>> Có nên sợ “danh sách đen” chứng khoán?
Thừa nhận về dài hạn TTCK sẽ có hiệu ứng tích cực từ minh bạch hoá giao dịch ký quỹ (margin), nhưng trước mắt không ít NĐT, CTCK đã có cái nhìn không mấy sáng sủa khi đối diện với danh sách 153 chứng khoán không được margin.
Bằng chứng là họ đang tháo chạy khỏi nhiều mã cổ phiếu lâu nay vốn được ưa thích lướt sóng và sử dụng đòn bẩy tài chính như: SSI, KLS, PVA, VCG…
Cuộc chơi bất bình đẳng
2 ngày sau thời điểm HOSE và HNX công bố danh sách 153 chứng khoán không được thực hiện margin, dư âm của cuộc tháo chạy khỏi các cổ phiếu này, nhất là những mã “nóng” như SSI, KLS, PVA, VCG… vẫn còn, khi kết thúc phiên giao dịch ngày 13/10, đà giảm giá của hầu hết cổ phiếu trên vẫn tiếp diễn với mức giảm khá mạnh.
Lạc giữa 55 cổ phiếu không được margin trên HOSE, theo nhiều NĐT, trường hợp SSI là sự… nuối tiếc. Một NĐT cho biết, bản thân anh cũng như bạn bè đang giao dịch margin đối với cổ phiếu SSI và KLS, nhưng ngay khi biết các cổ phiếu này nằm trong diện không được margin, anh đã xả hàng để tránh rủi ro. Đường cùng, NĐT này mới phải làm như vậy, chứ trong thâm tâm vẫn muốn nắm giữ SSI, vì khả năng sinh lời khá khả quan.
Một NĐT khác không giấu được bức xúc khi cho biết, trong khi CTCK nơi anh mở tài khoản đã đăng ký giao dịch margin với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) và không cho NĐT margin cổ phiếu SSI và KLS, thì tại một số CTCK khác, NĐT vẫn được margin các cổ phiếu này vì họ chưa đăng ký giao dịch margin với UBCK mà vẫn triển khai hình thức margin “nhái”. Sự bất bình đẳng này đã khiến nhiều NĐT thua thiệt, bởi trong khi họ phải bán đổ bán tháo cổ phiếu thuộc danh sách không được margin do lo ngại rủi ro, thì những NĐT giao dịch tại một số CTCK chưa đăng ký giao dịch margin với UBCK có cơ hội mua các mã “nóng” này với giá hời.
“Một khi UBCK chưa công bố rõ ràng cho thị trường những thông tin xác thực về bức tranh CTCK cung cấp hình thức margin trá hình, thì NĐT còn bị đối xử bất bình đẳng. Nếu tình trạng này không sớm được khắc phục thì rất có thể những NĐT, CTCK làm ăn chân chính sẽ bị thiệt, còn những CTCK vẫn ngầm hỗ trợ tài chính cho NĐT dưới nhiều hình thức thì được hưởng lợi…”, NĐT trên bức xúc.
Thanh khoản nên là yếu tố số 1
| Theo nguyên tắc xác định danh sách chứng khoán không được phép margin trên HOSE và HNX, thì cơ chế công bố danh sách tuân thủ nguyên tắc công bố định kỳ và bất thường.
Công bố định kỳ: chậm nhất vào ngày làm việc thứ 3 kể từ ngày kết thúc quý, các Sở sẽ công bố danh sách chứng khoán không đủ điều kiện margin cập nhật đến thời điểm kết thúc quý.
Công bố bất thường khi chứng khoán đang bị cảnh báo, kiểm soát, tạm ngừng giao dịch hoặc bị huỷ niêm yết; chứng khoán có kết quả kinh doanh lỗ theo BCTC năm gần nhất đã kiểm toán hoặc BCTC bán niên có soát xét… |
Giám đốc môi giới một CTCK đã đăng ký giao dịch margin với UBCK chia sẻ thực tế khó xử: với nhiều mã có tính thanh khoản và lâu nay được NĐT ưa sử dụng đòn bẩy tài chính như: SSI, VCG, KLS, PVA…, thì công ty không thể thẳng thừng trả lời NĐT rằng công ty không cung cấp margin các mã này. Nếu làm như vậy NĐT sẽ tìm đến các CTCK chưa đăng ký triển khai margin với UBCK để được hỗ trợ margin, trong khi nếu cung cấp dịch vụ này thì công ty sẽ vi phạm quy định. Thực tế này cho thấy, việc triển khai margin đang gặp trắc trở do hậu quả của tình trạng các CTCK đua nhau vượt rào triển khai hợp đồng hợp tác đầu tư chưa được khắc phục về cơ bản. Thêm vào đó, tiêu chí để lọc ra danh sách chứng khoán không được margin đang có vấn đề, hay nói cụ thể là cơ quan quản lý quá chú trọng đến yếu tố lỗ lãi của DN, mà chưa quan tâm thoả đáng đến tiêu chí khả năng thanh khoản của cổ phiếu.
Vị giám đốc trên cũng cho biết, bản chất của việc CTCK cho vay margin là để phục vụ NĐT lướt sóng, chứ không phải đầu tư dài hạn. Trong khi đó, trường phái đầu tư lướt sóng hầu hết ít để ý đến DN lãi nhiều hay ít, mà điều quan tâm nhất chính là cổ phiếu có thanh khoản tốt không, biên độ biến động giá ra sao… Trong khi đó, tiêu chí để lọc ra các cổ phiếu không được margin đã gần như không tính đến các yếu tố này, nên nảy sinh những bất hợp lý trong triển khai thực tế.
Muốn khắc phục tình trạng trên, NĐT cho rằng, trước mắt, UBCK cần giám sát chặt các CTCK trong quá trình xử lý hợp đồng hợp tác đầu tư, để tạo sự bình đẳng trong triển khai margin theo hướng dẫn của UBCK. Về lâu dài, sau một thời gian triển khai margin, cơ quan quản lý cần chi tiết hoá các tiêu chí của một cổ phiếu không được phép margin theo hướng: DN lỗ có tính chất dài hạn, tỷ lệ vay nợ cao so với vốn điều lệ, khả năng trả nợ hạn chế…, tránh để các DN chỉ vì lỗ có tính chất ngắn hạn, tỷ lệ lỗ trên vốn điều lệ không đáng kể, trong khi thực lực của DN vẫn tốt mà bị liệt vào danh sách cổ phiếu không được margin. Điều này sẽ gây tác động bất lợi đến thanh khoản của thị trường, nhất là nhu cầu giao dịch chính đáng của NĐT.
