Đừng để NĐT nộp thuế oan
Tại cuộc họp báo công bố nội dung sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) mới đây, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai khẳng định, việc sửa đổi luật lần này sẽ khắc phục những bất cập trong quá trình áp dụng luật, trong đó có tình trạng NĐT trên TTCK đầu tư thua lỗ nhưng vẫn phải nộp thuế.
Tuy nhiên, thời điểm áp dụng giải pháp để tháo gỡ bất hợp lý này hiện chưa rõ ràng, ngay cả khi Bộ Tài chính đề xuất Luật Thuế TNCN sửa đổi sẽ có hiệu lực từ 1/1/2014, bởi phải đợi quyết định cuối cùng của Quốc hội. Điều đáng nói, thời điểm áp dụng luật như vậy khá xa so với thường lệ là sau khi được Quốc hội thông qua, các luật sẽ có hiệu lực trong vòng 6 tháng. Trong khi đó, theo kế hoạch, Luật Thuế TNCN sửa đổi sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua ngay tại kỳ họp cuối năm nay.
TTCK liên tục suy giảm khiến nhiều NĐT thua lỗ, nhưng vẫn phải nộp thuế, đang đi trái lại chính nguyên tắc của Luật Thuế TNCN là đầu tư có lãi mới phải nộp thuế. Theo tổng kết của Bộ Tài chính, qua 3 năm áp dụng Luật Thuế TNCN, tổng số tiền thuế thu được từ chuyển nhượng vốn và chứng khoán là 402,4 tỷ đồng, trong đó riêng năm 2011 là 210 tỷ đồng. Trong số này, có không ít NĐT phải lấy tiền túi ra nộp thuế, do đầu tư lỗ nhưng vẫn bị khấu trừ thuế.
Năm 2011, số tiền thuế thu được từ chuyển nhượng vốn và chứng khoán là 210 tỷ đồng
Ông Nguyễn Thanh Kỳ, Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam kiến nghị, Bộ Tài chính cần đề xuất với Chính phủ, Quốc hội giải pháp kỹ thuật để khắc phục ngay tình trạng NĐT thua lỗ nhưng vẫn phải đóng thuế. Nếu phải đợi đến năm 2014 như đề xuất của Bộ Tài chính, thì NĐT phải nộp thuế “oan” thêm 2 năm nữa, sau khi đã phải chịu tình trạng này trong suốt 3 năm qua, kể từ khi Luật Thuế TNCN có hiệu lực năm 2009.
“Ngoài ra, trong bối cảnh TTCK liên tục suy giảm, để khuyến khích thị trường phát triển lành mạnh và bền vững, tăng thu hút NĐT tham gia, cần tạm thời không đánh thuế đối với hoạt động đầu tư chứng khoán”, ông Kỳ nói.
Bộ Tài chính nói phải đợi năm 2014
Nguyên nhân của tình trạng NĐT thua lỗ nhưng vẫn phải nộp thuế, theo Bộ Tài chính, không phải do quy định của Luật Thuế TNCN, mà bắt nguồn từ Nghị định 100/2008/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế TNCN. Theo đó, Điều 17 của Nghị định nêu: áp dụng thuế suất 20%/thu nhập tính thuế cả năm đối với các trường hợp nộp thuế thực hiện đúng quy định của pháp luật về kế toán, hóa đơn, chứng từ và đăng ký thực hiện ổn định với cơ quan thuế từ tháng 12 của năm trước…
Do phải lựa chọn một trong hai phương pháp nộp thuế là 20%/thu nhập hoặc 0,1%/giá trị bán ngay từ cuối năm liền trước năm nộp thuế, nên dẫn đến tình trạng cuối năm khi quyết toán thuế, những NĐT chọn phương pháp nộp thuế 0,1%/giá trị bán vẫn phải nộp thuế, dù đầu tư lỗ.
Bất cập trên, theo bà Mai, sẽ được sửa đổi trong Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế TNCN sửa đổi theo kế hoạch sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp cuối năm nay và dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2014. Điều này có nghĩa là NĐT sẽ còn phải tiếp tục nộp thuế dù lỗ trong năm 2012 - 2013. Câu hỏi bức bối mà TTCK đặt ra suốt từ năm 2009 đến nay là tại sao bất hợp lý quá lớn này đã được nhận diện rõ, mà phải đợi đến năm 2014 mới tháo gỡ? Lời giải cho câu hỏi này, bà Mai cho biết, đến thời điểm này, Ban soạn thảo chưa tính đến giải pháp tình thế nào để khắc phục tình trạng bất hợp lý trên, mà vẫn phải đợi sau khi Quốc hội thông qua luật, rồi mới ban hành và áp dụng các văn bản hướng dẫn luật.
Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển TTCK năm 2012 mới đây, một trong những giải pháp trọng tâm được Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ nhấn mạnh là Bộ sẽ khẩn trương rà soát để kiến nghị Chính phủ, Quốc hội sớm có những chính sách thuế hợp lý hơn nhằm hỗ trợ TTCK phát triển lành mạnh, bền vững. Nhưng với thông tin về thời điểm sửa bất hợp lý về thuế chứng khoán nêu trên, nhiều NĐT đặt câu hỏi: có gì mâu thuẫn giữa lời nói và hành động của Bộ Tài chính trước một thực tế bức xúc là NĐT thua lỗ nhưng vẫn phải nộp thuế?
