Xu hướng tăng lãi suất tiền gửi tiết kiệm tiếp tục ảnh hưởng đến TTCK. Theo phân tích của Công ty chứng khoán Sài Gòn (SSI) trong bản tin đặc biệt ngày 19/5, với mức lãi suất huy động mới nhất xoay quanh 14 - 15%, gửi tiền ngân hàng đang là một kênh hút tiền hấp dẫn. Mức lãi suất mới kéo theo tỷ lệ sinh lời kỳ vọng của nhà đầu tư trên thị trường cổ phiếu cũng tăng lên. Điều này sẽ gây bất lợi cho TTCK đang trên đà đi xuống.
Theo ông Đinh Thế Anh, Trưởng bộ phận phân tích của SSI, có sự lo ngại là kết quả kinh doanh quý I của của các công ty niêm yết chưa phản ánh hết khó khăn từ việc tăng giá đầu vào các nguyên vật liệu cơ bản cho sản xuất, do nhiều đơn vị vẫn được hưởng lợi từ khối lượng nguyên vật liệu mua với giá thấp hồi cuối năm 2007. Phải sau khi nghiên cứu báo cáo quý II của các công ty niêm yết mới đánh giá được ảnh hưởng của tăng giá đầu vào tới lợi nhuận của doanh nghiệp.
Vẫn theo đánh giá của SSI, đà tăng trưởng EPS chung của cả thị trường năm nay sẽ dưới 5%.
Đây là con số đáng chú ý khi kế hoạch tăng vốn điều lệ của hầu hết doanh nghiệp niêm yết đều phải hoãn lại. Nhiều công ty như GMD, SC5 mới đây lại tiếp tục được ĐHCĐ cho phép tạm ngưng thực hiện phương án tăng vốn điều lệ do tình hình TTCK thay đổi. Nói là xin phép ĐHCĐ cho đúng luật, nhưng trên thực tế thì doanh nghiệp có muốn phát hành cũng khó thành công. Các kênh huy động vốn của doanh nghiệp đều trong tình trạng nan giải. Trong tình hình hiện nay, kế hoạch đầu tư dự án của các doanh nghiệp đều được giãn thời gian thực hiện cho phù hợp với điều kiện khách quan.
Vốn điều lệ không tăng, dự báo tăng trưởng EPS giảm xuống, cho thấy kỳ vọng của các chuyên gia phân tích về tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết không còn khả quan.
Trong báo cáo phân tích các công ty trong rổ tính chỉ số SSI 30, SSI chỉ ra rằng, tăng trưởng lợi nhuận với tốc độ cao hơn hẳn doanh thu năm 2007 của các công ty niêm yết do đóng góp ngày càng lớn của nguồn thu từ hoạt động tài chính vào lợi nhuận chung của công ty. Các công ty ngoài lĩnh vực chính, đều thu được lợi nhuận lớn từ hoạt động đầu tư tài chính trong năm 2007, chiếm 9,6% tổng lợi nhuận trước thuế (so với con số 3,7% của năm 2006). Nhưng do lợi nhuận từ đầu tư tài chính mà một phần có được từ giao dịch chứng khoán tiềm ẩn yếu tố không ổn định, khả năng sinh lợi bền vững của công ty sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng một khi lĩnh vực kinh doanh chính không phát triển đủ nhanh để bù cho những thất bại có thể xảy ra khi đầu tư tài chính.
Với tình hình TTCK hiện nay thì hậu quả của hoạt động đầu tư tài chính của các doanh nghiệp vẫn còn là ẩn số cho chính doanh nghiệp và cho cả thị trường. Một ví dụ là REE có lợi nhuận từ đầu tư tài chính góp 58,8% lợi nhuận năm 2007 (tỷ lệ cao sau VIC) đã phải hạch toán lỗ trong quý I/2008 sau khi trích lập quỹ dự phòng. Mức độ ảnh hưởng từ các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn đến các công ty niêm yết ra sao lại là một ẩn số nữa cho thị trường ở thời điểm này.
Giảng viên Lê Đạt Chí của trường Đại học Kinh tế TP. HCM khi thực hiện luận văn tiến sỹ về đề tài đánh giá rủi ro của TTCK, đã khảo sát và đưa ra con số đáng chú ý, khoản tiền đầu tư tài chính ngắn hạn (mua bán chứng khoán vì mục đích thương mại) của các công ty niêm yết ngoài ngành tài chính vào quý I/2008 là 14.000 tỷ đồng. Con số này cho thấy thực tế, vào năm ngoái, nhiều doanh nghiệp thừa vốn do phát hành cổ phiếu giá cao, thặng dư lớn nên đã đổ tiền vào đầu tư chứng khoán. Theo thông lệ khi dư thừa vốn, doanh nghiệp có thể đầu tư vào trái phiếu. Việc doanh nghiệp đầu tư vào cổ phiếu đã làm khuyếch đại rủi ro với doanh nghiệp và TTCK nói chung.
“Nhiều công ty đang khát vốn và để duy trì hoạt động kinh doanh hiện tại, họ phải bán bớt tài sản. Tài sản được lựa chọn trước tiên có thể là các chứng khoán mà doanh nghiệp đã đầu tư”, ông Chí nói.
Như vậy, không chỉ cổ phiếu cầm cố mà khối lượng cổ phiếu trong danh mục đầu tư tài chính ngắn hạn của các doanh nghiệp niêm yết cũng là yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng giảm giá nghiêm trọng của thị trường trong thời gian qua.
Theo ông Phạm Ngọc Bích, Tổng giám đốc Công ty quản lý Quỹ đầu tư Prudential Việt Nam, thị trường còn quá nhiều ẩn số cho các dự đoán trong ngắn hạn. Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên ĐTCK, trong tâm lý bi quan của đa phần nhà đầu tư nhỏ lẻ và do giá chứng khoán đã giảm xuống đến mức thấp so với giá trị thực của doanh nghiệp, tâm lý sợ bán rẻ, sợ không mua vào kịp đã bắt đầu xuất hiện. Những ẩn số của thị trường đang tiếp tục được các nhà đầu tư tổ chức và cá nhân trong tư thế “rình mồi”, phân tích để phản ứng tức thời. SSI vẫn dự đoán năm 2008 vẫn là năm thành công cho các công ty niêm yết trong rổ tính chỉ số SSI 30, dù tốc độ tăng trưởng có thể chậm lại.
