Dấu hiệu suy yếu của đồng USD
Chia sẻ tại Tọa đàm "Sức hút của các lớp tài sản" do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức ngày 13/11, ông Trịnh Hà, Chuyên gia chiến lược, Exness Investment Bank cho biết, đồng USD đã được Mỹ xây dựng một vị thế vững chắc trên toàn cầu và được duy trì từ gần một thế kỷ trước cho đến nay.
Hiện tại, mặc dù đồng USD vẫn chiếm phần lớn trong các giao dịch quốc tế hay dự trữ ngoại hối, song đang có những dấu hiệu bị suy yếu. Đơn cử như ở vị thế dự trữ toàn cầu, nếu như những năm đầu của thế kỷ 21, tỷ trọng dự trữ đồng USD chiếm hơn 70% thì đến nay chỉ còn khoảng 56%, do sự vươn lên của các đồng tiền hoặc loại hình tài sản khác.
 |
Mặc dù có nhiều yếu tố cho thấy đồng USD đang suy giảm, song sức mạnh và vị thế của đồng tiền này vẫn còn mạnh mẽ. Nguồn: Bloomberg. |
Giải thích cho hiện tượng trên, theo chuyên gia của Exness, sau cuộc xung đột giữa Nga - Ukraine diễn ra, tất cả các tài sản của Nga đều bị Mỹ và các quốc gia đồng minh phong tỏa, điều này đã khiến nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới trở nên dè dặt, thận trọng hơn.
Đồng thời, tình hình nợ công của Mỹ liên tục gia tăng trong thời gian gần đây cũng là một trong những tác nhân quan trọng khiến niềm tin vào đồng USD suy giảm. Từ năm 2017 đến nay, tỷ lệ nợ công/GDP tại Mỹ đã vượt 100%, đạt mức 114,8%. Điều này đến từ bội chi ngân sách trung bình khoảng 6% GDP kéo dài suốt hơn 10 năm qua, trong khi chi thường xuyên, đặc biệt là quốc phòng ngày càng phình to, dự kiến chiếm 81% tổng chi ngân sách vào năm 2055. Bloomberg dự báo, với giả định mức thâm hụt ngân sách trung bình đạt 3%/GDP và mức tăng trưởng GDP, tương đương với lãi suất bằng 0 thì đến năm 2055, nợ công của Mỹ có thể lên tới 190% GDP. Với tình hình đó, có thể trong thời gian dài, nền kinh tế Mỹ sẽ rơi vào tình trạng bất ổn định hơn và khiến niềm tin vào đồng USD trở nên lung lay hơn.
"Ở bối cảnh hiện tại, tình hình lạm phát tại Mỹ đã tăng lên 3% so với cùng kỳ, làm dấy lên nỗi lo về đình lạm. Nếu điều này xảy ra, liệu đồng USD có còn giữ được vị thế như bây giờ nữa hay không? Vậy tại sao nhà đầu tư lại sợ đình lạm?", ông Hà đặt vấn đề và cho rằng, điều này có liên quan đến thị trường lao động tại Mỹ. Đây là một trong những yếu tố đóng góp nhiều cho nền kinh tế và đang liên tục sụt giảm.
Ngoài ra, xu hướng tăng dự trữ vàng của các ngân hàng trung ương cũng là mối đe dọa đáng kể, có thể khiến sức mạnh của đồng USD bị ảnh hưởng. Trong 3 năm trở lại đây, các ngân hàng trung ương đã gia tăng tích lũy hơn 1.000 tấn vàng/năm, đặc biệt trong 9 tháng đầu 2025 đạt hơn 730 tấn và dự kiến vượt 1.000 tấn năm 2025. Nếu tình hình lao động tại Mỹ yếu đi, giá vàng có thể sẽ được hưởng lợi và có thể đạt 5.000 USD vào năm 2026
Hiện nay, các quốc gia BRICS (đặc biệt là Trung Quốc) đi đầu trong xu hướng này. Dù tỷ trọng vàng trong dự trữ của Trung Quốc mới đạt 7,7%, song tỷ lệ trái phiếu kho bạc Mỹ (UST) giảm xuống còn hơn 20%, mức thấp nhất trong 16 năm. Vàng thường được xem là loại tài sản mang tính chất trú ẩn an toàn trong bối cảnh đồng USD có dấu hiệu suy yếu, dù hạn chế về nguồn cung vẫn là rào cản khiến kim loại quý này khó thay thế hoàn toàn vai trò của USD.
Mối đe dọa từ các loại hình tài sản mới
Bên cạnh vàng, ông Hà còn chỉ ra nhiều loại tài sản đang thách thức vị thế của đồng USD, như các đồng tiền số. Theo CME Group, tính đến giữa năm 2025, có 134 quốc gia đang trong giai đoạn thử nghiệm hoặc vận hành tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC). Dù phần lớn mới triển khai ở quy mô nội địa, nhưng CBDC có ưu điểm vượt trội với tốc độ lưu chuyển cao, chi phí thấp và có nhiều tiềm năng đe dọa vị thế của USD trong thanh toán quốc tế.
Song, "đối thủ" đang trực tiếp đe dọa đồng USD chính là các đồng stablecoin, thường là các đồng tiền kỹ thuật số được neo giá theo đồng USD, nhờ sự phổ biến và đang dần được áp dụng rộng rãi trong thương mại.
Dữ liệu từ DefiLlama chỉ ra, giá trị stablecoin lưu thông đã vượt 300 tỷ USD (trong đó hơn 99% được neo theo USD). Dự kiến, con số này có thể tăng lên 2.000 tỷ USD vào năm 2028. Tổng giá trị giao dịch bằng stablecoin hiện khoảng 28 tỷ USD/năm. Dù con số này mới chỉ chiếm 3% giá trị giao dịch xuyên biên giới, nhưng dự đoán có thể vượt giá trị giao dịch truyền thống trong một thập kỷ tới.
Ông Hà nhận định, những biến động này đang đặt USD vào thế vừa bị cạnh tranh, vừa được củng cố. Các tài sản mới như stablecoin và CBDC “dù trỗi dậy mạnh mẽ nhưng vẫn cần được bảo chứng bằng USD”, nên vai trò cốt lõi của đồng tiền này trong hệ thống tài chính toàn cầu vẫn được duy trì.
“USD đang bị thách thức khiến giao dịch và dự trữ giảm, nhưng các loại hình tài sản mới sẽ giúp đồng tiền này giữ vững vị thế mạnh mẽ hơn trong thời gian tới”, ông Hà nói và nhấn mạnh thêm, dù đối mặt với nhiều thách thức từ nợ công, xói mòn niềm tin, đến sự nổi lên của CBDC và vàng, song vị thế của USD vẫn không thể thay thế trên toàn cầu bởi một số nguyên nhân: Quy mô kinh tế và tiêu dùng của Mỹ vẫn lớn nhất thế giới; Hệ sinh thái tài chính và công nghệ của Mỹ dẫn đầu toàn cầu - bong bóng đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI) vẫn đang thắp lên kỳ vọng rằng công nghệ có thể giúp Mỹ duy trì năng suất và vị thế dẫn đầu kinh tế.
