Kiểm soát chặt hàng giả, hàng nhái…
Năm 2024 ghi nhận sự bùng nổ của xu hướng giải trí kết hợp mua sắm, khi livestream bán hàng trở nên phổ biến.
Nghiên cứu của Wifi Talents năm 2024 cho biết, 73% người dùng nhấn nút “mua ngay” sau khi theo dõi các phiên livestream. Theo nền tảng khai thác dữ liệu Metric, tổng doanh số của 5 sàn thương mại điện tử phổ biến nhất tại Việt Nam (Shopee, Lazada, TikTok Shop, Tiki và Sendo) trong năm 2024 đạt 318.900 tỷ đồng, tăng 37,36% so với năm 2023.
Sức bật của livestream bán hàng cũng tạo cú huých lớn cho ngành logistics. Sau mỗi phiên livestream, lượng đơn hàng tăng đột biến kéo theo nhu cầu vận chuyển tăng cao, thúc đẩy hoạt động của các doanh nghiệp chuyển phát chặng cuối.
Tổng công ty cổ phần Bưu chính Viettel (Viettel Post, mã VTP) cho hay, năm 2024, dịch vụ chuyển phát tăng trưởng 45%, chủ yếu nhờ thị trường thương mại điện tử tăng trưởng 31,7%.
Tương tự, Tổng công ty Chuyển phát nhanh Bưu điện (mã EMS) đánh giá, sự bùng nổ của thương mại điện tử là động lực chính thúc đẩy sự phát triển của ngành bưu chính và chuyển phát.
Tuy nhiên, từ đầu năm 2025 đến nay, hoạt động livestream bán hàng đã hạ nhiệt, không còn xuất hiện dày đặc các phiên Mega Live (livestream bán hàng quy mô lớn, có sự tham gia của người nổi tiếng). Nguyên nhân chính là cơ quan chức năng đẩy mạnh công tác kiểm tra hàng giả, hàng nhái, hàng nhập lậu và tăng cường rà soát, truy thu thuế với hàng hóa bán qua kênh thương mại điện tử.
Theo báo cáo 5 tháng đầu năm 2025 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, cả nước ghi nhận hơn 34.000 vụ vi phạm liên quan buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả bị các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý.
Trước tình trạng hàng giả, hàng nhái diễn biến phức tạp, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các công điện, chỉ thị yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh, ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Về vấn đề thuế, vừa qua, Bộ Tài chính thông tin, cơ quan thuế đã rà soát gần 165.000 tài khoản bán hàng online, truy thu tổng cộng 747 tỷ đồng trong 5 tháng đầu năm nay.
Ngành thuế nhận định, vẫn còn tổ chức, cá nhân chưa đăng ký kinh doanh, khai báo thiếu doanh thu hoặc không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế. Công tác rà soát sẽ được tăng cường trong bối cảnh thương mại điện tử tiếp tục phát triển.
Với các biện pháp kiểm tra, xử lý quyết liệt, nhiều người bán lựa chọn tạm ngừng hoạt động hoặc đóng shop, chờ đợt kiểm tra cao điểm đi qua rồi mới quay lại bán hàng.
Kết quả kinh doanh quý I/2025 của một số đơn vị giao nhận cho thấy chưa bị ảnh hưởng đáng kể từ sự suy giảm của kênh bán hàng online. Cụ thể, Viettel Post đạt doanh thu 5.042 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 69,3 tỷ đồng, lần lượt tăng 8% và 19% so với cùng kỳ năm trước. EMS đạt gần 520 tỷ đồng doanh thu, tăng hơn 26% so với cùng kỳ năm trước, lợi nhuận sau thuế giảm gần một nửa, còn hơn 10 tỷ đồng, nhưng theo lãnh đạo doanh nghiệp này, nguyên nhân chính là do tình hình cạnh tranh về giá trên thị trường chuyển phát ngày càng gay gắt.
Tuy nhiên, ông Đỗ Anh Tuấn, Chuyên viên cao cấp Phòng Nghiên cứu và Phân tích, Khối Khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận định, trong thời gian tới sẽ có không ít đơn vị giao nhận bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm của kênh bán hàng online như EMS, Viettel Post, Giao hàng nhanh, Giao hàng tiết kiệm, Shopee Express.
Triển vọng dài hạn: Kênh online vẫn hỗ trợ logistics
Sức bật của livestream bán hàng từng tạo cú huých lớn cho ngành logistics, nhưng hoạt động này giờ đây đã hạ nhiệt.
Theo Metric, thị trường thương mại điện tử Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục đà tăng trưởng trong quý II/2025, với doanh số ước đạt 116.600 tỷ đồng và sản lượng khoảng 1.112 triệu sản phẩm, tăng lần lượt 15% và 17% so với quý I.
Ông Đỗ Anh Tuấn đánh giá, đây là những con số được dự báo từ nhiều yếu tố hỗ trợ như hiệu ứng tích cực từ các chương trình khuyến mãi mùa hè và tiêu dùng trực tuyến ổn định, mà chưa tính đến ảnh hưởng từ các đợt kiểm tra của cơ quan chức năng.
“Việc định danh người bán và thanh lọc sản phẩm khiến giá trị giao dịch và số lượng đơn hàng trên các sàn giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp vận chuyển và cung ứng kho bãi”, ông Tuấn nói và cho rằng, tình hình khó khăn sẽ rõ trong quý II, thậm chí là cả quý III/2025.
Dù vậy, ông Tuấn nhận định, nhu cầu mua sắm online vẫn còn rất lớn và trong dài hạn, thương mại điện tử sẽ tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp logistics. Đây cũng là cơ hội để các công ty có nền tảng công nghệ mạnh khẳng định vị thế. Bằng cách đầu tư vào công nghệ, nâng cao năng lực quản lý và phối hợp hiệu quả với các bên liên quan, ngành logistics sẽ góp phần xây dựng một hệ sinh thái thương mại điện tử minh bạch và bền vững.
Chuyên gia Yuanta đề xuất 4 giải pháp giúp các doanh nghiệp logistics nắm bắt cơ hội trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh gay gắt.
Thứ nhất, ứng dụng công nghệ như Blockchain và NFC để xác thực, truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Blockchain giúp lưu vết giao dịch minh bạch, giảm thiểu rủi ro vận chuyển hàng giả, còn NFC hỗ trợ kiểm tra nhanh tính xác thực của sản phẩm.
Thứ hai, hợp tác chặt chẽ với cơ quan hải quan và quản lý thị trường để phát hiện và xử lý hàng giả. Điều này giúp xây dựng hình ảnh doanh nghiệp có trách nhiệm.
Thứ ba, đào tạo nhân viên và đối tác nhận diện hàng giả, hàng nhái, giúp giảm thiểu rủi ro, đồng thời củng cố niềm tin từ phía khách hàng và đối tác thương hiệu.
Thứ tư, hợp tác với các sàn thương mại điện tử và các thương hiệu để nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về hàng thật, hàng giả, góp phần thúc đẩy thị trường phát triển lành mạnh.
Chuyên gia Yuanta đánh giá cao Viettel Post nhờ hệ thống phân loại tương đối tốt và định hướng hiện đại hoá hạ tầng chuyển phát, nâng cao năng lực khai thác, vận hành, đồng thời phát triển shop bán hàng online tại 20 tỉnh, thành phố trọng điểm.
Với EMS, doanh nghiệp này đang triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển dịch vụ thương mại điện tử xuyên biên giới trên cơ sở hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước.
