Gỡ dần bất cập cho thuế chứng khoán

“Với việc lắng nghe, tiếp thu góp ý của các thành viên thị trường trong quá trình xây dựng Thông tư hướng dẫn về thuế GTGT, thuế TNDN và thuế TNCN đối với lĩnh vực chứng khoán, Bộ Tài chính đang nỗ lực tháo gỡ dần bất cập về thuế cho lĩnh vực chứng khoán...”, ông Nguyễn Văn Phụng, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính chia sẻ khi trao đổi với ĐTCK.

Khi góp ý cho dự thảo Thông tư, các công ty quản lý quỹ (QLQ), CTCK, NĐT đã gửi tới Ban soạn thảo nhiều đề xuất. Bộ Tài chính tiếp thu những kiến nghị này ra sao, thưa ông?

Trước hết, cần làm rõ quan điểm của Ban soạn thảo khi xây dựng Thông tư, để trên cơ sở đó, cơ quan xây dựng chính sách và các thành viên thị trường dễ đạt được sự đồng thuận trong quá trình hoàn chỉnh dự thảo. Thông tư được xây dựng dựa trên khuôn khổ pháp luật hiện hành về thuế chứng khoán và các lĩnh vực khác có liên quan, đồng thời kê thừa có chọn lọc các quy định pháp luật đã được thực hiện và phát huy kết quả trong 12 năm qua.

Với các hoạt động mới, sản phẩm mới phát sinh trong thực tiễn, mà chưa được quy định cụ thể trong các văn bản quy phạm pháp luật, thì các thành viên thị trường cần đề xuất, kiến nghị chi tiết tới Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), Bộ Tài chính để xem xét sửa đổi, bổ sung chính sách thuế phù hợp. Ban soạn thảo cũng đã tham khảo kinh nghiệm quốc tế, mềm dẻo vận dụng phù hợp với điều kiện thực tế và khuôn khổ pháp luật của Việt Nam .

Với quan điểm như vậy, trên cơ sở lắng nghe ý kiến của các thành viên thị trường, Vụ Chính sách thuế đang phối hợp với UBCK cân nhắc, tiếp thu theo hướng trong khuôn khổ cho phép của các quy định của luật, nghị định về thuế đối với chứng khoán, cũng như các lĩnh vực liên quan, sẽ cố gắng khắc phục tối đa những bất cập hiện hành, đồng thời tạo ra những cơ chế khuyến khích phù hợp.

Với quan điểm như vậy, thì việc ban hành Thông tư sẽ tháo gỡ được những bất cập gì, thưa ông?

Bất cập đáng chú ý của chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là quy định NĐT phải đăng ký phương án nộp thuế ngay từ đầu năm, nên nảy sinh tình trạng đầu tư chứng khoán lỗ nhưng vẫn phải đóng thuế. Để khắc phục bất cập này, Bộ Tài chính đang nỗ lực sớm trình Chính phủ phương án sửa đổi Luật Thuế TNCN và Nghị định hướng dẫn. Nếu những đề xuất này được Chính phủ thông qua vào cuối năm nay, thì trên cơ sở kết quả kinh doanh, NĐT được chọn phương án nộp thuế vào cuối năm, nên sẽ khắc phục được bất cập hiện hành.

Với việc cho phép các CTCK, công ty QLQ được trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán tự doanh theo hướng dẫn tại Thông tư 228/2009/TT-BTC ngày 7/12/2009 của Bộ Tài chính, khi Thông tư được ban hành sẽ khắc phục được khoảng trống hướng dẫn về vấn đề này, đã tồn tại nhiều năm nay.

Với những gì ông vừa đề cập, thì Thông tư không khắc phục được một nghịch lý mà các công ty QLQ đang bức xúc nhất là khi đầu tư qua quỹ đầu tư, NĐT bị đánh thuế cao hơn so với đầu tư trực tiếp, trong khi cơ quan quản lý đang rất muốn khuyến khích phát triển NĐT tổ chức chuyên nghiệp cho TTCK?

Đây là một trong những vấn đề mà Ban soạn thảo nhận được phản hồi nhiều nhất và có phần gay gắt từ phía các công ty QLQ. Bản thân tôi nhận được không ít cuộc điện thoại phàn nàn về bất cập này. Các công ty QLQ nóng lòng muốn được giảm, miễn thuế, nhưng lại bỏ qua nguyên tắc quan trọng là trong khi luật và các nghị định liên quan chưa được sửa đổi, thì khả năng khắc phục những bất cập hiện tại của Thông tư là có hạn. Đây là một thực tế mà các thành viên thị trường cần chia sẻ với cơ quan xây dựng chính sách, để đưa ra những kiến nghị có thể bổ sung vào dự thảo.

Việc đưa ra những đề xuất dạng như miễn hoặc giảm thuế TNDN từ mức 25% hiện tại đối với các công ty QLQ là không hiện thực, vì chừng nào Luật Thuế TNDN chưa có bất cứ sự điều chỉnh nào, thì Thông tư không thể đưa những hướng dẫn “vênh” với Luật.

Vụ Chính sách thuế đang phối hợp với UBCK rà soát kỹ các chính sách thuế hiện hành, để định ra ranh giới cho phép tiếp thu tối đa những kiến nghị của các công ty QLQ, nhằm hình thành các cơ chế khuyến khích về thuế, qua đó góp phần gia tăng tính hấp dẫn của hình thức đầu tư qua quỹ đầu tư. Đơn cử như kiến nghị của các công ty QLQ về áp dụng thuế suất từng phần tương ứng với từng khoản thu nhập hình thành lợi tức từ quỹ đầu tư, sẽ được Ban soạn thảo ủng hộ nếu các công ty QLQ chứng minh được việc hạch toán từng khoản thu nhập hình thành lợi tức đảm bảo minh bạch.

Sau khi tiếp thu ý kiến các thành viên thị trường, dự thảo Thông tư đang được hoàn chỉnh theo hướng có những điều chỉnh hợp lý hơn về thuế đối với hoạt động thanh lý quỹ đầu tư, bổ sung hướng dẫn chính sách thuế về quỹ mở… Vụ Chính sách thuế cũng phối hợp với Tổng cục Thuế tính toán kỹ lưỡng phương pháp kê khai, nộp thuế theo hướng đơn giản, dễ thực hiện hơn cho các thành viên thị trường.