nghị đã được nhiều doanh nghiệp gửi tới Tọa đàm, gửi trực tiếp Thủ tướng. Mong muốn lớn nhất không chỉ là làm nhanh hơn, nhiều hơn để thực hiện được các mục tiêu phát triển đất nước trong 5-10 năm tới, mà còn thực hiện thần tốc hơn, hiệu quả hơn các kế hoạch với sự có mặt của khoa học, công nghệ.
Nhưng lo lắng còn không ít, nhất là trong thực thi khi các cơ hội phát triển đang đi cùng với đòi hỏi đổi mới, sáng tạo; đòi hỏi thay đổi tư duy, cách thức kiến tạo thị trường, xây dựng thể chế và đòi hỏi tốc độ. Thậm chí, các doanh nghiệp đang nhắc đến khoảng thời gian hoàn thành mục tiêu trở thành quốc gia phát triển của Việt Nam chỉ còn đúng 20 năm. Nếu không tăng tốc, không tạo đột phá ngay từ bây giờ, thì nền kinh tế không chỉ lỡ cơ hội vàng, mà còn sẽ tụt hậu tới cả vài chục năm.
Bởi vậy, cam kết của người đứng Chính phủ về tốc độ giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp cũng như yêu cầu các bộ, ngành gặp gỡ, trao đổi hàng quý với doanh nghiệp để tìm đầu ra cho các vướng mắc được coi là bảo chứng cho tính khả thi của hàng loạt giải pháp, nhiệm vụ không dễ dàng phía trước để hiện thực hóa các nghị quyết của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân.
Yêu cầu loại bỏ “tư duy không quản được thì cấm” trong xây dựng, thực thi cơ chế, chính sách chắc chắn sẽ được thực hiện khi cả cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp sẵn sàng đối diện khó khăn, vướng mắc, dám chịu trách nhiệm và dám cùng nhau thực thi. Không gian phát triển của khu vực doanh nghiệp đang rộng mở, minh bạch, an toàn, không giới hạn.
