Thị trường tự do sẽ mất?
Thị trường tự do và thị trường chính thức là hai khái niệm đã và đang tồn tại từ khá lâu tại Việt
Theo Giám đốc NHNN - Chi nhánh TP. HCM, ông Hồ Hữu Hạnh, tỷ giá hối đoái tăng vọt trên thị trường tự do thời gian qua một phần do sự "tiếp tay" của các tiệm vàng. Đây chính là những đầu mối đã thu gom USD của khách hàng, sau đó đem bán lại cho ngân hàng với giá cao. Cũng theo ông Hạnh, tại TP. HCM kể từ tháng 7/2008 sẽ ngừng cấp phép mới cho các quầy thu đổi ngoại tệ trên địa bàn. Đồng thời, NHNN yêu cầu các ngân hàng thương mại phải kiểm soát chặt hệ thống quầy thu đổi ngoại tệ trực thuộc.
Không chỉ dừng ở khâu cấp phép, NHNN đã phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường việc kiểm tra hoạt động giao dịch trên thị trường tự do trong suốt hơn một tháng qua. Thống đốc NHNN cũng đã khẳng định vào cuối tháng 6 vừa qua là NHNN sẽ không để tình trạng mua bán tự do trái quy định diễn ra như trước.
Mới đây, NHNN đã yêu cầu các ngân hàng mua - bán USD đúng giá niêm yết nằm trong biên độ quy định của NHNN đưa ra. Tương tự, các quầy thu đổi ngoại tệ trực thuộc ngân hàng trên thị trường tự do cũng phải chấp hành đúng chỉ đạo của NHNN. Trường hợp khách hàng phát hiện có sai phạm trong giao dịch mua và thông báo về NHNN, quầy thu đổi ngoại tệ sẽ bị thu hồi giấy phép. Theo số liệu mới nhất, đã có 20 quầy thu đổi ngoại tệ tại TP. HCM bị rút giấy phép trong tổng số 1.014 quầy hoạt động trên địa bàn.
Cùng với thị trường tự do, trên thị trường chính thức cũng đang cần giải quyết vấn đề đảm bảo việc mua bán ngoại tệ diễn ra thuận lợi theo đúng giá niêm yết của ngân hàng. Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu có ngoại tệ nhưng vẫn giữ không muốn bán cho ngân hàng, doanh nghiệp nhập khẩu cần ngoại tệ nhưng do thiếu nguồn nên ngân hàng khó có thể đáp ứng đủ nhu cầu.
Theo các chuyên gia tài chính, đây chính là nút thắt của thị trường ngoại tệ hiện nay, làm sao để cung gặp đúng cầu là vấn đề không chỉ giải quyết bằng mệnh lệnh hành chính. Trong tình hình hiện nay, một số ngân hàng cũng bắt đầu đưa ra các giải pháp nhằm hỗ trợ DN. Chẳng hạn, Eximbank vừa giới thiệu đến DN các gói sản phẩm "tài trợ và bảo hiểm tỷ giá". Sản phẩm này sẽ giúp bảo hiểm tỷ giá cho cho DN nhập khẩu và khuyến khích DN xuất khẩu bán ngoại tệ cho ngân hàng khi có nguồn thu.
Lãi suất cũng vào tầm kiểm soát
Thị trường biến động, tình trạng cạnh tranh lãi suất, phá rào lãi suất của các ngân hàng cũng trở nên phổ biến, NHNN cũng không muốn tình trạng này tiếp tục diễn ra. Sau khi có hàng loạt văn bản chấn chỉnh lãi suất như cấm thu phí, cấm ký quỹ… khi cho vay với khách hàng, mới đây nhất NHNN đã yêu cầu đẩy mạnh việc kiểm soát về lãi suất mà các ngân hàng áp dụng.
Theo đó, Thống đốc NHNN giao giám đốc NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố rà soát các mức lãi suất huy động vốn của ngân hàng trên địa bàn, các ngân hàng huy động vốn bình quân từ 17,5%/năm trở lên phải báo cáo phương án kinh doanh phù hợp với lãi suất huy động vốn; tiến hành kiểm tra và áp dụng các biện pháp xử lý kiên quyết, phù hợp với quy định của pháp luật đối với ngân hàng có lãi suất ở mức cao, không có khả năng bù đắp chi phí kinh doanh. NHNN chi nhánh tỉnh, thành phải gửi báo cáo kết quả kiểm tra thường xuyên cho Thống đốc NHNN để có sự chỉ đạo xử lý kịp thời.
Theo quy định của cơ chế điều hành lãi suất cơ bản và mức lãi suất cơ bản áp dụng trong tháng 7/2008 thì lãi suất cho vay tối đa của ngân hàng hiện nay là 21%/năm. Ngân hàng chủ động ấn định lãi suất huy động bằng VND phù hợp để có chênh lệch lãi suất hợp lý, bù đắp chi phí và đảm bảo kết quả kinh doanh. Tuy nhiên, theo NHNN, hiện nay có một số ngân hàng thương mại ấn định lãi suất huy động vốn bằng VND ở mức cao (bình quân từ 17,5%/năm trở lên) sẽ khó khăn trong việc bù đắp chi phí kinh doanh. Vì vậy, NHNN yêu cầu các ngân hàng rà soát mức lãi suất huy động vốn bằng VND hiện nay để xem xét điều chỉnh ở mức thích hợp, đảm bảo có chênh lệch giữa lãi suất cho vay và huy động, bù đắp chi phí kinh doanh.
